Synode-indrukken.

XVII. (Slo.t).

' i? J^ïövf' ÏKM .< (V, '; : : ( Buitenlandsche Kerken.

Dei kdrrespojidêntie'lïiet Buitenlandsche Kerken vormde é, én der groote onderwerpien oip het a.g6ndum.

De behandeling daarvan nam eén middag en een morgen in beslag.

Waar echter schrijver dezes rapiporteür der Commissie was, zal hij daarover geen indrukken geven, maar sommige voorname piunten even toelichten.

Het p'unt was hier voorzeker de korrespondentie met de Belgische Z endingskerk.

Niet voor liet eerst kwam deze kwestie opi een Synodale vergadering tsr spirake.

Reeds bij de samenstelling der Kerkengroiepien, voortgekomen uit de afscheiding en de Doleantie, maakte het een zaak' van overweging uit of de ko'iTespondentie met.de Belgische Zehdingskerk weikon worden bestendigd., ' - -

Deze kwestie .sleept dus reeds meer dan dertig jaren.

En de toestand in die kerk is sinds 'dien iijjd zeer verergerd.

Destijds \varen. er nog in het Vlaamsche gedeelte van België Gereformeerde piredikanten, die met Gereformeerde predikanten in ons land in nauwe relatie stonden.

In het WaalsC'he gedeelte waren er ook, die ortho'dO'X konden worden genoemd.

Maar de kerk ^Is kerk was toen reeds dieper gezonken dan de Nederlandsche Hervormde Kerk' ten onzent..; , '; h ' \

Een piaari /maal. gingen 'er Deputaties van onze Kerken heen, : , ; ; ...•,

DO'Ch er ; trad. g.^en gunstige verandering ini

Zy, die.i^aa^ Crérefoiririeerd belijden ook kerkenlijk wenschten te leven', konden h'St er niet-langer uithouden.

Zij deden pogingen om de Belgische Zendingskerk tot reformatie te brengen. Zij wekten haar daartoe dringend en broederlijk op.

Evenwel klopten zij aan doavemab.s''deur..; ; !•!,

Toen'namen zij. zelf kraoljtens het ambt der gelo'ovigen de - reformatie ter haiid. - -' i ; •.-, ';

Zoo kwam in het laatst van 189-t - de Giarelormeerde .Kerk te Brtissél tot op-önbaring; in, .het begin van .i§99 • die te Antwerplen.

'' De 'vooTstelling, hier en daar 'gegeven, .jdat; ., de leden diér, - kerken .eenvou4io uit de Belgisdie Zendingskerk even, al-S; uit de Staatskerk zO'Uden .^zjija weggeloopen; iS; .s'met., _J.e 'Jjistorische-'-feitieiti. in-r-|lagriuüen strijd. - W^iietiPl^.ii«M(pM

De documenten, ' welke hiéi'opl'betrekking'/hebben, zijn nog voorhanden. Zelf heb ik eenige.ervan O'nder de oogen. g!3had. .' .^

O'nder de oogen. g!3had. .' .^ •Toch bleet de koirespijndentie nog bisLendi'gd.

Hoe wonderlijk dit ook moge schijnen, men handelde - blijkbaar zoo, o-mdat oude banden nog trokken en omdal men nog altijd eenige hoop bleef koesteren. , - , .1; : , .

Die ho; /p beschaamde. '•' ; : '!

In het Walenland heeft het modernisme.'-ivrijwel alleen-zeggenschap verkregen. De uitzondeiringen ó.nder de predikanten vormen een Verdwijnende minderheid. ... .' ' ' ' i " ' • :

Het "Vlaamsche deel bleef orthodO'Xer, ''m'aar be-P'aald Gereformeerde el3ment: n werden ho> 5.langer hoe schaarsclier en fiun invloed was geringr

•Men voelt .den misstand, welke hieruit-werd geboren. ••''''

Op grond van de korrespondentie z'oialden b.v. moderne en ethische predikanten op on^'e-kansels kunnen o-ptreden. ' •

En al is dit, voorzo'over wij weten, ' - üOöit voorgefcomen, het recht daartoe bestond'"toAL

Trouwens, de, , , .h6ele korresplo'ndentie had zin meer. - '.JPÉèBl& feS^ geen

Immers, ko-rresporidéritié oiü3érnöu«d'èh"^nze kerken alleen met die kerken in het buitenland, die niet slechts nominaal, maar ook daadwerkelijk op den bodem van onze Gerefó'rme'erde ' b'Slijde'nis staan. - - ; , '-")-i--; ..-, ivf"-.'.., - > -.-., , .^T-, r. - . " '•

En al zijn i''iéïv'; TMis'Sciiiid^ kleine' Gereformeerde overblijfsels in de iBelgische Zendingskerk, die maken de kerk nog niet GerefO'rme'erd.

die maken de kerk nog niet GerefO'rme'erd. AI meer drong in onze kerken hét besef door, dat zulk een korrespondentie niet dan schade aan het 'Gereformeerd sameAleven kon beroilükenen, dat hier tweeërlei weegs teen werd gebruikt, een voor het binnenland en een voor het buitenland.

Onze laatste Synodes hielden zich' hiermee dan ook bezig.

De Deputaten, die op de Synode van' Groningen rapport hadden.. uit te , brengen, ooirdeelden dan ook, , dat, de korrespondentie niet „zonder meer" kon worden bestendigd, •' zij wilden, dat er van de Synode een ernstige vermaning om de reformatie, ter hand te nemen tot de Synode der Belgische Zendingskerk zou 'uitgaan, én''dat, mo'C'ht hieraan . geen geho'or worden gegeveit, ' ' de 'Gereformeerde - eleme; nten in de Belgische'Zendingskerk èn zedelijk èn financieel door O'nzé'këi^ken zouden wO'rden gesteund. •'''•'•

Dit was ongetwijfeld een stap/; iii'': : ^é''goede richting. ^-.fs ï-»i-f: '? V ; :

"Maar de Synode vo'ud geen enkele rëdeih, waarom niet nog verder zou worden gegaan.' •'"'

Op die manier zou de kwestie tbèh-weer sleepend blijven. ''"• ' '

Zij ging op de idee van Deputatéh in om tot de eerstvolgende Synode der Belgische Christelijke Zendingskerk een schrijven 'té' richten, "waarin zij er ernstig op gewezen wordt, dat 'zij van 's Heeren wege geroepen is de, confessie''belgica tegen dwaalleer en dwaalleeraars in haar midden te handhaven en deze leertucht te O'efenén. '''

Do'Ch zij preciseerde dit nog nader

Zij verbond er de - waarschuwing a, an, dat, •wanneer de Synode der Belgische Zendingskerk' Idit onverhoopt mocht nalaten, de korrespondentie met haar kerk zeer tot leedwezen van de Gereformeerde Kerken, moet worden afgebroken, met het oog waarop op een spoedig antwoord werd aangedrongen. ' 1. s .| ; ., , , , .

OO'k zag zij de mogelijküieid, onder de oogen — welke helaas wel werkelijk zal worden - — dat óf geen antwoord óf een weigerend antwoord zal worden O'ntvangen. ' . 1 V

Daarom droeg zij haar dep'utaten op, óm, zoo binnen zes maanden na de sluiting van de Synode der Belgische Zendingskerk, welke 'in 1928 zal worden gehouden, géén of een weigerend antwoord is ingekomen, aan den secretaris; der Belgiscihe Zendingskerk mede te deelen, daf de verbreking der korrespondentie een voldongen feit is geworden.

"Maar. wat dan?

Om overeenkomstig het voorstel der Deputaten Gerefo'imeerde kringen in de Belgiscihe Zendingskerk èn geestelijk èn financieel te stemien, ontmoefle bij haar ernstige bezwaren.

Dit zou-kunnen gescihieden ingeVal-er g-aen Gereformeerde Kerken in'B'elgië waren'en deze niet haar zorg over de Gereformeerden' in heel België uitstrekten. , > ' ''' ' ' ''

. M'aar wij., hebbien. O'p'' het' oogenblik in België niet .alleesn de. 'Gereformeerde Kerken van Brussel en Antwerpen, maar Ook 'die van Gent.

Deze hebben het territoir onder elkander vereeld.

In het „Jaarboek" van 1927 leest men b.v. bij

de kerk van Brussel „attesten voor personen, woonachtig in de provincie Luxemburg, Namen, Henegouwen, Brabant, West-Vlaanderen en Oost-Vlaanderen ten Westen van de lijn Hulst—St. Nicolaas— Puers te zenden naar de kerk ira.ïi Brussel".

Men kan het voorstel van Depmtaten alzoo niet hiermee • rechtvaardigen, dat er slechts O'p drie plaatsen Gereformeerde Kerken zijn.

Waar dan nog bij komt, dat er buiten deze drie plaatsen niet zoo veel Gereformeerde elementen in de Zendingskerk zijn. VVaarsctiijnlijJk een paar te Oostende, dat tot het kerkelijk territorium van Brussel behoort. De kleine Gereformeerde kring te Mechelen leeft bij de Gerelormeerde Kerk van 'Antwei-pen in. .

Men stelle zich nu eens voor, dat onze kerken de Gereformeerde kringen in de Zendingskerk geestelijk en financieel gingen steunen.

Dan zouden zij daardoor in feite onze eigen kerken in België tegenwerken.

Want deze vermanen gedurig Gereformeerden uit de andere kerken: gij lioort daar niet, gij hoort bij ons. Waarom laat gij ons alleen strijden? "

En de anderen zouden kunnen antwoorden: hooren wij bij u? En uw Synode heeft besloten ons van alle kanten, te steunen'? Hoe rijmt gij dat'?

Het zou pirecies hetzelfde zijn, als wanneer de fc'ynode opdracht gaf Gei-eformeerde kringen in de Ned. Herv. of ook de Gereformeerde gemeenten alle mogelijke geestelijke en finanoieele hulp' te verleenen. •

Wat zouden de plaatselijke kerken daarvan zeggen 7

Zou, dit geen miskenning zijnïï^^t^de actie van '34 en '86? : r'; '*' ' ,

Welnu, evenzeer zo^u het miskonniug wezen rsai de Doleantie in België.

En als men. toch geld voor België zou willen afzonderen, waarom dit niet liever gevoegd bij den steun, welke onze "kerken in België reeds ontvangen en welke waarlijk niet te hoog is?

Ik schrijf dit natuurlijk niet om Deplutaten ook maar eenigszins een verwijt te maken.

Zij stonden inderdaad voor een hoogst moeilijke aangelegenheid. Men moet eigenlijk zelf in België gedurende niet al te koeten tijd gewoond hebben, om van de historie en de toestanden geheel op de hoogte te zijn.

Neen, ik schreel' dit uitsluitend om het standpunt der Synode te verklaren; . .;

Zij toch bepaalde, dat bij 'v'erbreking: van de korresppndentie Deputaten aan GerefOirmeerde kringen en personen te schrijven' „dat zij geroepea zijn zich bij een der Gereformeerde Kerken.: in België te voegen en waar zoodanige kerk nog niet tot öpienbaring is gekomen, die met behulp van één dier' kerken tot op'enbaring • te .brengen". Ook zullen dan onze Gereformeerde Kerkfen worden opgewekt om met „di.e: , . klingen; _ en.: .; ger§on'^, ...j, ^ontakt te zoicken. , , '', '^^^': ^$^'^^^^^iiiê^0$: ii'.

Tegen , het ..eindé|; |itn: |.5f'9é9 hooreifei^^{$er 'dug. meer van. ''fefr: «; tv-, i< i!i.-viv& jv»|.^!-f

Hiermee is dan een kwestie van jaren opgelost.

Oude banden verbreken heef t. steeds: iets weemoedigs. 'tlpM**wp'vfi^'^-^-; '

Maar waar het gaat diS: "''(i'ë'''éeï'V*n' Christus in Zijn Kerken, mag oók voor het pijnlijke niet teruggedeinsd.

Toen ik ongeveer een maand geleden weer eens te Antwerpen te tnidden van de broederen verkeerde, sprak men zijn warme blijdschap uit over

deze doortastende daad der Synode. De scheeve jiositie, waarin onze kerken door de koirespcndentie inet de Belgisohe Zendingskerk verkeerde, zag men daarin recht gezet.

En men was dankbaar, dat het gevaar om kringen was

'Eeïi''-'tWemë'-: pun.%--dat .^weh een, kortere, - maa toch• eenige discussie uitlokte, liep over het. verzoek van de „Freie Evangelische Gemeinde" te Görlitz om'vmet onze kerken in koirres-r pondentie te treden.

Destijds was door de classis Bentheim de korrespondentie met deze kleine kerk afgebroken.

Reden daartoe was een afwijking van de leer omtrent de zedewet en spisciaal omtrent de Zondagsopvatting, zoo bleek ter Synode.

Hierbij ging het niet volgens de broeders te Bentheim om een ruimere of strengere Zondagsviering, maar om het karakter van het vierde gebod in verljand met de andere geboden.

Heeft het vierde gebod blijvende beteekenis voor alle eeuwen of behoort 'de zedewet tot de ceremoniën, welke door Christus' k'omst zijn opgeheven.

Zietdaar de kern van de kwestie.

Het gold hier alzoo de tegenstelling: Luthersch of Gereformeerd op dit punt.

Of de gemeente Görlitz thans haai vroegere op^ vatting geheel had laten varen en thans de Gereformeerde waren toegedaan, konden de kerken uit Bentheim en Oost-Friesland niet verzekeren. Wel hadden zij den indruk, dat deze afwijking niet meer zoo op den voorgrond stond. En voor den persoon van Ds Graefe, predikant van Görlitz, koesterden zij bijzondere genegenheid.

Deputaten hadden ook met Ds Graefe gekonfereerd en oordeelden niet dan gunstig over hem.

De Synode wilde daarop niets afdingen.

Terecht overwoog zij echter, dat de korrespondentie niet werd aangegaan met een predikant, maar met een kerk of met kerken.

, Als een. predikant naa, r ? eiderSi.vertrektj emeritus wordt oi overlijdt; -daniblijft de korrespqndentie voortbestaan. ' -

Daarom achtte zij het noodig, dat bij de Vrije Evangelische Gemeente te Görlitz zelf een onderzoek werd ingesteld naar "haar Ijelijdenis en het handhaven dier belijdenis.

Deze zaak ging de Synode zeer ter harte.

Dit blijkt wel uit ha; ar "besluit „afgevaardigde(n; te zenden naar de Freie Evangelische Gemeinde te {lörlitz en zoo mogelijk ook naar die van Breslau om naar den kerkelijken toestand aldaar een grondig onderzoek in te stellen, zoo noodig tot verdere reformatie op te wekken, dasirbij in dat geval krachtig hulp te verleenen en op de eerstvolgende Generale Synode van de bevindingen van deze(n) afgevaardigde(n) rapport uit te brengen en avies te geven over het verzoek ^'an de Freie Evangelische Gemeinde te Görlitz om met onze leerken in coxrespondentie te treden".

Nu is Görhtz niet naast de deur.

Maar allicht kunnen Deputaten deze plaats aandoen op een van hun andere reizen.

Men vrage niet of onze kerken er zooveel belang bij hebben met zulk een kleine gemeente korrespondentie te onderhouden.

Klein of grcoit mag hier geen onderscheid maken.

Het is zeer goed mogelijk, dat Görlitz meer de hulp va.n onze kerken behoeft, dan onze kerken die van Görlitz:

Doch dan behoort het ons een eere te zijn een overblijfsel Ie. sterken, , dalj; .'anders wellicht sterven zou. .fe-'i' •; !: ••: C.i; Ü& t'

Bovendien iii& , g men het kleine uiet verachten.

liet kon blijken, een kern te zijn, dat in het groofe Dnitschland voor de Gerefoirmeerde belijdenis bijzondere waarde heeft.

Het Gereformeerde element is nog bijster zwak.

Dankbaar zijn wij voor wat de Heere ons gesclionken heeft in de kerken van Bentheim en Oost-Friesland, van Westfalen en Rijn-Pruisen.

To't vóór kort hadden wij Oiok' nog veel hoop gevestigd op den „Gereformeerden Hond".

Zorg vervult evenwel ons hart, nu het Barthi-' anisme'daarin zulk een sterken invloed krijgt, zelfs op mannen, in wie wij zagen de kloeke dragers van de echt Gereformeerde gedachte.

Nog laten we alle hoOp niet varen. ,

.Misschien komt er bezinning. ., .: |^.i .p-, !-: -•

Nu', van alle kanten de kritiek tegen''BsBc'th losbreekt, zullen mogelijk ook in den Gereformeerden Bond de 'oogen voori': 13arÜj|, ©enfijdigheden^ wijkingen' op'engaain. 'tiïisiëi^m^^'!sI; M': gt; ï^'^-i''-M-^^S

Wij wenschen dat van héelér harte.

Doch zekerheid hebben we hiero'mtrent niet.

, . Wanneer nu echter in een paar kleine kerken het licht van de zuivere Gerefo'rmeerde waai'heid schijnt en wij iets zo.uden vermogen oim de actie, welke er van die gemeenten uitgaat, te verhoogen, zoai dit zegenrijke gevolgen kunnen hebben.

Hieraan houden we vast: het Calvinisme is reeds internationaal en' behoort het nog meer te worden. '

Daaiora was het ook zulk een kostelijk besluit van de Synode om haar Deputaten op te dragen zoo mogelijk een propagandagesohriftje op te stellen of te doien opstellen.

Daarin zal een kort overzicht worden geboden van de geschiedenis, de belijdenis, de kerkinrichting, , den zendingsarbeid, het werk der barmhartigheid en de statistiek onzer t'erken.

Dit zal dan vertaald worden in het Engelsch, Duitsch, 'Fransch en Hongaarsch. j, , , .

En zoo zal het dan-in het buitenland .^v^cjOïs^eii verspreid. "•; .''""

Natuurlijk is eerste eisch, dat het bezield worde geschreveri. '

Aan een kroniékliiatig verslag en aan enkel dorre cijfers heeft men in het buitenland niets.

Neen, dit kleine geschrift zal het karakter van een getuigenis moeten dragen.

Het heeft de waarheid, de kracht en 'de schoonheid van de Gereforhieerdè belijdenis te doen schitteren.

Het heeft de schatten te 'ontsluiten, welke het Calvinistisch Christendom boven alle ander Christendom bezit, maar voor velan nog verborgen zijn.

Het heeft de begeerte op te wekken om er meer van te leeren kennen.

Het moet onder den zegen des Heeren drijven tot reformatie. ,

Dit moet de grondtoon zijn: wij hebben het meerdere licht van 'God ontvangen en nu willen wij gaarne er zoovelen, als maar mogelijk is in doen deelen.

Dit dit boekske moet spreken het heilige besef van wereldroeping, welke onze kerken hebben.

Totnogtoe gaf men in het buitenland wel voorlichting op vergaderingen. Daar kreeg men gewoonlijk een spreektijd van twintig, soms zelfs van tien minuten. Het spreekt vanzelf, dat daarin ongeveer niets gezegd kan worden. En men behoeft niet te vragen, hoe weinig er van 'dit weinigje in het geheugen bleef hangen.

Ook zijn er vroeger weleens eirkede artikelen in buitenlandsche tijdschriften geschreven. Doch een tijdschriftartikel heeft altijd slechts betrekkfdijke waarde. Meestal worden de tijdscliriften in portefeuille gelezen. En ook, indien men ©ropi ge; vbonneerd is, komt men er niet licht toe oude jaargangen • weer: oi}-te .slaan. Alleen een snuffelaar neemt er soms nog notitie van;

Doch een afzonderlijk boekske kan in deze boter werk verrichten.

Vooral waar het in de bedoeling van de Synode ligt het ook voor partikulieren, die in het buitenland relaties hebben of zicli daarheen begeven tegen den kostenden p.rijs beschikbaar te stellen.

Verschijne het spoedig.

Nog een ander middel nam de Synode te baat om het kontakt met de iDuitenlandsche Kerken te ste'vigen.

Als steeds werd ook nu aan Deputaten opgedragen zich op de hoogte te blijven stellen van wat er in de buitenlandsche Kerken, wa; irmee wij in korrespondentie staan, vooi-valt.

Deputaten kweten zich tofnogtoo iiiei-van door afvaardiging naar Synodes van buitenlandsche Kerken en hel zich abonneeren opi - buitenlandsohe kerkelijke periodieken.

Van de reizen werd verslag uitgebracht. .V]a; ir van verdere oriënteering niet.

Nu bepaalde de Synode echter, dat zij niet alleen, zichzelf op de hoogte zouden houden, maar dat zij over drie jaar o> oik de Synode oip de hoogte zouden brengen.

En dat niet maar van bepaalde toes tan den in enkele, maar in alle kerken, waarme: ' wij koi'resondentie voeren.

Als bijzondere p|unlen nojmde de S> node:

de b r a n de n d e kwesties, welke er in kerken zijn; d ie

het handhaven der b e f ij d e n i s;

hetzendingswerk;

de j e u g d a c t i e.

Natuurlijk zal daainroor, behalve kennisneming an wat in de desbetreffende bladen verschijnt, Oiok wel speciale korrespondentie met die verschillende kerken noodzakelijk zijn.

De arbeid der Deputaten wordt hierd.'ior zonder twijfel verzwaard.

Doch zóó alleen kan de korrespondentie lot haar echt komen.

Een soms vluchtig bezoek aan elkanders Synodes s niet genoeg.

Er moet een meer blijvend kontakt ontstaan.

Zoo kunnen wij van buitenlandsche kerken leeen en Ijuitenlandsche kerken van ons.

Zoo kan een . Gereformeerde oecumenische Syode worden voorbereid.

ZoiO is eerst waarlijk samenleven mogelijk.

Van gröoDgè-wiöht in deze is ook, dat de Synode besloot om geen wijzigingen of aanvullingen in belijdenisschriften, liturgische gebeden en formulieren zullen wO'rden aangebracht, zonder de buitenlandsihe kerken, waarmee wij in korrespondentie staan en die dezelfde formulieren gebruiken, te hebben geraadpleegd.

Alsook, dat over voorstellen, welke bij onze Synodes worden ingediend en ook voor onze buitenlandsche kerken van belang zijn - wij noemen hier de kwesties van de echtsd hei ding, van het vrouwenkiesrecht, van de krankenkommunie — geen beslissing zal worden genomen zonder dat vopraf deze kerken zijn geraadpleegd.

Vanzelf zal het eerst wat moeite kosten om hier den wagen in het goede spoor te rijden.

Omdat de totnogtoe gevoerde kon-espondentie zoo weinig intens was, vlotte het nog niet erg. , Zoo b.v. bij de vragen, welke tot de buitenlandscho kerken gericht zijn inzake-de uitbreiding der belijdenis.

Maar loopt het eenmaal, dan krijgt de k'orrespondentie verhoogde beteekenis.

Met het indienen der rapporten behoort hiermee, natuurlijk te worden gerekend.

De buitenlandsche kerken kunnen niet anders dan door haar Synodes antwoorden.

En die worden op verschillende tijdstippen gehouden.

Daarom moest het onder ons regel worden om de rapporten niet op het .uiterste van den gestelden termijn, nog minder na den gesteldan termijn, maar zoo lang mogelijk daarvóór gereed te hebben.

Dan wordt het haperen van het zeer ingewilck'elde raderwerk dezer korrespondentie iot een minimum gereduceerd.

Gaat daarbij de stoot van ons uit, dan mag van de zijde der buitenlandsche kerken gerekend worden op wederkeerigheid.

Eerste eisch is, dat wij energiek aanpakken.

Om nu van andere punten, welk© aan de orde kwamen te zwijgen, niet omdat ze onbelangrijk! zijn, maar omdat het niet aangaat alles toe te lichten, spreken we nog even over de financiën.

De laatste ijvnodes votcerdeii hifliTOor een som van £6000.-

Maar in het begin werd reeds van de Moderaraentalel geïnspireerd, ' dat het bedrag ditmaal niet hooger kon zijn dan f2000.

Nu kan' men met f2000 voor dit werk al heel weinig uitrichten.

Als argument voor deze verlaging werd aangevoerd de zware lasten, welke onze kerken tengevolge van de iSynodeS van Assen en Groningen hadden te dragen.

De betrekkelijke waarde van dit argument kon niet worden ontkend.

ïoch vonden veleii het spijtig.

Er werden nog - denkbeelden geopperd om óOOO of 4000 gulden te voteeren.

De Commissie wees er op', 'dat het bedrag eigenlijk niet lager kon worden gesteld dan f GOOO, maar gezien de ongunstige financiöele omstandigheden stelde zij voor f3 00 0, wat door de Synode werd goedgevonden.

Er word echter krachtig tegen gewaarschuwd, dat dit geen precedent zou sciheppen voor de toekomst.

De gevolgen van deze lage votatie zulten zich in deze drie jaar wel laten gevoel.^n.

De afvaardiging naar buitenlandsche Synodes moet zeer worden beperkt.

Moge Arnhem er beter voor staan.

De bezuiniging door een doelmatiger werkwijze van de Synode verkregen zou dit belang van don eersten rang ongetwijfeld kunnen batm.

Radio-kerkdienst.

De Synode scheen bij de behandeling van deze zaak in snelheid met de radio te willen wedijveren.

Do Commissie kwam met een uitgewerkt voorstel, waarvan dit de hoofdmoot was, dat er drie radic-deputaten zouden worden benoemd om de uitzending van kerkdienslen van Geref. Kerken te bevorderen en voor hen een opdracht en instruktie vast te stellen.

Dit voorstel vloog erdoor.

Ds Tazelaar was van Rotterdam overgekomen om deze zaak te bepleiten.

Of hij in de Commissie gelegenheid had zijn pleidooi te houden weet ik niet. Maar op de Synode bleef het bij gebrek aan bestrijders achterwege.

De hartelijke toespraak van den praeses maakte echter de reis goed.

Alles kan wel niet zoo vlot van stapel loopen.

Doch het kon toch vaker geschieden.

Op' het verzoek van de kerk van T3ioemendaal om haar zender te maken tot het-zendstation der Geref. Kerken in Nederland, moiest afwijzend worden beschikt. Ook hierbij bleef disojssie achterwege. Hoewel de Synode het 'initiatief van deze kerlc waardeerde, hadden betrouwba e inlicatingen betrefiende ministerioele beslissing doze deur in het slot geworpen. Het gebruik van Bloemendaals, zender bleek in verband daarmee „volslagen onmogelijk".

Zich beroepbaar stellen.

Herhaaldelijk is erover geklaagd, dat candidaten na afgelegd praeparatoir examen zich voor langen tijd of soms zeLs voor aliijd zich aan beroeping door de kerken onttrekken.

Wij hebben vóór de Synode hierover in den breede geschreven.

De Synode vond er dit op, dat het praeparatoir examen slechts voor één jaar de bevoegdheid om te proponeeren verleent, dat dit verloof opnieuw met een jaar kan worden verlengd, indien het drie maanden voor het verstrijken van den termijn met opgave van redenen wordt aangevraagd en dat dit besluit terugwerkende kracht heJt, met dien verstande, dat de termijn van één jaar geacht wordt voor hen op 1 October 1928 verstreken te zijn.

Dit besluit heeft ons nist geheel bevredigd.

De termijn van 1 Octoher 1928 achten wij niet juist. Men kon berekenen, dat dan de Acta hog niet verschenen zouden zijn. En die-toch lichten de kerken pas ofiiciëel in. Wij lazen dan ook totdusver niet, dat eenig proponent, die daarvoor in de termen viel, zich bij zijn classis om verlenging heeft gemeld. Zij preeken bljkbaar Listig voort, als ware er te Groningen geen bes'uit gevallen. En formeel valt er tegen hun handeling weinig in te brengen.

Mogelijk blijft heel dit besluit wel een doode letter.

Daarenboven is er nog een andere zwarigheid.

De praktijk van het zich beroepbaar of zich niet . beroepbaar stellen is daarmee nog niet uit de wereld.

Die wordt eigenlijk gesanct'oneerd.

Het met goed gevolg afgelegd praeparatoir examen geeft thans de bevo'egdheid om gedurende één jaar te proponeeren.

Alles goed en wel.

Maar dat houdt natuurlijk niet in, dat zulk' een proponent eerst over een jiar beroepbaar is.

Velen wenschen dit niet eeis.

Gaarne proponeeren zij gedurende een paar maanden in de kerken om z'eh in ons kerkel_k leven te oriönteeren, wat heel doagdel'jk is. Maar daarna wenschen zij de pastorie in te gaan.

Wat moeten dezen nu doen?

Weer de oude methode van het zelfbeschikk'ngsrecht volgen en publiceeren: ondergeteekende stelt zich. eerst-na den zooveelsten beroepbaar, of-hoffelijker, wenscht gaarne na clen zooveelsten een beroep in ovenveging te nemen.

Voldoet een kerk niet aan dit verzo^ek en beroept zij hem eer, dan ziet hij zich genoodzaakt bekend te maken: wegens het ontvangen beroep van de kerk van A. stel ik mij van nu af beroepbaar. .

Of een ander geval.

Een proponent wil doorstudeeren.

De Synoide gunt hem roorloopig-één jaar.

Hoe moet hij doen weten, dat hij van dien gunst gebruik maakt?

Ajweer door te melden: ik stel mij dit jaar niet beroepbaar.

En als een kerk hem toch beroept? Dan heef/ liij aan het Synode-besluit niets.

Van welken kant wij dit besluit bekijken, wij kunnen het niet bewonderen.

Toch hebben wij op de Synode er niet oveï gesproken.

Wij hebben de gedachte, vroeger door ons VOOTgedragen, niet bepleit.

Misschien vraagt men: waarom niet?

Omdat wij er naar verlangden, dat de Synode ook eens eindigen zou.

Maar vooral, omdat wij zouden wenschen, dal er uit de kerken een zeer 'belijnd voo'rstel komt.

Het Nieuw-Testamentisch kerklied,

D'at de Synode op het verzoek van eenige broeders om aan het zoogenaamde „Nieuw Testamentische Kerklied" een plaats te geven in onzen eeredienst, niet in te gaan, blijkt misverstaan.

Ook Dr Beets sprak er in , , The Banner" zijn teleurstelling over uit.

Misschien draagt de korte piublikatie vim het Synodale besluit daaraan eenige schuld.

Door de uitspraak der Synode toch is omtrent de uitbreiding van den bundel „Eenige Gezangen" nog niets beslist.

Dat kan eerst, wanneer de „Liturgie-commissie" met haar werk klaar is. Die heeft ook oiver deze materie te adviseeren.

En gelijk wij reeds zeiden: He „Litjrgie-Commissie" had haar arbeid vóór de Synode vooir het grootste deel gereed.

Men mag verwachten, dat zij haar rappoirt binnenkort zal indienen.

En nu zou het toch niet goied geweest zijn, indien de Synode over de zoogenaamde gezangenkwestie incidenteel had beslist en daarmee dat deel van het werk der Commissie overbodig had gemaakt.

Verstrooide Gereformeerden in Indië

Indien alle rapporten zoo waren ingekleed als dat van Dr Harrenstein van Amsterdam over de „Verstrooide Gereformeerden in Indië", dan zou de Synode nooit een saai moment opileveren.

Het was een genot om zijn verslag en pleitrede aan te honren.

Moge het voor de kerken een ©ven groot genot zijn om aan den wensch der Synode te voldoen en voor dezen zoio noodzakelijken arbeid meer te offeren, !

Buitenlandsche Candidaten en Predikanten.

De Commissie, welke over dit punt te adviseeren had, was met haar Rapport niet gelukkig.

Na breede bespreking werd het weer naar haar teruggezonden.

Maar het kwam niet zoo heel veel beter uit den commissorialen oven.

Men gelieve er om te denken, dat onze indrukken subjektief zijn en behooren te zijn!

Als een gerecht voor de tweede maal wordt opgediend moet het al heel onappiet'jtelijk zijbi o.m het niet te nuttigen.

Zoo verging het mij en waarschijnlijk ook' anderen.

Men staat soms voor het geval, dat men zegt: laat e^'st een bepahng nu maar eens werken, dan zal men beter zien, wat er aan ontbreekt.

In het kort komen de bedoelde besluiten hierop neer:

predikanten en candidaten uit buitenlandsche kerken, die hier voor sleehïs enkele weken vertoeven, mogen hier niet optreden, zonder dat zij dit bij de Deputaten voor de korrespondentie hebben aangevraagd en deze daarover aan de ke.ken gunstig hebben geadviseerd;

zij, die voor langoren tijd hier verbljven moeten zich aan eerb classicaal onderzoek onderwerpen;

het colloquium dcctum, wa.t met hen, die hier beroepen worden, door de classis bijgestaan door de Deptuaten der Particuliere Synode, zal inzenderheid gaan over de kennis der Gereformeerde leer en kerkregeering.

Ds Postma uit Zuid-Afrika vond „die maatregels baie streng".

Onder hilariteit der Synode deelde hij m'^de, dat hij gemerkt had, hoe hij reeds had , , gesondig". Hij had n.l. den Zondag tevoren in Kampen „gepreek". En het ergsJe achtte hij hot, , dat die OU pe-'rfesser hom had do-en sondig". Met die „ou perfesser" bedoelde hij prof. Lind-oboom, bij wien hij gelogeerd was geweest en die gezorgd had, dat hij voor de gemeente kon optreden.

De algemeene vroolijkheid over : Üeze woorden bewees, dat de Synode de besluiten, welke zij zou nemen, niet met onverbiddelijken ernst opnam.'

Prof. Berkhof uit Amerika merkte op, dat deze voorstellen in de pers van zijn kerk heftig waren aangevallen, dat hijzelf er zich niet zoO' warm over gemaakt had, dat hij het wel als iets minder prettigs had gevoeld en drong er op aan, dat .de Synode haar .besluit althans goed zou motiveereni, ' opdat de buitenlandsche kerken er - geen blijk^ van^ wantrouwen, in zouden zien--...': . i. ..;

Helaas moet gekonstateerd, 'dat'zulk een grondige motiveering niet werd gegeven.' • r •

In den considerans leest men alleen: „overwegende, dat van predikanten en candidaten tot den H. • Dienst uit buitenlandsche kerken, met) welk© de Gereformeerde Kerken in Nederland in correspondentie staan, geen mindere waarborgen dienen gevraagd te worden als (gelieve; te lezen: dan) van onze eigen predikanten en candidaten".

Deze motiveering is wel wat. zwak. 'r^^Wiï

Kerken, die dezelfde belijdenis hebben als'wij en deze ook onverzwakt handhaven, bieden immers door de stukken, welke zij aan predikanten en candidaten, die naar Nederland gaan, denzelfden waarborg?

Als die stukken in orde worden bevonden, mist men krachtens een juiste opvatting der koirres, ; ondentie het zedelijk recht om de bezitters daarvan nog eens aan een onderzoiek te onderwerpen.

Dat is geen loyaal standpunt.

De fout schuilt voornamelijk hierin, dat men geen onderscheid in de korrespondentie maakt tusschen die kerken, die precies dezeLde belijdenis met Ojns gemeen hebben en die, welke andere belijdenisschiiüten als erfenis der historie hebben verkregen. En vO'Oral, dat geen verschil woedt gezien tusschen kerken, die de gemeenschaprpelijke belijdenisschriften ten volle handhaven en die kerken, waarin de' handhaving is verslapt.

Daarom wordt het tijd, dat de zaak der k'orrespondentie in haar geheel eens wordt herzien.

De mogelijkheid moet opengesteld, dat er tusschen buitenlandsche kerken en de onze een overeenkomst wordt aangegaan teneinde kanselgemeenschap zonder voorafgaand onderzoek te verzekeren.

Die buitenlandsche kerken kunnen dan in onze Acta met haar namen worden opgenomen.

Ook behoort er over en weer beroie-pbaarheid van predikanten te zija.

Natuurlijk komen daarvoor sledhts die kerken in aanmerking, wier opleiding van predikanten gelijkwaardig is aan die van ons.

En zuUÏe kerken zijn er. In het buitenland is in sommige kerken cle opleiding zeer verbeterd en zij ^oet voor die bij ons niet onder.

Predikanten, die uit zulke kerken komen, nioeten dan niet voor een colloquium doctum worden geplaatst.

Met voldoening kan vastgesteld, dat de Synode van Groningen zekere speling in het colloquium doctum heeft aangebracht.

Het behoeft niet meer ©en kompleet examen te zijn.

Van exegese enz. wordt hier niet meer gespiroken, met name wo.rden slechts genoemd de iken-^ nis der Gereformeerde leer en ke.kregeering. •-'•''

In sommige gevallen zijn deze eischen te' gering en staat het de classis vrij ze nog aan te vullen, maar in de gevallen, welke wij speciaal opi het oog hebben, zijn ze nog te hoog.

Hoogstens kan men hen dan vragen of zij instemmen met de beslissingen van Assen inzake de vier bekende bijzonderhcd.n, omdat men dien strijd in het buitenland niet dan bij geruchte kent. Dit zouden wij wel willen aanbevelen.

Maar overigens zal men go.©d doien alle overbodige barrières op te ruimen.

Ook het internationale Gereformeerde kerk lijke verkeer moet van alle belemmeringen bevrijd, inzoover dat met waakzaamheid van da zuiverheid in het belijden kan geschieden.

En naar onze meening kan dat heel goed.

Doch dan moeten velen onzer een piaar trappen lager gaan staan.

Er zijn er toch die gelooven, dat goed Gereformeerden alleen in Nedeilmd worden gevonden.

Dat is een onbekendheid, de niet al ©en anderen voor ons onbemind maakt, maar ons o-ok onbemind bij anderen maakt.

Wanneer somrnigen in het buitenland de Nederlandscl-e Gercforme den hoog^evoeligheid vei-wijten, hebben zij ongelijk. *

Want zij generalisee-ten-- . , i

Dat er evenwel onder ons in deze hooggevoeligheid zit, kan niet woerden ontkend.

Zoo spoedig mogelijk moeten er d.an o»alc tal van douane-huisjes bij ons gesloopt. , ; '

Overigens lijdt ook het besluit der .Geti-erale Synode, dat wij hier bespreken, aan ondu'delijkhèid.

Het maakt onderscheid tusschen „enkele weken" en „voor langeren Vjd".

, , Enkele weken" zal toch wel niet „enkele maanden" beteekenen.

Ik kan mij echter voorstellen, dat b.v. een pTCdikant uit Amerika, die nog veel familie in Nederland heeft, hier voor drie of viet maE^ndeif. wenscht te blijven. , ! •

Wat moet hij dan doen?

Zich: aanmelden'bij de classis, waaronder hij tijdelijk ressorteert?

Maar waarschijnlijk zal hij geen vast domiciilie kiezen en nu eens hier, dan ee^ns "daar logeeren en alzoo zijn gunsten verdeelen.

In zoo'n geval, wat heèlemaal niet ondenkbaar is, voorziet het besluit niét.

. Mij dunkt, dit scheepje moet nog eens op de Synodale helling.

En dan beslisse men niet eenzijdig, doch kenne er vooraf onze buitenlandschekerkenin.

In deze behoort een accioord te worden getroffen.

Daaronder moet ook het colloquium dotcltum worden begrepen.

Men heeft verklaard, dat de kerken van Bentheim en Oost-Friesland lievei-niet zien, dat één van hun predikanten in Nederland worde beroepen, omdat zij toch reeds zulk een gebrek aan predikanten hebben.

Welnu, laat men dat stipiuleeren.

Daartegen bestaat geen bezwaar.

Maar daaronder behoeft men nog niet andere buitenlandsche kerken te laten lijden, waar deze reden niet dwingt.

Men mag voor de buitenlandsche kerken niet die in Bentheim en Oost-Friesland als maatstaf stellen.

Een uniforme regeling in deze kan onze sympathie niet hebben.

Men specialiseere.

De verscheidenheid van het kerkelijke leven eischt dit.

Dus: dit moeten we, naar ik meen, nog eens over doen.

Het zou weüicht aanbeveling verdienen, wanneer een der buitenlandsche kerken daartoe het initiatief nam en 'bij de Synode te Arnhem in 1930 op' herziening aandrong.

Evangelisatie in België.

Niet alleen de Evangelisatie in Brabant en Limburg had de zorg der Synode — zij drong aan op een jaarlijksche köllekte voor dit doel, terwijl hot moderamen werd gemachtigd daarvoor "een hartelijke aanbeveling te geven — maar ook de evangelisatie in België.

Daarover werd een besluit genomen, dat gelijk men het wel no'emt, „op pooten staat".

Deze zaak is nauwkeurig onder de oogen gezien en er is een regeling getroffen, die warme hulde verdient.

Dit werd tijd ook.

In België wordt op het oogenblik — vooral van Amerikaanschen kant — hard gewerkt.

Geen kosten worden ervoor gespaard.

De evangelisators beschikken over ruime beurzen.

Rome is blijkbaar onder den indruk ervan. Haar bladen beschouwen het „Protestantisme" niet langer als een quantité négligeable, maar schrijven er lange artikelen tegen.

Deze evangelisatie is gelijk men vermoeden kan, allesbehalve Gereformeerd.

Mogen onze Gereformeerde Kerken dan achterblijven ?

Hebben zij in deze niet de oudste brieven en de oudste schuld ?

Is het geen heerlijk doel om te trachten dit land, dat eens de bakermat was van het Nederlandsche Calvinisme, voor de Gereformeerde ber lijdenis te heroveren?

De oorlog heeft den harden bodem ook geestelijk veelszins omgeploegd.

Akkers wachten op zaad.

Hier worde dan met geloofsvolharding en met geloovige offervaardigheid gewerkt.

De benoemde Deputaten zagen in den korten tijd na de Synodes 'reeds een kostelijk resultaat op hun bemoeiing.

Mede onder hun invloed toch behoort de verdeeldheid, welke de Ger.: formee.de Kerk van Brus-s sel verscheurde en welke ook veel beurzen hier in Nederland gesloten hield, tot het verleden.

Er is een verblijdende verzoening getro f n.

Deze kan slechts die kerk èn voor haar ke kbouw t'n voor haar evangelisatie ten goede komen.

Synode-stijl.

Oorspronkelijk was het ons plan hierover een breeder artikel te schrijven.

Tijd en; plaatsruimte dringen echter tot beperking.

We geven derhalve maar geen voorbeelden van hesluiten, welke bij het eers'te lizen allesbeha.ve begrijpelijk zijn.

Niet. zoo gemakkelijk zal dit kunnen overwonnen woTden. - M^ •

De stereotype vorm, waarin de konklasiés worden ingekleed, maakt, dat er meostal te veel in één zin moet worden opgestapeld.

Hoe hieiin verbetering is aan te brengen, behandelen wij weüicht D.V. vójr de volgende Synode, weleens.

node, weleens. Zij staat met verbetering in de werkwijze in nauw verband.

Ook deze Synode getuigde ervan, dat velen zich gadrne op ovèrvoorzichtige wijze willen uitdrukken.

• Hoeveel redevoeringen er begonnen met „het wil mij voorkomen", kan ik niet zeggen. Ik heb. het niet aangeteekend. In elk' geval was het getal legio. W'^ant niet alleen aan het begin, doch ook in het midden en aan het eind bediende men er zich van.

Dit herinnert''aan de uitdrukking, welke wijlen D'S H. Hoekstra, die meermalen piraeses Synodi was, gaarne gebruikte, naar ik mij vertellen liet, n.I. „ik schijn te denken".

Stijlbloempjes plukken we maar niet.

Wel wijzen we nog even op een z.egswijze, die cliché dreigt te worden. Reeds op' de Synode van Utrecht, ook op die van Assen en laatst op die van Groningen, liet men Vader Hellenbroek' op^ bet podium verschijnen om het uit te spreken: „dit, is meer een wenschen, dan een dadelijk gelooven"..

De Synode lacht er nog om.

Dat is een teeken, dat dit woord haar nog niet verveelt.

Maar het is ook een teeken om voortaan dit woord te vermijden, eer het haar verveelt.

Verbroken belofte.

Indertijd beloofde ik nog eens een beschouwing over de • stad Groningen te geven.

Ik kan die belofte echter niet nakomen.

Want gedurende al de weken, wel'-'^j ik er als prae-adviseur heb doorgebracht, heb ik er niet meer van gezien dan de eerste paar dagen.

Mijn wandelingen beperkten zich van de vergaderplaatsen der Synode tot mijn hotel of naar het station.

Noch de nieuwe wijken noch de echt oude buurtjes kon ik bezoeken.

En van een uitstapje in de omgeving was. in het geheel geen sprake.

Een Synode is wel het tegendeel van een konferentie, waar men aan feestmaaltijdon deelneemt en excursies maakt en in het voorbijgaan ook eens vergadert.

Assen hield ons, mede doar de beknoptheid dier plaats, minder aan den band dan Groningen.

Gelukkige buitenlanders, die tenminste noig de Universiteitsgebouwen hebben bezichtigd!

Maar dit mag ik wel bekennen: ik heb altijd veel respekt gehad voor de Groningers.

Dit respekt is door de Synode nog verhoogd.

Vooral geldt dit de Gereformeerde Groningers.

Zij hebben de Synode met groote waardigheid ontvangen.

Zij betoonden zich gastvrij, coulant en gul.

Het ligt dan ook niet aan hen, dat velen huiswaarts togen met de zucht der verlichting: hu is er tenminste binnen de drie jaar geen Synode in het zicht!

-^ Geen onrecM.

Nadat wij het portret van Ds Velders naar de drukkerij hadden verzonden, ontvingen wij van hem een ingezonden stuk.

De vorige week kon dit niet worden geplaatst.

En ook nu heeft het volgens ons geen zin bet op te nemen.

Ds Velders richt zich tegen ons, doch hierin handelt hij minder juist.

Wij deden hem geenerlei onrecht.

Hoewel wij een subjekLieven indruk gaven, hadden wij toch een objektieven grond daarvoor.

De verantwoordelykhe'd van de woorden, waarin wij onzen indruk uitdrukten, komt geheel voor onze rekening.

Maar wij moeten , er nu toch even opi wijzen, dat wij niet anders deden dan een momentopname geven van wat de Synode in een tijdopiname vastgelegd had.

De Synode toch sprak volgens het officiëele persverslag zich aldus uit:

b. in samenwerking met de kerk van Amsterdam de vereischte maatregelen te nomen voor de vervulling der vacature en de nadere toerusting van een missionairen Dienaar 'des Woords, waarbij aan hen in overweging wordt gegeven, te zoeken naar dusdanige regeling met den 'te beroiepen Dienaar des Woords, waardoor een teleurstelling als die in het verleden ondervonden, wordt voorkomen, of althans in haar geldel ij ke gevolgen wordt teruggebracht tot zoo klein mogelijke schade".

De spatiëering is van ons.

Hier staat zakelijk precies hetzelfde als wat wij schreven.

Alleen noemden wij nog den naam van D|s Velders in dit verband.

Maar daarmee verriedden we geen geheim.

Heel Gereformeerd kerkel'jk Nede.land we t. wie in de bovenaangehaalde uitspraak der Synode is bedoeld.

Voelt D'S Velders zich verongelijkt, dan schrijve hij ingezonden stukken, noch brochures, maar wende zich tot de komende Generale Synode.

Dair bewandelt hij tenminste den ordelijken, kerkelij'-en weg.

In trouwe zouden wij hem echter willen raden deze zaak te laten rusten.

Dan is zij het spoedigst vergeten.

Dit is meer in zijn belang dan in dat der kerken.

-= Voloenfle artikelen.

Vóór het einde van dit jaar wilden wij met onze Synode-indrukken klaar komen.

Vandaar dat ditmaal bijna geheel deze rubriek daaraan is gewijd.

Op desbetreffende vragen echter antwoorden wij gaarne, dat in de eerstkomende nummers onze bezwaren tegen prof. Visschers Paradijsprobleem de hoofdschotel in deze rubriek zullen uitmaken.

Daarna komen de artikelen „Reformatie in de prediking" aan de beurt.. '

HEPP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen