PERS-SCHOUW

Christendom en Pers.

De {antir.) „Rotterdammèf" citeert een geestig artikel van Ds K. Schilder (Delftsche Kerkbode) dver / de dwaz'e naïviteit, waarmee „ortho'doxe" christenen den geksten journalistieken romme.l in huis halen.

Het is de „peine" waaRd.

Materiaal voor christelijke zelfopvoeding.

Het volgende is werkelijk gebeurd. Ik zeg natuurlijk niet w a a.r het "Was. En de lezers behoeven ook niet daarnaar te informeeren. 't Koimit op' de zaak zelf aan.

’t Was kermis. En op die kermis zou het weer raar toegaan: dronkenschapi, liederlijkheid, nachtbraken, zedeloosheid, ontucht. Want zoo was 't elk jaar gegaan.

Toen had men een anti-kermis-camité opgericht en mij gevraagd er een woordje voor te spreken. Wel dweepte ik niet met de bew'eging in eiken op'enbaringsvorm, dien ze aannam, maar ik gal aan de üitnoodiging toch gehoor, want ik kon natuurlijk alles zeggen, wat ik wilde.

Ik heb toen dien avond onder meer gesptoken over de eigenaardigheid in het verschijnsel, dat er liberale en gansch fatsoenlijke lieden zijb, die veel van al wat braaf en net is houden, die gaarne bezig zijn „tot nut van 't algemeen", die dn]{k (doen aan den raepi om philanthropie, die tranen plengen en liedjes wijden aan stichtingen van barmhartigheid („neutrale" altijd), die tehuizen oprichten met Btaatsgeld — een bazar voor gevallen meisjes en die nïelkkuur-p'aviljoenen bouwen voor verstokte dronkaards of maatregelen nemen tot bescherming van onwettig geboren kinderen, 3n die toch elk jaar qp'nieuw het verzet tegen de kermis den kop indrukken en steevast vóór de „volksverheffing" in dit roemruchte volksvermaak voor ^atte zielen en dom' janhagel stemmen, als ze in den gemeenteraad zitten of in dergelijke wi|ze colleges. Ik heb me verstout te zeggen, dat ze te vergelijken waren met menschen, die niet heelemaal goed „bijl" zijn.

Ik heb toen, ter illustratie van dit gevoelen, verteld, dat ik eens een preek van den bekenden Araerikaanschen reuzenpireeker (voor dit keer is dat woord „reuzen" op zij'n plaats) Billy Sunday gelezen had, en daaruit weergegeven de volgende .passage, die letterlek bij hem aldus luidt:

„Weet ge, wat men in somimig« krankzinnigengestichten doet? Wanneer men bij een krankzinnige beproeven wil, of hij zijn verstand terug gekregen heeft, dan 'zet men hemi in een kamer met steenen vloer en een loop'ende waterkraan en dan geeft men den "p'atiënt een dwieil en ze^t hem, den vloer, droog te dwfeilen. Als hij dan verstand genoeg heeft, öm de kraan af te sluiten eer hij den vloer gaat dweilen, dan wordt hiji ontslagen, maar laat hi| de kraan doorlooplen, dan weet mien dat hij nog gek is.

„Dat is, Wat gi| zoekt te doen. GriJ zoekt droog te dweilen met belasting (op drankmisbruik) en krankzinnigengestichten en gevangenissen en Keelykuren en verbeteringsgestichten. Het eenige ding dat gedaan mioet worden is: den toevoer af te snij den".

Nu laat ik me hier, net zoo min als ginds. natuurlijk niet iuit over de vraag van Overheidsmaatregelen tegen drankmisbruik, hoewel het daarovei' liep bij: Billy Sunday. Ik geeft alleen maar zijn beeld, zijn vergelijking weer, omdat ze treffend illustreert, wat wij' verwijten aan liberale dokters, die 'op zekeren tijd van 't jaar tussohen de tanden brommen, als zij kermismeisjes „behandelen" moeten, soms, nadat ze in Rotterdam of zoo „mishandeld" zijln en die toch vóór de kermis zijn; aan overheidsptersOnen, die maatregelen nemien tegen ontucht, en dezen toch met vlag en wimpel binnenhalen, aan allen, die lofredenen houden op den arbeid tot veredeling van den vdkszin en toch maar al wat den volkssmaak bederven kan begroeten met een weidseh gebaar van verlichting en anti-clericalisme.

Toen ik uitgespi: afcen had, werd ik netjes bedankt vanwege de commissie.

En daarna kregen verschillende menschen het woord. Levendig herinner ik me iemand, die om 't volk van de kermis te houden, aan 't voordragen sloeg. Voordragen, voordragen, dat de zaal daverde. Voordragen, met armbeweeg, en ooggerol, en voetgetrap^el, als 't om 't leven ging.

Een ijverig man, dacht ik. Hij is vol van het gevaar van de kermis.

En al waren de voordrachten na niet bep'aald tot verheffing van den volkszin, toch dacht ik in stilte: mijn voordrachten-specialiteit doet toch ook op' zijii manier óók zijb best, omi den vloer droog te dweilen. Watzouh ij graag dekraan willen afsluiten.....

Maar op die gedachte en dat vermoeden kwam den volgenden dag het cmtnuchterende antwoord. Ik had een zieke bezocht, lid van de Gereformeerde Kerk. We hadden gespiroken over al wat in ziektedagen het hart bewegen' kan en het gesprek was werkelijk 'n vreugde geweest. En juist toen ik de deur achter me dicht sloeg, om naar huis te gaan, stond daar vóór mij mSjln voordrachtenspecialiteit van de anti-kermis-vergadering van den vorigen avond. Hij groette me erg vriendelijk, zeker omdat, nog geen 24 uur geleden, ik zija collega geweest was, die hem, zoo netjes geholplen had, den vloer drOog te dweilen. Nu zoo'n collegiaal gevoel mag ik wel, als 't dan m'aar bevestiging vindt in de feiten. Doch dat ontbrak thans, want nu bestreed de man, die door mijl geholpen was, piTJ nogal heftig, al tikte hij lOok aan de piet met 'n glimlachje van: we-kenhen^mekaar. Want onder zijn arm droeg hij een geweldig pak kranten; den naam van het blad, waarvan hij de bezorger Was, noem ik niet; maar — dat is genoeg — 't was een echt liberale fcrani; , ©n dan één van de slechtste soort; een blad van wansmaak, van sensatie, van ongelukkige feuilletons, van godsdiensthaat of onverschilligheid voor godsdienst, een blad, waarin aan 'kerk en school even 'n gemeenschapipelijk klein, heel klein rubriekje gegund wordt, en sp'ort en bokserij en bloedneusptoleterigheid en bioscoop en viezigheid, en nok de kermis een flinke beurt krijgen. En met veel gratie tikte de vrijl-blijvende rechterhand van mijh anti-kernds-gezinden en evenwel nochtans piro-kermis-gezinde-kranten bezorgende coHega aan de ^let voor mij| en stopte toen een exemlïilaar in de bus van mrjin Gereformeerde zieke.

Dan avond te voor hadden we samen ons erg warm, staan dweilen.

Maar nu Het hij me staan. En het kraantje, dat ik pirobeerde te sluiten, zette hij' weer open. Huis aan huis. Deur aan deux. Ook aan huizen vari Gereformeerden, die erg graag hadden dat de dominee zoo eens pireekte over de eere Gods op alle levensterreinen en over den strijd tegen de booze wereld. Hij zette al die kraantjes open. Hij doet het nOg. Ik zal eens naar hem informeeren, als 't weer kermis is. Als hij er weer is, - zal ik 't hem nog eens vertellen van zijn kraantje en zijn krantje.

Gelukkig was mijii Gereformeerde zieke bi| het volgende bezoek dadelijk te winnen voor een abonnement op! een anti-revolutionair dagbla d. 'kHeb de briefkaart zelf geschreven en gepost.

Maar nu ben ik nog niet klaar.

O gij. Gereformeerde mienschen, o g!ij orthodoxe .lieden, waarom dWeilt ge fdetn vloer, waarom) kiest ge dominees ami te dweilen, en ouderlingen om te ïfweilen en evangehsten om \Q dweilen en waarom sluit Ke het kraantje niet af ? Hot kraantje alvast v-an dg pters ?

Waarom leest ge bladen als het „Rotterdainsch Nieuwsblad", of de „Haagsche Courant", waarom j, De Telegraaf" en waarom „De Courant", waaromi zoo veel andere godsdienstlooze of anti-godsdienstige bladen, en waarom laat ge uw eigen p'ers maar tobben?

Omdat die andere goedkoop-er zijb? Och, onze bladen kunnen tegenwoordig ook wel in prijs ooncurreeren, omdat andere menschen bijlpiassen, wat gij nog onthoudt. Maar al waren ze driemaal zoo duur, dan is dat mede uW schuld. De godsdiensthaters ptofiteeren van uw twee dubbeltjes per week, die ze straks steken in Kerk-vij'andige ondernemingen. En onze bladen — ze kunnen kijken naar uw twee dubbeltjes. Maar er aan komen niet.

En straks?

Straks moet de kerkeraad bij' uw jongen komen. want hij gaat mee met de anti-kerkelijke vakbeweging. D; an mag de kerkeraad den vloer bijl u dweilen. Maar gij: hebt eiken dag het plers-kraantje opengezet en hem onthouden de beschouwingen, die tegenover de leugens der moderne vakbeweging staan.

Straks gaan , uw kinderen, zoodra ze kunnen, naar vieze bioscOpten — twaalf moorden en dertien inbraken en één echtbreuk voor een stuiver. Dan mag de dominee kqmen omi den vloer bijl u te dwteilen. Maar gij laat het kraantje openstaan. In uw krant worden immers Nap de la Mar, en het ensemble zóó en het variété zus, alsof ze wereldred.ders waren, geestdriftig verheerlijkt? En uw zoontje Weet uit uw blad de adressen voor naakte-beenen-ostentatie en erger te halen.

Straks klaagt ge over de onkunde, die er onder de 'kerkmenschen is, betreffende kerkelijke zaken en kerkelijke stroomingen. Ge schudt uw hoofd over leden van uw kerk, van uW gezin, die niets •weten van onzen schoolstrijd, onze politieke worstehngen, ons hooger onderwijs. En de dominee moet naar de vergadering en redden wat te redden is. Hijl tnoet den vloer dweilen. Maar gij laat het kraantje open en als iemand u onderhoudt over uw Christelijke roeping ten ioipziehte van de Christelijke pfers — dan keert ge 't dubbeltje, dat voor de pters is, voor onze pers, om en om', hetzelfde dubbeltje, dat straks UW familie in de kas stort van de moderne vakbeweging, die de Kerk vermoordt en de revolutie in de hand werkt, of in de cassa van de bioscoop', bij de soms wat gele, zieke, gepoeierde juffrouw.

Wie op anti-kermis-vergaderingen spreekt, moet geen bezorger willen zijn van Godlooz; e bladen. En doe me nu een genoegen. Als dit artikel u geldt, of een van uw kennisaèn, zeg dan niet: die Billy Sunday kan aardig vertellen; om dan weer 'n kop koffie te drinken. Schrijf dan een briefkaart voor u zelf, of ga met een ingevulde briefkaart naar uw kennis toe. En bestel dan aanstonds een anti-revolutionair dagblad.

Als ge het ernstig ïneent miet uw dweil, doe dan het kraantje dicht.

Direct.

Dat is eisch van gezond verstand.

Het is ook een stuk van waarachtige vroomheid.

Maar nu verder.

Dezelfde „Rotterdamtenter" knoopt aan het leuke en rake artikel van Dis Schilder een bescihouwing vast, die we ooik aan ónze lezers gunnen.

Laat ons er echter bij mogen voegen, dat we het probleem van onze verhouding tot de z.g. neutrale pers toch vooral niet alléén negatief zoeken op te lossen.

Noodig is: lo'. Invloed uitoefenen op de neutrale pers, door getuigenis. Er is reeds véél verbeterd' in de-groote bladen, als „N. R. C." en „Handelsblad”.

2e. Onze eigen pers ophieffen tot het hoogste journalistieke feil.

Daartoe is samenwerking, noodig.

Een christelijke pers-bond.

"Wie begint?

Predikanten en onze Christelij ke Pers.

Een lezer vestigt er onze aandacht op, dat den laatsten tijd zoo dikwijls familie-advertentiën van rechtzinnige, zelfs Gereformeerde predikanten voorkomen in de liberale bladen, terwijl dan soms zelfs de Christelijke pers voorbijgegaan wordt. Hij vraagt wat we hiervan denken.

Dat is een pijnlijke vraag. Want het doet ons innig leed te moeten zeggen, dat nog herhaaldelijk blijkt, dat er heeren predikanten zijn die ten deze hun roeping niet verstaan, of, wat nog erger is, zelfs die roeping verkrachten.

Slag op slag toch moeten we het ondervinden, dat pi-edikanten, die voortdurend tegen het ongeloof waarschuwen en die de ouders vermanen geen onchristelijke dagelijksche lectuur op de huistafel te brengen, tóch zelf zich op liberale dagbladen abonneeren of daarin adverteeren.

Dat dit hen, die al hun krachten en hun toewijding aan de Christelijke pers geven, grieven moet, laat zich, begrijpen. Maar daar ztülen we niet al te erg over treuren, 't Kan ons slechts nederig houden en bewaren voor zel^enoegzaamheid.

Maar overigens denke men over de door ons betreurde handelwijze van zulke predikanten niet gering. Zij timmeren aan den weg. Hun doen en laten wordt als een voorbeeld beschouwd.

Wie een liberaal dagblad in de brievenbus van onze predikanten ziet bezorgen, gaat meenen, dat 't toch nog niet zoo erg gesteld is met de vrijzinnige pers, waartegen telkens gewaarschuwd wordt: de dominees gaan er wel tegen te keer, maar zélf kunnen ze er geen afstand van doen. Dan, zij beweren wel op de hoogte van hun tijd te moeten blijven, maar zou zoo een goed ontwikkeld en met zijn tijd meelevend Gemeentelid dat ook niet kunnen zeggen? En zoo verliezen de waarschuwingen der predikanten haar beste kracht.

Bovendien, toegegeven, dat de liberale pers altijd nog wat meer te lezen biedt dan de Christelijke, zijn er ook niet offers, die ten zegen kunnen zijn?

(Wordt vervolgd.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen