GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Synode-indrukken.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Synode-indrukken.

10 minuten leestijd Arcering uitzetten

XIX.

Een stapel bezwaarschriften

.Ter Synodetafel lag een StapeM)ezwaaxschriften MïJiet minder dan 21 stuks.

En toen later gepubliceerd werd, dat geear missives meer in behandeling konden worden genomen, die na. 4 September werden ingezonden, tenzij dan dat de Synode het poodig achtte er op in te gaan, kwam er een nieuwe vloed opzetten.

Het scheen wel, alsof sommigen die publicatie als een uitnoodiging hadden opgevat om vóór genoem.den datum hun gevoelen aan de Synode kenbaar te m.aken. .• „„, , , 4i, v'; iv

Het kan niet ontkend, dat zo-o'n b8ricm-'-#el'"'f^' schikt is om slapenden wakker te maken.

Daara.an is een groot ongerief verbonden.

Op die wijze kan een Synode, .ai^i^^^sap^ejifi.. komt, 'het werk nog niet overzien. ^'"''*•'-'''''''''''''^^

Ieder oogenblik kan er nog wat bij komen.

De vraag rijst, of dit in^ het .vervölg-.Tniet .voorkomen kan worden. " : pKiflÉlliSipf^

Ons dunkt, dat de bepaling: nloest \vór8eh gemaakt, dat stukken, welke na de opening der Synode nog worden toegezonden, ter zijde .worden gelegd, tenzij dan dat de Synode zelf oordeelt, dat beantwoording dringend noodzakelijk i's.

In zulk een maatregel zon niets oarbillijks., schuilen. . "ö.; ; P? A

Of hebben sommige kerkeraden niet als ré^eï • aangenomen, dat stukken, welke 'niet minstens 24 uur te voren zijn ingekomen, niet op behandeling aanspra, ak hehben ? ' ' %^'^k'

En oefenen de meeste groote .ijggga^^^jgg^te^y^ een soortgelijke pra.ktijk uit? ""'* 'v'-i'^-^i: ---: ^^T'^^^^

Waarom zou een .Synode hierop een uitzondering moeten maken?

Op de zittingen van deze Syno-de in het voorjaar hebben we het zelfs beleefd, dat de commissies een zaak reedjs in' bespreking hadden, toen daaromtrent nog telkens gedrukte vellen met nieuwe bezwaren en toelichtingen wei'den aangevoerd.

incidenteelv ; werd-•er - destiids ©en^stokje voor gestoken. .aï|lï!& -; ; W%ïtó*si? v''*^i33«*«ïff^^ •

. Gelijk ook üu incidenteel een uiterste termijn werd vastgesteld.

Werd het echter gewoonte om geen stukken te accepteeren, welke na de opening binnenkomen^ zoo zou hiermee veel zijn gewonnen.

Dan worden al zulke incidenteele beslissingen overbodig.

Ieder weet, waaraan hij zich ie liouden heeft.

De bijeenkomst der Synode wordt vroeg genoeg aangekondigd, dat ieder rekwestrant kan zorgen met zijn missive gereed te zijn.

Het is te hopen, dat, zoolang onze Synodes zulk' een bepaling nog niet hebben gemaakt, de ledeji onzer kerken en onze mindere kerkelijke vergaderingen uit een oogpunt van wellevendheid en van orde zichzelf dezen regel gullen opleggen.

En nu wij toch aan het hopen zijn, wiilen wij er nog wel iets bijvoegen.

Laat ieder zich ook afvragen, of zijn schrijven werkelijk niet achterwege kan blijven.

Wij willen niemand hard vallen, maar mogen toch onzen indruk - niet verzvvijgen, dat vele stukken heel gevoeglijk in de pen hadden kunnen blijven.

Waar zou het heen moeten als ieder lid onzer kerken zijn hart eens voor de Synode ging uit-

En meer *dan - ^en uitmg van zijn meening, be-

teekende de missive van menig inzender niet. De Synode was zoo vriendelijk elk stuk, dat er maar eenigszins voor in dè termen viel, afzon­

derlijk te behandelen en te beantwoorden. 't Was nu ook nog te doen^ zij het ook' ten

koste van duren tijd. Want gewoonlijk denkt men er niet aan, dat elke halve Synode-dag hoog in de papieren loopt. De Commissies zaten blijkbaar met .dien-stapel bezwaarschriften.

Dat de werkverdeeling niet een wëiiiïg 'iiè wenschen overliet, zouden we niet durven beweren.

In dat opzicht werd het gemis.van Dr de Moor wel gevoeld.

Hoe wist hij' alles tol in de puntjes te regeJen!

Hoie ingewikkeld de arbeid ook was, hij had

alles - ^^^fe'voren in zijn lioofd opgenoriaen en wist de groó'tste ecanomie te betrachten!

Wij hebben er hem menigmaal om bewondeixi!

Maar het talent daar^^oor moet iemand aangeboren zijn.

' 'Gelukkig is nu vastgesteld, dat voo^r de zittingen, welke met 27 Octoher aanvangen, geen nieuwe bezwaarschriften mogen ingediend.

Alleen de reeds hangende zaken worden dan behandeld.

A d h o c.

Streng hield de .Synode er aan vast, dat zij' was een Synode ad hoc.

• D.w.z. dat zij was bijeengeroepen voor eien bepaald doel n.l. de zaak-Geelkerken en al wat daarmee in rechtstreeksch verband sta^t.

Zij nam idan ook niets in behas^i^eling, wat daarop geen betrekking had.

Slechts door één uitzondering bevestigde zij den regel.

Het was, toen de Deputaten voor geestelijke verzorging van militairen om een krediet van f 1000 vroegen to't de volgende Synode.

Dat verzoek vloeide natuurlijk voort uit het feit, dat de gewone Synode een jaar verspringt en eerst ïin 1927 wordt gehouden.

Het krediet voor drie jaar gegeven, was vanzelf niet voor vier jaar toereikend.

Het was dan ook alleszins billijk, dat de Synode in den nood, door haar zelf geschapen, voorzag.

Maar overigens liet zij zich op geen zijpaden voeren.

Aanleiding daartoe werd haar anders te over geboden.

Vooral werd er van verschillende kanten drang geoefend om ook over de „dagen" van G-en. I een uitspraak te doen.

Eén der liberale bladen noemde het dezer dagen een handige zet om de Synode op. een pad te leiden, dat zij niet wilde betreden.

Nu schakelen wij het dadelijk uit, dat zij, die de kwestie van Gen. I te berde brachten, daarmee eenige handige of listige bedoeling hadden.

Dat zuigt het niet al te teeder gemoed van de handlangers der liberalen er maar uit.

Door hen, die eenig bezwaar omtrent deze kwestie uitten, was het stellig ernstig gemeend.

Het was dan ook niet om deze zaak'' stelsel; matig te ontwijken, dat de Synode voet bij stuk hield.

Een goed gemotiveerd bezwaar dienaangaande zal ongetwijfeld onder de oogen gezien worden.

Maar niet op deze Siynode.

Daar dient zij' niet VOOT.

Nog op een geheel andere wijze werd gepoogd de Synode te doen vergeten, dat zij Synode ad hoc was.

Bijna dadelijk na de Synode deed onderling - Brandsma het voiorstel om de Synode te doen uiteengaan en desnoods een vervroegde Synode te Groningen bijieen te roepen.

Zijn argumenten waren niet a, l 'te klemmend. Het was volgens hem niet Gereformeerd oan te blijven zitten, maar hij liet nai daarvoo-r. redenen aan te voeren.

Dat de Synode zich door zulk' een los gezegde niet van de, wijs liet brengen spreekt vanzelf.

Ook heerschte bij hem de misvatting, dat de Synode rechter in eigen zaalc zon worden.

Daarmee tastte hij feitelijk het karakter eener Synode aan, die niet is een vergadering van personen, maar van kerken.

Ondersteld eens, dat de kerken het volgende jaar dezelfde personen naar 'Groningen wilden afvaardigen, dan zou ouderling Brandsma opnieuw zijn protest moeten laten hooren.

Op zijn standpunt zon men dan de kerken moeten dwingen aiidere afgevaardigden te zenden.

Dit zou een onverantwoordelijke aanslag zijn op de vrijheid der kerken.

Dan zou de Synode een heerschend lichaam worden, een lichaam, dat van bovenaf zijn wil aan de kerken oplegt.

Terecht merkte dan ook de Praeses op, dat de Synode zelf reeds besloten had om saam te komen, als het noodig was.

Ouderling Brandsma nam in deze een geïsoleerde po'sitie in, wat in de ééne week, waarin hij de Synode bijwoonde, wel meer gebeurde.

Voorzeker vond deze positie geen weerklank in de kerken, die hem afvaardigden.

De Synode kon niet anders dan zich als Synode handhaven.

Maar dan als Synode ad hoc.

Aan de Heilige Schrift en de B e-1 ij denisschrif ten der kerken ontleend.

Deze uitdrukking komt nog al eens voor in de antwoorden, welke de Synode op bezwaarschriften gaf. • v, , ^, ; : ; ; ; , j, , .

wsÊm^i-Daarin werd aangegeven de maatstaf, deze missives werden beoordeeld.

De eenig juiste maatstaf.

De eenig juiste maatstaf. De Gereformeerde maatstaf.

Voor bezwaren van kerkrechtelijken aard, komt er nog de Kerkenorde bij. |^tefig, |S^«li. hjdenis of de Kerkenorde niet op', één lijn gesteld worden met de Schrift.

Het behoeft-geen Vbetoog, : rf|Mi|^pS'-3é Be-

Maar waar de zaak, waarmee de Synode zich bezig' hield, een toepassing .van de hehjdenis goild, behoorde öf te worden aangetoond, dait zij een verkeerde toepassing was en derhalve met de Belijdenis in strijd geraakte öf te worden aangenomen, dat de Belijdenis juist was 'toegep{a, st, maar op dit punt niet in overeenstemming is met de Schrift.

Dat' was de gedachte, welke het oordeel over ellc bezwaarschrift beheerschte.

Dat is het standpunt, , door onze Gereformeerden steeds ingenomen.

Art. 31 van onze I^erkenorde wijst hierop.

Dit luidt: „Zoo iemand zich beklaagt door de uitspraak der mindere vergaderingen verongelijkt te zijn, dezelve zal zich op eene meerdere kerkelijke vergadering beroepen mogen; en 't gene door de meeste stemmen goedgevonden is, zal voor vast en bondig gebonden worden. Tenzij dat het bewezen' worde te strij'den tegen het "Woord Gods, of tegen de artikelen in deze Generale Syno.de besloten, zoolang als dezelve door ge en e andere Generale Synode veranderd zij'n". (Wij spar tieërden).

AlzoO' heeft een Synode, wanneer er bezwaren tegen haar beslissing worden ingediend, zich deze vraag te stellen: wordt doioir den bezwaarde bewezen, dat onze beslissing strijidt met het Woord van God of met de belijdenisschriften op datW01 ord gegrond of ook met de Kerkenordening?

Een ander kriterium bestaiait er voor de Synode niet.

En nu is dit het opmerkelijke, dat in zoO' weinig bezwaarschriften ook maar een poging werd aangewend om te b e w ij z e n, dat de beslissing der Synode .ijidruischte tegen de Heilige Schrift.

Heel dikwijls werd er slechts geredeneerd in de ruimte.

Een enkele maal kwam het zelfs voor, dat men er opzettelijk bij vermeldde, dat men geen hewijzen uit de Schrift wilde aanvoeren.

Eén bezwaarschrift moet bepjaiald vreeselijfc worden genoemd.

Het naderde de blasphemie.

Indien niet straks de Acta de verschrikkelijke woorden te lezen gaven, zouden wij er hierover zwijgen. Maar nu leest men het toich. Zoo kan het geen kwaad, dat wij er thans even de aandacht op vestigen. Men kan er uit zien, van welk gehalte een enkel bezw, aairschrift was.

De schrijver dan afihtte zich verplicht — wij geven het uit ons geheugen zoo' letterlijk mogelijk weer — in den naam des Drieëenigen Gods, Vader, Zoon en Heiligen Geest, den vloek uit te spreken over de handelingen der Synode.

Dit was zeker' wel de onaaingenaanxste indruk, welken wij gedurende al de zittingen opvingen.

Diepi medelijden hadden wij met den broeder, die dit dorst neerschrijven en het stille gebed steeg bij het eerste hooren uit ons op: Vader, vergeef het hem, want hij weet-niet, wat hij doet.

Zulk een toon sloeg gelukkig slechts één bezwaarde aan.

Maar er waren er toch wel meer, die bitterheid verrieden.

Er waren er gelukkig ook, die'zakelijk bleven.

Er waren er zelfs, waaruit de hartelijkheid en de bezorgdheid om het heil van Sion u tegemoet kwam.. .vspi^)^

Maar de meeste voldeden niet la'ffii^'wat de Synode mocht en moest vorderen; te bewijzen, dat haar beslissing met de Schrift in strijd was.

Sommigen verkoizen blijkbaar het vragen boven het bewijzen.

Ook daaraan kon echter de Synode niet toegeven.

Zij liet zich van haair plaats niet af dringen.

Zij week noch ter rechter-, noch ter linkerzijde.

Niemand, die het persverslag ^gelezen heeft, zal, dunkt ons, kunnen ontkennen, dat de Synode veel lijdzaamheid betoonde en uiterste lankmoedigheid betrachtte en ware mildheid aan den dag legde.

Maar het ontbrak haar ook niet aan vastheid.

De lijn der eerste zittingen werd doorgetroldcen.

Hi^t was geen Synode vaai ja en neen.

Daars'oor heeft Christus onze kerken behoed.

HEPP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 17 september 1926

De Reformatie | 8 Pagina's

Synode-indrukken.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 17 september 1926

De Reformatie | 8 Pagina's