Evolutie of revelatie - pagina 13

11 God die steeds dichter nadert tot den mensch; eerst bij de patriarchen komt Hij nog van verre in uitwendige manifestatie en toespraak; straks bij Israel's profeten werkt hij reeds onmiddellijk door heilige inspiratie in het binnenste hunner ziel; eindelijk in het kindeke van Bethlehem gaat Hij persoonlijk in in onze menschelijke natuur, om dan door den Immanuel een gemeente te stichten, die, wijl ze zijn o-w^wa is, een vxog wordt rov S-eou ^wvrog 31). Lijnrecht tegenover deze rijke Openbaringsgedachte der Schrift staat de evolutie-hypothese der religionsphilosophie. David Hume was haar geestelijke vader; de positivistische school van Comte hield haar ten doop; Hegel zorgde voor haar philosophische opvoeding en niet geringen steun ontving ze toen haar een jongere zuster geboren werd in de evolutionistische natuurphilosophie van Darwin, Vogt en Hackel 32). Al mogen haar bewonderaars niet allen van dezelfde praemissen uitgaan, hierin stemmen ze overeen, dat eenzelfde wet geldt voor natuur en religie, voor sS-og en ipna-ig, voor de kosmogonie en de historie van het menschelijk geslacht, en wel deze wet, dat uit het lagere zich allengs het hoogere ontwikkelt door natuurlijke oorzaken alleen 33). Met deze evolutie-hypothese als uitgangspunt wordt nu een schema voor de ontwikkelingsgeschiedenis der religie vastgesteld. De religieuze voorstellingen der diepst gezonken volkeren, de Papoea's op Nieuw Guinea en de Hottentotten in Zuid-Afrika, moeten u het beeld leveren van wat de Urreligion bij alle volkeren moet zijn geweest. Over de vraag, hoe de oudste vorm dezer reHgie te denken is, loepen de gevoelens uiteen. Sommigen — de Darwinistische Evolutionisten -- gaan nog achter den mensch terug tot het dier en zien in de vereering van den hond voor zijn meester het prototype der menschelijke religie. De meesten echter, die bezwaar hebben om van een Tierreligion te spreken 34), laten de religie aanvangen met animisme of fetischisme. Het fetischisme 35), door de positivistische school van Comte in de mode gebracht, wijst er u op, hoe uw dochterke in haar kinderlijke naïviteit haar pop voor een levend wezen houdt, er daarom mee speelt en er tegen spreekt; op dezelfde wijze, zoo zegt ze u, zien ook de Hottentotten en Boschjesmannen in zonderling gevormde steenen en grillige boomstronken bezielde wezens (fetischen) en brengen straks aan die voorwerpen een religieuze culte toe; concludeer nu uit die gegevens tot het grijze verleden en ge kunt u het kindmensch uit den oertijd niet anders voorstellen dan als evenzoo met

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen