Het kerkverband der Nederlandsche Gereformeerde Kerken, gelijk dat gekend wordt uit de handelingen van den Amsterdamsche Kerkeraad in den aanvang der 17e eeuw - pagina 13

DE ARMINIAANSCHE STRIJD.

11

Een tijdperk, dat in onze geschiedenis meer dan eenig ander door kerkelijken strijd is gekenmerkt, ja ! dat is de tijd, dien ik u daar noemde, wel geweest. Dat kon toen niet anders; en dat mocht ook niet anders. {Kerkelijke strijd is nu eenmaal onvermijdelijk, wanneer in de kerk een * beginsel is doorgedrongen dat_haar vreemd is en dat haar bedreigt, en wanneer daar terzelfder tijd ook eene krachtige werking is van haar eigen levensbeginsel./ En hoe meer dan wordt ingezien waar het eigenlijk om te doen is, en hoe grooter de kracht is waarmede van weerszijde de beginselen worden gehandhaafd, des te feller wordt dan ook natuurlijk de strijd. Dat is overal en ten allen tijde gebleken; maar \loch hier te lande zeker nooit zoo sterk, als wel in den aanvang der M7e eeuw. Hoe is toen de kerk_niet ontrust en geschokt, doordat hare belijdenis en haar recht werden aangevallen ! Wat werd toen niet diep gevoiIc[^~aïthans aan de" zijde der Gereformeerden, dat het hier een strijd was van beginselen die elkander uitsloten ^)! Welk een arbeid is er toen niet besteed, om de punten van verschil helder toe te lichten, en om aanval en verdediging krachtig door te zetten! Welk eene groote macht is toen niet in het strijdperk getreden, zoowel aan de eene als aan de andere zijde: macht van uitnemend talent en van grondige studie! van verbazende werkkracht en van onverzettelgke energie! Wat was de belangstelling en de deelneming toen niet algemeen, ook in zulke kerken als er zelve niet rechtstreeks bij betrokken waren, en dan onder alle rangen en standen van de maatschappij! En wat was er aan den uitslag van die worsteling niet verbonden, ook nog boven en behalve het belang van de kerken zelve die haar te doorstaan hadden ! Alles liep toen waarlijk wel samen om den strijd aan beteekenis te doen winnen, en om de Gereformeerde kerken als het ware te prikkelen tot de

1) Dat dit aan de zijde der Remonstranten in 't geheel niet gevoeld werd, zou zeer zeker te veel gezegd zijn; want in dat geval zouden zij wel hebhen toegegeven. Maar toch werd het leerstellig verschil, dat de eenige maar ook zeer natuurlijke oorzaak was van den confessioneelen en kerkrechtelijken strijd, vóór het jaar 1618 gedui-ig door hen voorgesteld als van uiterst geringe beteekenis, »het schrapsel van de naghel qualijck weerdt", zooals in geschriften van dien tijd telkens voorkomt, «niet meer verscliillende als een sieck wijf ende een kraneke vrouw". Trouwens, indien zij anders gesproken hadden, zouden zij hun standpunt kerkrechtelijk niet meer hebben kunnen verdedigen, en zouden zij niet meer hebben kunnen aandringen op «kerkelijke verdraagzaamheid." — Naderhand echter hebben zij zelven ook erkend, dat de gansche geloofsleer op het nauwste samenhangt met de punten die oorspronkelijk in geschil waren; en dat is vervolgens ook gebleken in de geheele ontwikkeling, die de Remonstrantsché kerk heeft doorloopen, en die wel de duidelijkste rechtvaardiging is van den ijver, waarmede de Gereformeerden zich terstond tegen de beginselen hebben verzet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen