Twee klippen.

II.

Aan overschatting: van het kerkelijk ihstitiiüt lïiaakt men , zich niet alleen schuldig, zoo men pretendeert: mijn kerk is de alleen zaligmakende kerk, maar evenzeer — en dat is de tweede vorm, waarover wij wenschen te spreken — wanneer men van deze gedachte uitgaat: mijn kerk is de alleen ware kerk.

De tweede stelling behoeft^d#«#er§t; & ^^^aito.t4i^toje.y stuiten. .

Men kan aannemen, dat er ook buiten zijn kerk lovende Christenen gevonden worden en toch zich op het standpunt stellen, dat alleen , zijn kerk den naam van kerk mag .dragen.

Dit echter dient toegestemd, dat beide soorten van kerkisme door Rome worden gehuldigd en op 't nauwst aan elkander , zijn gekoppeld.

Rome bescho'uwt zichzelf als d e kerk. Elke formatie op Christelijk gebied buiten de hare is secte.

En mochten we in deze artikelen de historie laten, spreken, dan zou overvloedig kunnen worden aangetoond, hoe in yervlogen dagen niet alleen Rome daze pretentie voerde.

Maar we izouden ons beperken tot het tegtenwoordige. En dan kunnen wij tweeërlei strooming onderkennen. Eene, die alleen van een onderscheid tusschen ware en valsche kerk wil weten. '

En een andere, die slechts oog heeft voor het onderscheid tusschen meer of minder z: uivere kerk.

De eerste merkt of één of meerdere kerken, die van de belijdenis der eigen kerk niet al te ver afstaan nog als waar - aan, maar wat daarbuiten ligt is valsch.

Deze opvatting vindt men vooral onder de eenvoudigen. Uit de dagen van '34 en '86 b.v. aijn wel uitingen te noemen, die er op - wijzen, dat dit denkbeeld had post g: evat. En ook nu is dit nog niet geheel uitgesloten.

Zij izoekt vooral hierin steun, dat alleen de Gereformeerde Kerken 'den echten kerkvorm hebben bewaard en dat de andere den genootscbapsvonn hebben aangenomen.

Nu is dat tot op izekere hoogte waar.

Verschillende kerken in ons land hebben zich maar al te gewillig gevoegd naar den eisch der regeering om, wilden zij erkend worden, den weg te bewandelen, door de wet op de l^erkgenootsohappen aangegeven.

Stempelde echter de genootschapsvorm alleen een kerk tot een valsche, dan zou men tot eigenaardige, oonclur sien komen. , •WSMMt.

Dan zou b.v. de sinds 1892 bestaande Christelijke Gereformeerde Kerk een valsche ^jn, want publiekrechterlijk gesproken is ze een genootschap.

Dan zouden de „Afgescheidenen" eerst tot een valsche kerk hebben behoord en in 1834 weer een ware kerk zijn geworden.

Met de „Doleerenden" zou het al evenzoo zijn gesteld. Die zouden het zelfs. tot .1886 in een valsche kerk Ijebben uitgehouden.

Men voelt het ongerijmde dakrvUn.:

Er kan hier geen ander standpunt ingenomen dan dit, dat, al treedt een kerk voor den Staat als g^nolotschap op zij naar binnen, nog, wel als kerk zich kan handhaven.

Wij veroordeelen deizen toestand wel. Hij is verre van g: ezond en normaal.

Maar het etiket van valsche kerk drukken , '-w^ij': **eï desweg, e niet op.

Trouwens is Cal-vijri mét kerken in correspondentie getreden eii heeft er zijn invloed.doen gelden, schoon zij in den kerkvorm allesbehalve Gereformeerd waren.

De, waarheid der kerk wordt Uit andere hoedanigheden gekend.

Onze Confessie spreekt daarover in den breede.

Nu is men het in de uitlegging daarvan met elkander niet alles eens.

Laten wij daarom met eigen woorden de kennierken der ware kerk mogen aangeven.

Nog eens herinirer ik eraan, dat het bestek dazer artikelen , zich tot een afgewerkte uiteenzetting niet leent.

Daarvoor , zou een uitgebreide dogmatische studie vereischt zijn.

Volledigheid kan ik hier dus allerminst nastreven.

In het algemeen kan er echter dit van gezegd.

Een ware kerk is hieraan te kennen:

lo. of het ambt er wordt uitgeoefend op gezag van den verheerlijkten Middelaar;

2o. of 'het Woord er bediend wordt niet als een menschelijk, maar als het Goddelijke Woord;

3o. of de sacramenten worden Uitgereikt als Goddelijke instellingen;

4o. of dé band der g: emeénscliap is het geloof in de groote heilsfeiten en de groote heilswaarheden van het Christendom.

Daarbuiten vallen dus al dadelijk die genootschappen, die voor zékere ^"olksgroepen de plaats innemen van de kerk, maar geheel doortrokken zijn van het modernisme, dat het ambt, de Schrift, ~de sacramenten geheel vermenschelijkt en met heilsfeit en heilswaarheid gebroken heeft.

Wij mogen niet aarzelen die. valsche kerken te noemen.

De valsche kerk is dus' m, aar niet een idee, doch werkelijkheid.

Valsche kerken bestaan.

Doch nu moet men op zijn hoede zijn.

Men mag niet de gevolgtrekking maken: alle andere kerken zijn dan ware.

Het leven laat zich niet langs een lijn afknippen. Waar en valsch liggen dikwijls dooreengemengd.

Daar hebt gij de Nederlandsche Hervormde Kerk.

Die is niet zonder meer waar of valsch te noemen. Er zijn vele predikers, die prediken in den naam van den verhoogden Christus, die het Woord Goddelijk gezag toekennen, die de sacra.pienten hooghouden als Goddelijke teekenen en zegelen en die 'van ganscher harte de groote heilsfeiten en heilswaarheden van het Christendom aanvaarden en anderen verkondigen. En zij vinden om zich heen aanzienlijke groepen van geloovigen, die hierin hartelijk met hen accoord gaan. Die allen nu geven ons het recht te beweren, dat onder ; den synodalen-dekmantel •hBt^^|'..i»ran een ware kerk klopt.

Maar in-één en datzelfde verband komen plaatselijke afdeelingen voor, die geheel zijn gemoderniseerd, waar geen orthodoxie meer is te bekennen. En in zooverre herbergt het Hervormde genootschap ook de valsche kerk.

Evenzoo staat het met de Roomsch-Katholieke kerk. Dat zij enkel valsche kerk zou zijn is zelfs door de Reformatoren ook in de hitte van den strijd niet tot in de konsekwenties aanvaard. De Roomsche Doop b.v. werd steeds door hen erkend. En dat doen de felste antipapisten onder de mannen van de orthodoxe rich-' ting nog.

Aan de vier bovengenoemde kenmerken voldoet de Roomsche Kerk in menig opzicht en in zoover behoort zij wel degelijk onder de ware kerken te worden opgenomen.

Evenwel, wanneer haar priesterschap gelijk in de dagen der Reformatie de overheid aanhitst om de geloovigen te vervolgen, dan is zij daarin valsche kerk geworden. Want het ambt handelt dan niet op gezag van Christus. Maar, daarom werd zij tijdens de vervolgingen ook meer als valsche kerk openbaar dan heden.

Wanneer zij om nog eens iets te noemen, aanbidding van de hostie eischt, dan kan dit niet anders worden aangemerkt dan als afgoderij. In zoover is zij natuurlijk weer valsche kerk.

Men ziet alzoo, dat ook de Roomsche Kerk, naar waar of valsch beoordeeld, een gemengd type vertoont.

Men krijgt dus drie categorieën:

a. kerken, die aan de kenmerken van een ware kerk voldoen. Dat zijn ware kerken;

b. kerken, die het tegengestelde te aanschouwen geve» van wat die kenmerken eischen. Dat zijn v a 1 s a h e kerken;

c. kerken, die in sommige opzichten die kenmerken vertoonen en in andere niet. Dat zijn gemengde kerken.

Voorts moet bij a en c weer gelet op meerdere of mindere zuiverheid. Maar dat is een andere kwestie, welke een volgend maal aan de orde komt.

Wie nu maar één ware kerk wil kennen, wie uit groep , a er slechts één kiest en de andere tegelijk met die van groep c van de ware kerk afzondert, wie dus de ware kerk vereenzelvig't met de meest zuivere kerk maakt zich schuldig aan enghartig, kortzichtig, onbarm­ hartig kerkisme.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen