GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Synode-indrukken.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Synode-indrukken.

12 minuten leestijd Arcering uitzetten

XVII.

P r Oi V i s oi i r.

Hoewel wij achter ons laatste artikel in deze reeks het gebruikelijke „Slot" hebbien gepilaatst, kon dit in .yerband met de zaak', welke hierin besproken wordt, niet anders beteek'enen dan een provisoir slot.

Of het. werkelijk het laatste zou zijn, hing daarvan af of de Synoide weer zou samenkomen of niet.

Wij zijn daarom zoO' vrij niet een nieuwe reeks te beginnen, maar de oude voort te zetten.

Wat natuurhjk geheel past bij het karakter van een voortgezette Synode.

Mooi Assen.

Assen vertoonde zich thans heel anders dan in het begin van het jaa.r.

Toen liet het zich wel vermoeden, dat Drente's hoofdstad rijk bedeeld is met natuurschoon, ma, ar toch moest men daai-voor veel 'dorre takken in zijn verbeelding met weelderig loof versieren.

Thans echter viert de nazomer lioogtifT

Het Asser bosch lokt Tmet zijn koele' schaduw in statige lanen.

Gierde in Januari op den aivond, waaropi de ure des gebeds voor de Synode werd gehouden, de wind tussehen de alleenstaande villa's en moest men de borst als steven gebruiken om de stormgolven weg te duwen, thans kon het weder moeilijk aangenamer zijn. Het was alsof de zomer riep: ik kom dit jaar wel wat laat, maar even moet ik u toch opzoeken.

Dat de natuur hierin geheel haxmoniëerde met de Synode-sfeer zouden wij niet durven beweren.

Maar eenige gelijkenis bestaat er toch wel.

Wel zijn het allerminst blijde kwesties, welke ons bezighouden. Toch stormt het op Tiet oogenblik niet.

Men voelt dat ook wel buiten onze kerken.

Van persfotografen en nieuwsgierigen hadden de Synode-leden geen last.

De Assenaren zijn blijkbaar er aan gewend kerkelijke afgevaardigden in hun straten te zien wandelen en schenken er geen bijzondere aandacht aan.

De gesprekken tussehen de Synode-leden verraden niet zoo-merkbaar innerlijke spanning.

Hoe anders wandelt men in en buiten Assen dan in de eerste maanden des jaars.

Te meer valt het dan ook heden op, hoe mooi Assen is.

Evenwel, daarvan kan slechts en passant genoten.

De arbeid wacht.

En een Synode is allesbehalve een verlengstuk van de vakantie.

Wat .\ssen in anderen zin mooi maakt, is de bereidheid van de Gerefgrmeerde Kerk om de Synode weer te herbergen en van haar leden om weer tal van afgevaardigden gastvrijheid te verleenen,

Aan het station vielen vriendelijke waar te nemen. tooneeltjes

De Synode-leden schijnen dus niet al te lastig te zijn geweest en de broeders en zusters te Assen schijnen de goedigheid en de hoffelijkheid zelf te zijn.

De oogen van, de vaste ho'telbewoners schitterden als vuurwerk.

De O'pening.

Wat was de openingsrede van den Praeses, Ds Fernbout, die gelukkig weer geheel hersteld is, een fijn stuk.

De voorzitter had het geschreven voor zich en kon het alzoo woordelijk aan de pers afstaan.

Zooi heeft heel 'Gereformeerd Nederland er van kunnen genieten.

Het is de moeite waard gelezen en herlezen te worden.

Men moest eigenlijk een keur uit de redevoeringen, ter opening 0|f sluiting van onze Generale Synodes, bundelen en daarin aan deze van Ds Fernbout een eereplaats geven.

Ter verlevendiging van het kerkelijk besef zou dit zeer aan te bevelen zijn.

Wij denken hier b.v. ook aan de historische redevoeringen van Ds 'Gispen en "Dr Kuyper op de Synodes, waar tot ineensmelting van de kerkengroepen van '34 en '86 beslofen werd. '

Wat nu verder de opening, of liever moesten, wij spreken van heropening, aangaat — ze was natuurlijk eenvoudiger dan wanneer een Synode voior het eerst samenkomt.

In het moderamen ontbrak om gezondheidsredenen Ds Laman. Wij' waren hieropi eenigszins voorbereid. Het is zeker jammer, dat de Synode de opgewekte natuur van den assessor moet missen. Maar het mag niet anderst dan gebillijkt dat hij zijn krachten voor de wintercampagne wil sparen. De gemeentehjke arbeid gaat voor. •;

Voor enkele primus-afgevaardigden was de secundus gekomen. Onder hen, die vervangen waren, behoort ook. Dr Thijs, die voor de Asser Synode zich zoo verdienstelijk had gemaakt. De reden, dat hijzelf niet kwam zal wel hierin gelegen zijn, dat hij sinds de vorige zittingen van standplaats verwisselde en nu een kerk dient^ welke onder een andere Particuliere Synode ressorteert. Onzes, inziens was het niet ongeoorloofd', dat hij desniettegenstaande als afgevaardigde van Drenthe ter , Synode verscheen. Maar - hierover na, te pleiten heeft natuurlijk geen zin.

Van de praeadviseurs warea afwezig Prof. Gi^eijdanus, die , thans in Amerika vertoieft, Prof, van Gelderen en Prof. Grosheide.

Uit dit alles blijkt wel, dat de Synode niet precies ZOO' was samengesteld a, ls in het begin van het jaar.

Waar er in de pers weleens bezwaar werd gemaakt, dat steeds dezelfde perdikanten naar de Synode worden afgevaardigd, mag er wel even op gewezen, dat zelfs in een en dezelfde Synode wisseling voorkomt.

Koninginnedag.

Het gebeurt nog al dikwijls, dat de Synode vergadert op den jaajdag onzer geëerde Vorstin. En dan wordt vanzelf steeds de. gelegenheid geboden onze edele Landsvrouwe telegrafisch geluk te wenschen.

Zoo geschiedde ook nu.

Het wordt stellig door ons niet genoeg beseft, wat zegen de Heere ons in deze Telg uit het onde Oranjehuis heeft geschonken.

Zou, wat God verhoede, ons Vorstenhuis uitsterven, dan weten we niet, voor welke verwikkelingen wij zouden komen te staan.

Een hechte band, die ons volk meer samenbindt dan men wel vermoedt, zou daarmee zijn losgemaakt.

De wensch, dat onze Koningin tot in lengte van dagen ons moge regeeren, is ons uit het hart gegrepen.

Wie het hoofd buiten de Synode-kerk stak, merkte aldra, dat er in Assen's bevolking warm Oranjebloed stroomt.

Vlaggen wapperden.

De kinderen waren getooid met breede zonnige Oranjesjerpen.

Er heerschte een ware feeststemming.

De dag werd voor de bezadigde inwoners besloten met een vuurwerk in het Asser bosch, waarvan wij bij het naar huis gaan nog eenige vuurpijlen zagen omhoogschieten.

En toien de Synode-leden, ook zij, die nog rapporten hadden te schrijven, reeiJs lang te bed lagen, verbraken luidruchtige stemmen de nachtelijke stilte.

In hoever hierbij de wijn was in den man en de wijsheid in de kan kunnen wij niet beoordeelen.

Commissievergaderingen.

In de openbare zitting werden de namen van personen en kerkelijke vergaderingen voorgelezen, die sympathie-of dankbetuiging of iets dergelijks hadden gezonden, alsook die van hen, die aan hun verontwaardiging, droefheid en anderszins uiting gaven. Zelfs waren er sma, adbrieven bij. Natuurlijk werden die niet voorgelezen.

Assen moet nu eenmaal onder goed en kwaad gerucht doorgaan.

Daarin overkomt haar echter niets vreemds.

In publieke zitting werd voorts bijna alleen het rapport van de Commissie van Advies voorgelezen.

De bespreking kan natuurlyk alleen plaats hebben, wanneer het commissoriaal is onderzocht.

Zoo was dan de tijd voor de commissievergaderingen aangebroken.

Onderscheiden bezwaarschriften waïen ingekomen, die eveneens in handen van commissies werden gesteld.

Uitteraard kan daaruit niets worden meegedeeld. D'uur der Synode.

Hoe lang zal de Sjnode duren?

Zoo wordt van alle kanten gevraagd.

Daarop kan thans wel geantwoord, dat deze Synode-zittingen minstens de heele week in beslag zullen nemen.

Zelfs zou het ons sterk verwonderen, indien ook nog niet een deel der volgende week er mee zal heengaan.

Voor velen is dat een tegenvaller.

Enkele weken geleden schreven wij reeds, dat het het veiligst was omtrent den duur der voortgezette Synode geen berekeningen te maken.

-^ De weerklank der consciëntie.

De Doëg van „Het Handelsblad" had uitgebracht, dat er iets belangrijks gaande was in onze predikantenwereld.

Zoo iets als een adresbeweging.

De Synode van Assen zou er wel wat mee te doen krijgen.

Wie zich noig onder den indruk laat brengen van deze Doëg-berichten, moest wel verontrust worden.

Wat zou er nu weer broeden?

Waarmee zouden onze kerken thans worden

bedreigd ? Verleden week verscheen er een commimiqué van de betrokken personen zelf, dat over deze

zaak eenig uitsluitsel geeft.

Het is van den volgenden inhoud: iMaandag 23 Augustus is te Utrecht eea vergadering gehouden van predikanten uit de Gereformeerde Kerken, om te beraadslagen over het zenden van een adres aan de Synode van Assen, waarin zij hun .onlievredigdlieid en bezwaren uitspreken aangaande verschillende tuchtmaatregelen, naar aanleiding van de besluiten der Synode tegen sommige predikanten genomen, welke maatregelen geen voldoenden weerklank hebben gevonden in de consciëntie en waardoor de onrust in de Kerken eer vermeerderd dan verminderd is; — in welk adres zij aan de Synode verzoeken „zich ernstig te willen beraden over de vraag, of in dezen weg wel moet worden voortgegaan en zoo niet, welke wijziging dan misschien in de resoluties der Synode moet worden aangebracht, waardoor wèl het gezag van Gods onfeilbaar Woord onwrikbaar gehandhaafd blijve, maar anderzijds toch ook mogeÜjfc aangedaan onrecht hersteld worde, de consciëntiebezwaren worden ondervangen en verdere dusdanige tuchtmaatregelen achterwege kunnen blijven."

Ofschoon meerdere tientallen van predikanten het hun tevoren toegezonden concept-adres hadden onderteekend, werd echter in bovenvermelde, goedbezochte vergadering (waar bleek, dat ook nog vele' anderen er sympathie voor gevoelden, maar om verschillende redenen toch niet geteekend hadden) na breedvoerige en broederlijke bespreking geoordeeld, dat het wenschelijk was, het adres tlians bij deze Synode niet in te zenden, maar eerst af te wachten, welke hare uitspraken en maatregelen zullen zijn ten opzichte van de zaken, die binnenkort bij haar ter tafel zullen komen, en hoe de uitwerking daarvan in het leven onzer Kerken wezen zal.

Besloten werd, dat van deze vergadering, welke samengeroepen was door de predikanten AV. Bouwman (Leiden), Th. Ruys Jr. (Lisse) en H. Thomas (Leiden) aan de pers dit communiqué zou worden verstrekt.

Het was goed gezien van de predikanten, die het initiatief namen, dat zij hierover eenig licht verspreiden, waardoor de angel uit het Doëg-bericht wordt uitgerukt.

Wel vinden wij het jammer, dat zij' rjiiet nog meer licht ontstaken.

Want deze kaars is ten eenenmale onvoldoende om er het boek van hmi klachten en bezwaren bij te • lezen.

Of het wenschelijk is, dat men nu weet, hoie er eenige predikanten zijn, die over sommige beslissingen van Assen niet geheel tevreden zijn, dient betwijfeld.

Vage ontevredenheid is niet zelden ernstiger dan goed geargumenteerde bezwaren.

Bovendien zit er in dit communiqué nog al tegenstrijdigheid.

Men ziet blijkbaar iu de maatregelen van Assen eenig gevaar voor de rust onzer kerken.

Men kondigt dit onder schemeraohtige bewoordingen aan, maar wenscht daartegen thans nog niet te waarschuwen.

Is dit wel geheel in orde?

Moest men niet veeleer dit standpunt innemen: wij hebben te beproeven om door tijdige waarschuwing de kerken van den verkeerden weg af te brengen?

Doch nu wil men afwachten. Ofschoon de consciëntie er mee gemoeid is, wil men toch eerst nog eens de kat uit den boom kijken.

]\Ien wil eens aanzien wa.t de Synode doet.

En dat niet alleen, maar men wil ook observeeren, „hoe de uitwerking daarvan in het leven onzer kerken wezen zal".

Pieageeren onze kerken er niet op opi een wij'ze, welke onrust wekt, dan schijnt de oonsaientie over haar bezwaren heen te stappen.

Valt de uitwerking niet miee, dan zal de tijd van spreken gekomen zijn.

Zoo is men dan voornemens achter de feiten aan te loopen.

Leiding gaat er van deze houding natuurlijk niet uit. »

Men laat zich leiden.

Alleen wanneer het misloopt, zal men zich aandienen als de man, die dit alles heeft voorzien.

Ziedaar een van de euvelen, waaraan blijkens dit communiqué de geestesgesteldheid van deze predikanten ten opzichte van de brandende kwestie lijdt.

Toch denken wij er niet aan hun communiqué alleen van deze zijde te bekijken.

Wij' vinden daarin ook reden tot waardeering.

Hoe gaarne wij ook hadden, dat zij zich rond hadden uitgesproken, blijkbaar werkt het motief van trouw aan onze kerken in hen zeer sterk. ^

Al kan men niet zeggen, dat zij' liever ten halve keeren, ^ zij blijven toch liever ten halve stilstaan, dan dat zij mogelijk ten heele dwalen.

Dit getuigt in elk geval van bedachtzaamheid.

Blijkbaar twijfelen zijzelf of zij wel Op den rechten weg zijn.

En dat zij dan niet roekeloos doorzetten, maar zich onthouden, valt bij alles wat wij in hen niet mogen goedkeuren, toch te prijzen.

Ook dit meenen wij uit hun communiqué te mo'gen opmaken: hun 'bezwaren betreffen noch de dogmatische noch de kerkrechtelijke besHssingen van Assen in de zaak-Geelkerks'n, ' maar alleen de tuchtmaatregelen, welke de Synode uitstippelde voor predikanten, kerkeraden, classes, die zich aan den kant der schismatieke kerk mochten scharen.

Wat zij precies O'p het oog hebben, is niet duidelijk.

Duidelijker, lijkt het ons, wat zij niet op het oog hebben.

En voor dit laatste zijip we dankbaar, zij' het ook niet voldaan.

Niet minder stelt het gerust, voorzoover wij zulk een geruststelling nog zouden behoeven, dat er van een eenigszins uitgebreide beweging onder onze predikanten geen spraike is.

Onder de honderden predikanten onzer kerken werden er slechts „meerdere tientallen" bereid gevonden om een concept-adres aan de S'ynode te onderteekenen en zelfs die meenden bij nadere bezinning hiervan te moeten afzien.

Doch de meer dan overgroote meerderheid kent in deze geen aarzeling.

Zouden zij minder teer van co'uscientie zijn dan de „meerdere tientallen", waardooT de tuchtmaatregelen der Synode bij hen wèl weerklank vo'uden?

De vraag, zóó gesteld, toO'Ut reeds het onhoudbare van het eenige argument, dat het communiqué tegen de tuchtmaatregelen van Assen aanvoert, n.]. dat zij geen voldoenden weerklank hebben gevonden in de canscienti'6.

Geen weerklank vinden in de consciëntie.

Het is e'en uitdrukking, welke meer gebruikt wO'rdt.

Doch in dit geval kan zij er moeilijk mee door.

Hier wordt de conscie'utie voorgesteld als het orgaan, dat zich moet uitspreken over tuchtmaatregelen.

Doch zóó verlangt men iets van 'de consciëntie, waaraan zij noioit kan voldoen.

Immers naar Gereformeerde opvatting werkt de consciëntie niet positief, maar negatief.

Zij wijst niet aan wat goed is, maar verzet zich tegen wat kwaad is.

Wanneer de co'nscientie van den christen, die nauw voor zijn God leeft, niet spreekt, dan mag hij het ervoor houden, dat hij goed handelt.

M. a. w. als 'de consciëntie geen weerklank geeft, in het geheel geen klank geeft, dan kan men gerust en veilig doen, wat men zich voornam.

Dat de tuchtmaatregelen van Asse'U geen weerklank vonden in de consciëntie is dus eigenlijk een verblijdend teeken.

Men mag er uit afleiden, dat zij goed waren.

Hieruit blijkt wel, dat men moet toezien het conscientie-argument al te licht te gebruiken.

De uitspraai: der co'nscientie is zeer beperkt.

Daarom staat het Woord boven de consciëntie.

Dat zij de norm ook voor onze kerkelijke handelingen.

Men argumenteere dan ook vanuit de Schrift.

Men spore daarin ook de beginselen van het kerkelijke leveu op.

Zoo alleen kan er vruchtbare gedacht'S'wisseling ontstaan.

HEPP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 3 september 1926

De Reformatie | 4 Pagina's

Synode-indrukken.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 3 september 1926

De Reformatie | 4 Pagina's