KERKELIJKLEVEN

Over Prof. Schilder in Amerika.

Via „The Standard-Bulletin" van 17 Febr. j.l. nemen wij uit „De Hollandsche Amerikaan" van 10 Febr. d.a.v. over: „Wij lioorden gisterenavond dezen Nederlandschen en Gereform.eerden tlieoloog en redenaar in het kerkgebouw der Tweede Chr. Greref. Kerk van North Westnedge avenue, waar hij voor een aandachtig gehoor en in een welgevulde kerk optrad, en sprak over "Geloof en Mystiek".

Vraagt men naar onzen indruk van den man en zijn woord, dan zouden wij willen aanteekenen in de eerste plaats, dat des professors verschijning gewoon en eenvoudig is, en niets van dat stedelijk „deftigs" heeft, dat soms in "oud-Nederlandsche" geleerde overkomelingen wordt opgemerkt, Of hier van hen wordt verwacht.

Daarentegen was zijn rede naar vorm en inhoud beide schoon, boeiend, leerzaam, en in elk opzicht, — en gelijk de pastor loei naar waarheid aan het einde der samenkomst dankend aangaf —, in den goeden zin des woords, stichtend!

De in deze dagen in kerkelijke persorganen en halfclericale bladen hier te land veel besproken en ook wel kwalijk beoordeelde man, bracht in mooi gepolijst en heerlijk Nederlandsch, en in bewonder(en)swaardige regelmaat en volgorde, nieuwe dingen voort uit den ouden schat des Woords en des harten, waarnaar te. hooren bijna anderhalf uur lang en weg te bergen in de schatkamer van ons denken en gevoelen, ons een waar festijn was".

In „The Banner" van 16 Febr. 1.1. schrijft Ds J. j. Steigenga van Grand Rapids: „Sprekende van Dr Schilder kunnen wij zeggen, dat Jeruzalem geheel in beweging is betreffende de mooie lezingen en preeken die hij in verschillende kerken van de stad gehouden heeft. Groote menigten drongen zich samen om dezen grooten Godsman te hooren en veel samenspreking volgde. Blijvende resultaten kunnen slechts geregistreerd worden nadat de atmosfeer helder wordt. 'Wij wenschen den Doctor geluk op zijn reis in de toekomst".

En Ds L. van Laar van Holland, Michigan, schrijft in datzelfde nummer van „The Banner": „Het voorname kerknieuws in deze buurt wordt gevonden in het recente bezoek, dat Prof. Dr K. Schilder aan onze gemeente bracht. Dr Schilder vertoefde vier dagen onder ons, van 10 tot 14 Febr. Gedurende dien tijd hield hij twee openbare lezingen in Holland, en preekte hij tweemaal op den Zondag, eens in Graafschap en eens in Central Avenue. Een gehoor zoo groot als de ruimte bevatten kon, begroette hem telkens. Behalve zijn openbaar optreden, hadden de predikanten uit deze omstreken, ingesloten de twee van Zeeland, eene namiddagsamenkomst met den doctor, gevolgd door een souper in de Warm Friend Tavern. Wij vertrouwen de gevoelens van den geheelen predikantenkring van deze buurt, en ook van honderden van onze menschen van hier uit te drukken, wanneer wij uitspreken, dat Prof. Schilder's verblijf onder ons een aangenaam verblijf was. Hij liet bij ons den indruk achter van een eminent, schitterend, Gereformeerd theoloog, en tegelijk een nederig, en daarom groot, man Gods. Daar is een frischheid en oorspronkelijkheid in de manier, waarop de professor zich uitdrukt, hetwelk hem kenmerkt niet alleen als een onbevreesden Gereformeerden denker, maar hetwelk terzelfden tijd ook stimuleerend is voor degenen, die het voorrecht hebben hem te hooren. Zijn verblijf onder ons is een zegen geweest voor onze kerk. Het verrijkte ons geestelijk en verdiepte onze waardeering van onze gemeenschappelijke Gereformeerde erfenis. Dank, doctor, voor uw inspireerend bezoek. Moge onze God u bewaren en zegenen op uw verdere reizen en op den bestemden tijd u weer veilig thuis brengen".

S. GREIJDANUS.

Een Afrikaansch oordeel over onze kerkrechtelijke geschillen.

In Die Kerkblad handelt de boof dredacteur. Ds J. V. Coetzee, reeds geruimen tijd over Kerklike m a 'g. In het. laatste artikel, in het nummer vafi 1 Febr. j.l., schrijft hij over de tegen'woordige geschillen op kerkreohtelij'k gebied onder ons. Hij zegt daar o.m.: „Die voorstanders van die „nu-we kerkreg" het hulleself meestal beroep op die gezag van beoefenaars van die terkreg in die 166 en 17e een aeoot op sekere historiese voorbeelde uit die geskiedenis ivan die geief. kerke. Die teëstanders bet be'weer o.a., dat ons 'keilkorde die akte is van kerkliike saamlewing voor die kerke "wat met mekaar 'n kerkverband afgesluit het en dat ons Kerkorde nie - weet van eodanige magte •wat aan meerdere vergaderings toekom nie.

Na alles wat ons gesê hdb, kan ons miskien nou die regte k-yk kr-y op die - vraagstukke - wat in hierdie polemiek in 'die geding is."

'Ds Coetzee vervolgt dan: „Dit is nie moeilik om uit 'die gesikiedenis voorbeelden aan te haal om daarmee te 'bewijs, dat meerdere vergaderings soms maatreels geneem 'het wat heeltemal 'n eiksepsionele karakter gedra het en nie in die kerkorde 'deur die gesamentüke kerke as die ge^wone, ordelike weg van kerklike regsbedeling vasgelê is nie. Dis ook nie moeilik om met sulke voorbeelde uit de geskiedenis van die Geref. Kerke aan te toon dat meerdere kerklike vergaderings beskou het - dat 'hulle die reg 'besit om sodanige eksepsionele maatreels te neem.

Dis ook nie moeilik om aan te to'on, dat geref. canonici, soas Voetius, iHoornbeek, e.a. in 'hulle geslrifte betoog het dat, ingeval van •wanbestuur of o n m a g, meerdere vergaderingis die reg besit 'om maatreels te neem "wat ver bokant 'die gewone, ordelike •weg van die kerkorde uitgaan.

En in soverre as wat ivoorstamders van die „nu-we kerkreg'" 'hullesöH beroep op 'hierdie historiese voorbeelde en op ges'krifte van geref. canonici uit vroeëre eeue is hulle heeltemal reg. So 'het meerdere vergaderings soms gehandel, as feu 11e die mag 'had o TO. sulke maatreels te neem en deur te sit Daardie voorbeelde 'bewyig ook dat hulle selfs gebruik gemaakt 'het van die sterk arm van die - wêreldlike o-werheid, wanneer die homself daartoe geleen het, om soms sekere eksepsionele maatreels toegepas te kr-y."

Hiertegenover stelt de geachte Schrijver dan - verder: „Maar van die ander ikant, as teëstanders van die „nuwe kerkreg" beweer dat die kerkorde nie zulM öfcseptionele maatreöls ken nie en nie aan meerdere vergaderings zulke magsbevoegdhede toeken nie as dw waarop voorstanders die nadruk lê, dan is huUe ook heeltemaal reg. Die kerkorde maak geen melding van sodanige regte en magsbeivoegdhede van meerdere - vergaderings nie. Uiteraard kan dit ook nie, omdat nie kerkorde juis deur die samverbonde Kerke voorgestel is om 'die gewone, ordelike pros ©du re -in - kerkelike - gedinge vas te lê. En die kerkorde kan m^ voors'chrifte bevat oor waiter eksepsionsle _

jnaatreels gcneein mag word en watter nie, om die eenvoudige rede dat hulle eksepsioneel is".

Hij gaat dan verder voort: „Dtei.t Voetius en ander geref. canonici dan oolc zulke bevoegdhede toeken aan meerdere vergaderings aa waarop voorstanders van die nuwe kerkreg" vandag die nadruk lê en dit doen i n gevalle van onmag en wanbestuur, staaf dan ook precies wat ons sê. „Onmaè" — dit beteken dat die plaaslike kerk weëns afwezigheid van 'n funksionerende kerkbestuur in 'n toestand van anargie tom. En „wanbestuur" —' dit beteken dat die plaaslike kerk verwoes deur 'n kerikbestuur wat inderdaad 'n rewolusionêre komite geword het".

Ds Coetzee lioht dan zijn meening toe door het beeld van de afkondiging der krijgswet door de overheid bij revolutie. „Dit is dus soos wanneer der in 'n land rewolasie uitbreek. En dan word krijgswet geproklameer, wat beteken dat die gewone regsbedeling opgeskort word". Hij werkt dit beeld dan verder uit, om later te vervolgen: „Wat is nu die fout wat deur voorstanders van die z.g.n. „nuwe kerkreg" gemaak word? D' i t: dat hulle poog om die eksepsionele te normaliseer, d. w. s. om wat klaarblijkelik, volgens die geskiedenis, buitengewone maatreels was, te maak tot die gewone ordelike weg in die behandeling van kerklïke gedinge. Die breed-opgesette dissertasie van Dt M. Bouwman: Voetius over het gezag der synoden, wat isoveel penne in beweging gebring het en klaarblijkelik bedoel om die ommezwaai in kerkregtelike opvattings wat daar sinds 1925 in sommige kerklike kringe in Nederland gekom het, wetenskaplik met die gezag van Voetius te verdedig, is van hegin tot einde 'n poging om van die buitengewone noodmaatreels wat meerdere vergaderings in die loop van tye geneem het, te verklaar dat dit g e r e f k e r k r e g is. En dit is die'zelfde as wanneer in 'n land die gewone regspleging vir altijd opgeskort zou word en altijddurende krijgswet geproklameer zou word.

Daarom verkies ek ona nie te praat van „nuwe kerkreg"nie, maar liefs van „krygswet-kerkreg".

Teëstanders van hier die „krygswet-kerkreg" is heeltemal reg as hulle beweer dat die gesamentlike kerke wat met mekaar 'n kerkverband afgesluit het, nie aan sinodes sodanige magte toegeken het nie, volgens kerkorde, nml. om van bo af, met verbygang van kerkrade, regeer en tugmag uit te oefen en hele kerkrade af te sit en desnoods die ekskommunikasie toe te pas op ampsdraers en lidmate van die plaatslike kerke. Ook is hulle reg as hulle beweer dat sodanige kerkreg die kerke onderwerp aan 'n sinódale hierargie. Net soos krygswet goed is om 'n iioodtoestand te besweer en daar vir hierdie doel aan die regeerders buitengewone magte moet toegeken word, maar offisiële tirannie en willekeur word wanneer dit virgoed die gewone regspleging vervang, net so is dit goed wanneer 'n meerdere vergadering buitengewone maatreels neem as die Kerkorde nie in 'n sekere geval meer kan toegepas word nie, weëns wanbestuur en weerbarstigheid, maar word dit offisiële tirannie en vsdllekeur indien sulke buitengewone krygswet-maatreels genormaliseer word tot gewone „geref. kerkregering"."

Ds Coetzee voegt er nog aan toe, dat hij met te spreken van „krygswet-kerkreg" niets smadelijks bedoelt, evenmin als de term „krijgswet" op zichzelf een smadelijke naam. is.

Bij deze uiteenzetting van Ds J. V. Coetzee zou ik deze opmerking willen maken, dat hij één gewichtig ding hierbij schijnt te vergeten, n.l. het Goddelijke recht in het licht te stellen, dat de meerdere kerkelijke vergaderingen zou machtigen en roepen van Godswege om zulk een „krygswet-kerkreg" in die en die gevallen in te voeren en toe te passen. De overheid mag de krijgwet proclameeren, daarvoor is zij overheid. Maar zijn de meerdere kerkelijke vergaderingen overheid over de kerken, - met een eigene macht over die kerken door God bekleed, zooals Hij aan de overheden een eigen macht en gezag toekende, en haar riep om orde en recht in te stellen en te handhaven, desnoods met geweld? Of heeft niet alleen de overheid, maar evenzeer ieder gewoon burger, het recht de krijgswet af te kondigen en toe te passen?

Ds Coetzee zegt hier wel veel uitnemends. Maar de grondquaestie blijft toch onopgelost: de vraag, of de meerdere kerkelijke vergaderingen eigen recht en macht van öod • bezitten om ' als overheden over de plaatselijke kerken en hare ambtsdragers en leden te gebieden en te heerschen, ook door schorsing en afzetting, zij het in die en die gevallen.

Op dit Goddelijke recht komt het alles aan, ook bij bet handelen van meerdere kerkelijke vergaderingen. Het onderscheid tusschen landsoverheden en meerdere kerkelijke vergaderingen moet niet over het hoofd gezien worden.

S. GREIJDANUS.

Ten besluite.

Naar aanleiding van mijn artikel „Nog eens de quaestie Drachten" in „De Reformatie" van 17 Febr. j.l. werd idj het volgende stuk uit Drachten toegezonden:

Drachten, 7 Maart 1939.

Hooggeachte Redacteur!

Naar aanleiding van Uw laatste schrijven over de kwestie Drachten zouden ondergeteekenden gaarne het onderstaande in „De Reformatie" als „ingezonden" zien geplaatst. Immers de indruk kon worden gewekt, alsof ze onware of minder juiste inlichtingen omtrent bet voorgevallene bij hun schorsing hadden verstrekt. In tegenstelling met wat van classiswege werd beweerd, wijzen zij er op, dat in diezelfde vergadering ^an de classis Drachten, waarop zij Werden geschorst. 8 April 1938, van classiswege werd bepaald, dat de predikanten Ds Smit, Ds v. d. Wielen en Ds Vellema, achtereenvolgens te Drachten in den Dienst des Woords zouden voorgaan op Zondagen 10, 17 en 24 April. De kerkeraad zou daags na de classisvergadering hulp van de classis ingeroepen hebben, voor predikdienst en catechisatie. Toen vergaderde de classis niet en toch trad 10 April Ds Smit in opdracht van de classis voor de gemeente op. 8 April 1938 werd van classiswege Ds Hazenberg met de catechisaties belast. Mij dunkt, dat van de beweerde onjuiste inlichtingen in dezen niet veel overblijft. Wat het 2e punt aangaat, de classis had niet beweerd, dat de hangende appèlzaken bij de Part. Synode bij erkenning van het wanbestuur dienden teruggenomen. Door ondergeteekende is op de classisvergadering daarover gesproken. Het beweerde wanbestuur zou gebleken zijn uit de behandeling van verschillende tuchtgevallen, waarbij de classis den kerkeraad in 't ongelijk stelde en waarvan de kerkeraad of kerkeraadsleden appèl hadden aangeteekend bij de Part. Synode v. Fr. Z. G. Werd het wanbestuur in die gevallen erkend, dan volgde, zooals werd opgemerkt, daeiruit dat van in appèl gaan geen sprake kon zijn, wat ook niet werd ontkend. Eerst op de Meivergadering werd onderigeteekende medegedeeld, wat in Uw laatste schrijven naar voren werd gebracht.

M.i. kan hier rnpeilijk over misverstand gesproken worden.

Indien noodig zijn ondergeteekenden gaarne bereid, uitvoerige inlichtingen publiek te verstrekken.

Namens de geschorste, afgezette en later gecensureerde oud-ambtsdragers:

J. PLOEGSTRA.

Hiermede is dit punt, voor wat „De Reformatie" betreft, afgehandeld.

S. GREIJDANUS.

Het pensioen, naar Art. 13 onzer Kerkenordening.

III.

Geeft revolutie. — Wanneer emeritus? — Art. 12. — De les der historie. — De huidige practijk. — Mogelijke moeilijkiheden.

Het moge na de beide voorafgaande artikelen nu duidelijk zijn, waarom wij' meenen, dat er iets gebeuren moet om te voorkomen de verdere stijging van den groeten last, die door de uitvoering van art. 13 de laatste jaren op onze kerken drukt; ja, om te bewerken, dat het huidig totaalbedrag der pensioenen dalen gaat. Laat niemand meenen, dat jeugdige onbwzonnen'heid wil stormloopen tegen eeuwenoude practijken of dat een overmoedig mensch zich beeft vast gebeten in de miskenning van den ernst der pogingen, tot dus ver door de betrokken deputaten ondernomen tot de zoo noodzakelijke verlichting der lasten.

Wij' zijn er van overtuigd, dat deze deputaten, vooral sinds de mobilisatiöjaren, een last getorst hebben, een Atlas waardig; en dat geiheel belangeloos, ten dienste van de kerken, van de in den dienst vergrijsde emeriti, van zwakke vrouwen, die in bun weduwenrouw alleen achterbleven en van verweesde kinderen.

Maar wij zijn • er evenzeer van overtuigd, dat onze kerken nu sinds het derde van een eeuw, sinds 1905, lasten op zich hebben genomen, waarvan men de finantieele gevolgen destijds niet heeft overzien. Toen de toestand, die nu wel menseben zonder een ijzersterk zenuwgestel een nachtmerrie kan bezorgen, nog in het verschiet van de toekomst lag, zal zij' niemands zoete rust des slaa'ps bebben verstoord. Wat zijn de 70 mille van toen bij' bet halve millioen van thans?

Men meene ook niet, dat nimmer de bestaande regelingen op 'de belling zijn gebracht. In het volgende willen wij juist leeren van 'het 'historisch beloop der zaken. Er zijn historisch geworden uitspraken gedaan in verband met de be2OTaren, die vsrij bebben; en meer dan eens is waar te nemen een tendenz in de richting der oplossing, die ons mogelijk schijnt.

Zoo is bet al dadelijk ten aanzien van onze eerste stelling, dat n.l. de emeriteering alleen 'geschiede bij gebleken onbekwaamheid; en niet ook bij het vol geworden zijn van 'het getal 'der veertig trouwe dienstjaren of der zeventig welbesteede levensjaren, los van de vraag, of de onbekwaam'heid, waaivan art. 13 spreekt, metterdaad aanwezig is.

Wij willen, als 'het kan, den weg naar het emeritaat langer en moeilijker maiken, om 't maar met ronde woorden te. zeggen. . , ,

Vóór 1905 — 'dat is historie! — was deze weg langer en moeilijker dan tbans. De woorden „door ouderdom, ziekte of anderszins '(invaliditeit) onbekwaam" nam men 'Zonder meer.

Was dit niet in volkomen overeenstemming met art. 12 der kerkenordening, dat er met zooveel woorden van uitgaat, dat de Dienaar des Woords „zijn leven lang aan den kerkedienst verbonden is"?

Doch 1905 gaf bet recht op pensioen bij 70-jarigen leeftijd en ook na 40 'dienstjaren. Het stellen van den leeftij'dsgrens is wel te billijken. Ze kan geacht worden een uitwerking te zijn van het „ouderdom" van art. 13. Maar men boude in bet oog, dat de leeftijdsgrens niet voorgeschreven is; niemand kan een predikant dwingen om op dien leeftijd zijn emeritaat aan te vragen; de aanvraag gaat immers uitsluitend ivan den emeritus uit. D'us moet gezegd, 'dat op de keper beschouwd 'het noemen van het getal 70 willekeurig i^; niemand kan door ouderdom onbekwaam zijn vóór eni eveneens pas na zijn zeventigsten jaardag.

De veertig dienstjaren zijn nog meer disputabel. Hun vervulling valt in den regel tusscben den zestigsten en zeventigsten jaardag. In menig geval om en bij de vijf en zestig jaar. Mag men 'zeggen, dat in den regel de predikanten op dien leeftijd onbekwaam zijn tot de uitoefening huns dienstes?

De bepalingen rvan 1905 willen de nadere uitwerking van de woorden van art. 13 zijn. Zij houden zich. allerminst met bet verleenen van faciliteiten op. Maar kan men volhouden, dat zij in ons geval de meest voor de hand liggende uitwerking geven?

Het blijkt, dat ook latere synodes generaal 'bet accent wifllen leggen op de onliekwaamheid en aldus terug willen van de interpretatie van 1905 naar de letter van 'het artikel. >

Om er voor te waken, dat men onder een emeritusaanvraag een anderen grond dan 'dien der onbektraamiheid sohuiTOn zou, bepaalde de synode van Amsterdam 1936, dat in geval van ziekte of invaliditeit, die de bedoelde onbekwaamheid veroorzaken, de twee reeds vroeger zonder nadere bepaling gevergde medische attesten in het vervolg moeten afko'mstig zijn, één van een medicus aangewezen door den hetrokken predikant en één van een arts, aangewezen door den kerkeraad. (Acta 1936, art. 173.)

En bepaald ten aanzien van het recht op pensioen na de veertig dienstjaren sprak de synode van Middelburg 1933 uit, dat het gewenscht ie, dat van dit recht geen onnoodig gebruik gemaakt worde. (Acta 1933, art. 191c.)

Het jaartal dezer uitspraak is de aandacht waard. In 1933 leefde men zeer sterk onder den indruk van wat in de jaren '30 en volgende met art. 13 was beleefd. In die jaren vielen de eerste kortingen. De finantieele lasten drongen toen — en ze doen het nog en in niet mindere mate — tot het nemen onder de loupe van de bestaande bepalingen.

't Zal wel te overmoedig zijn om te heweren, dat we voor onze eerste stelling de geroutineerde kenners van da praotijk der emeriteering op de 'hand hebben. Maau ook in het licht van hun bevindingen is ze blijkbaar niet al te verwerpelijk.

De vraag moet echter gesteld, of het wel zoo vaak voorkomt, dat van het recht op pensioen-aanvrage na Teertig dienstjaren wordt gebruik gemaakt, dat een "wegnemen van deze mogelijkheid op zichzelf, los van de kwestie der bekwaamheid, eenige baat brengen kan.

De noodige gegevens over den laatsten tijd hebben we niet. Onze geheele kerkelijke statistiek is gebrekkig. Bij een belangrijk punt als art. 13 is dat zeer te betreuren. De bedragen zijn hier zoo groot, dat bet op den duur niet gewenscht is, dat deze lacune blijft beistaan. De vaak broodnoodige gegevens voor de bestudeering van een met dit onderwerp samenhangend irraagstuk moeten van overal en nergens bijeengeharkt worden. Ook voor de deputaten zelve zal het ten slotte wel noodig worden, dat zij over een volledige statistiek beschikken. Nu zijn nog mannen onder hen, die heel de ontwikkeling tot den huldigen toestand hebben meegemaakt en deels mee geleid. Zij bogen op eigen aanteekeningen, op een sterk geheugen, op een verworven routine. Zij ruiken de moeilijkheden en bezwaren. Zij ^bebben daardoor ook een wettige autoriteit. Maar zoo zij wegvallen en anderen hun plaatsen moeten innemen komen die nieuwe mannen de gegevens te missen, die oen werkelijk goede statistiek den gewenden gebruiker spoedig biedt, doch die zonder deze statistiek mét de tegenwoordige specialisten de raadkamers verlaten. Voor de vraag, die ons nu bezighoudt, is het voldoende te weten, dat er in '23 waren 70 emeriti, waarvan 57 wegens veertigjarigen dienst. In '28 veikregen van de 98 emeriti er 48 hun pensioen voor of op 65-jarigen leeftijd.

Er scheiden dus vrij wat predikanten van den actieven dienst in hun eigen gemeente voordat zij den leeftijd der sterken hebben bereikt. Ook als men rdkent met hen, die door ziekte en invaliditeit werden getroffen, zijn de cijfers boog. Zegge in '23 even over de 80 % der emeriti, wier pensioen inging na veertig dienstjaren en voordat zij zeventig jaar waren!

Evenwel rijst hier de kiesche kwestie of het wel aanbeveïenswaardig is een regeling te maken, die van de predikanten vraagt dat zij langer dan tegenwoordig gebruikelijk is, in actieven dienst van hun eigen gemeente blijven.

Is in het algemeen iemand van een 65 jaar niet te oud voor het werk op den kansel, in het catechisatielokaal en in de gemeente? Moet niet de mogelijkheid ruim open blijven, dat een predikant ter juister tijd van zijn gemeente scheiden kan, zonder het odium van gemakzucht op zich te laden? Is met het oog daarop de veertig-dienstjaren-regeling niet buitengewoon tactisch ?

Het past ons niet van deze dingen veel te zeggen. Maar het past ons nog veel minder in het algemeen de predikanten van tussohen de 60 en de 70 voor „af" te verklaren. Dat zou ook tegen ons gevoelen in gaan.

Het leven is vol vein voorbeeilden, die aantoonen, dat menschen met een drukken weAkring en een gezond gestel op dezen leeftijd topprestaties leveren.

Bovendien — al is een Dienaar des Woords naar luid der kerkenordening zijn leven lang aan den kerkedienst verbonden, dat wil niet zeggen, dat hij tot in hoogen ouderdom het werk van een jeugdige kracht dient te doen. Een ouder wordend predikant zou al zijn deputaatschappen uit handen kunnen geven om zijn laatste krachten uitsluitend aan zijn eigen gemeente te mogen schenken. Een hulpprediker zou in de grootere kerken hem veel verlichting kunnen geven voor een deel der catechisaties, het werk in de buitenwijken en voor een deel van zijn preekwerk ook. Zou dat niet tot de idea/len der oudere predikanten kunnen gaan beihooren: een echte hulp-prediker in de pastorie, waaruit misschien alle kinderen wegzwierven en waar in menig geval de oude dominé alleen met zijn huishoudster overbleef? De hulpprediker behoeft ook zijn salarieering. Maar als hij in de pastorie kan wonen en werken en de gemeente doet het hare, dan behoeft dat niet zoo veel aan de kerken te kosten als de pensioenbedragen; dat scheelt te veel !

Zeker kunnen zich bij de uitwerking onze stelling, dat de emeriteering wachte tot de onbekwaamheid gebleifcen is, en niet mogelijk is om een bepaalden leeftijd of om een vast dienstjarental, in de practijk moeilijkheden voordoen. Maar dezelfde uitwerking opent mogelijkheden, die ons de overweging waard schijnen. Indien men rekenen mag met de genoemde 80 % van '23, die op grond van veertigijarigen dienst 'hun pensioen verkregen; indien men voorts ziet, hoe in '28 van de emeriti 50 % zijn emeriteering verkreeg voor of beneden den leeftijd van 65 jaar; indien men op grond van deze cijfers mag aannemen, dat 30 % hunner niet „door ouderdom onbekwaam" is — gelijl; gezegd: wü moeten raden, want ds statistiek is uiterst onvolledig — en indien men tenslotte mag veronderstellen, dat het gemiddeld pensioenbedroeg om en bij de 2000 gulden ligt.... dan zou dit door ons voorgestelde terug keeren tot de letter van art. 13 een besparing brengen van 30 % der 167 huidige .emeriti =; 50 X 200O = lOO.OQO gulden.

Eerlijk gezegd, bet is ons te mooi om te gelooven.

Maar de kerken waren met de helft van deze besparing — of liever: van dit toekomstig voorkomen van uitgaven — al zeer gediend.

En het lijkt ons, dat dit tot de bereikbare mogeliji- Iheden behoort reeds bij de toepassing onzer eerste stelling.

R. S.

De Groote Catechismus van Zacharias Ursinus, (XXVL.)

252. Waarom noemen w§ het ONS (brood)? Omdat het door Gods gave het onze wordt, en omdat wij met dat, wat Hij ons gegeven heeft, moeten tevreden zijn.

253. Waarom heeft de Heere gewild, dat wij sulhn hidden om ONS DAGELIJKSCH BROOD, en dat hei ons DAGELIJKS zal gegeven worden?

Opdat wij tevreden zouden zijn met wat voor onte nooddruft genoeg is.

25i. Welke is de vijfde bede?

EN VERGEEF ONS ONZE SCHULDEN, GELIJK OOK WIJ VERGEVEN ONZEN SCHULDENAREN.

255. Wat vragen wij met deee woorden? Dat God ons, uit onverdiende barmhartigheid, om Christus' wil, alle onze zonden vergeven zal en Zijn toorn van ons afwenden zal, en ons in genade aannemen zal.

256. Hebben allen noodig om deze vergeving te bidden?

Allen, zelfs de allerheiligsten. Want Christus heeft aan alle geloovigen dit model van gebed voorgeschreven, daar er op aarde geen rechtvaardige is, die niet zondigt

257. Waarom voegt de Heere erbij: GELIJK OOK \YIJ VERGEVEN ONZEN SCHULDENAREN?

Ten eerste, opdat wij ons, met waar geloof en waarachtige bekeering tot God en met ware liefde tot den naaste, tot het bidden begeven; aangezien wij toch, zoo wij niet van harte aan anderen vergeven, ook van God geen vergiffenis te wachten hebben, maar zelf de wraak over onze zonden van Hem vorderen.

Ten tweede, opdat wij, anderen waarlijk vergevende, het zekere getuigenis des Heiligen Geestes in onze harten mogen hebben, dat wij kinderen Gods zijn en de vergeving van onze zonden bij God verkrijgen.

9^8 Welke is de laatste bede? EN 'LEID ONS NIET IN VERZOEKING, MAAR VER­ LOS ONS VAN DEN BOOZE.

259. Wat bidden wij hiermede?

Dat God ons door de kracht van Zijn Geest (in den atrijd) tegen den duivel en ons vleesch zal toerusten, opdat wij niet in zonden vallen; en ons eindelijk, van alle zonden, ellenden en den dood hevrijd, het eeuwige leven en de zaligheid zal schenken.

260. Welke verzoekingen hebt gij op het oog?

De listen en bedriegerijen van den duivel, waardoor hij ons allen voortdurend belaagt en ons, krachtens onze zwakheid, van God zou aftrekken, indien wij niet door de hand van onzen Vader behoed werden.

261. Op welke wijse leidt God ons in verzoeking, daar de Schrift dit aan den duivel toeschrijft?

De duivel port de menschen aan om te zondigen. God evenwel laat de menschen, die Hij straffen wil, ontbloot van Zijn genade, en slaat ze met blindheid, en geeft ze over aan satan, om aangedreven te worden tot zonden en verderf.

262. Waarom wordt er bijgevoegd: WANT U IS HET KONINKRIJK EN DE KRACHT EN DE HEERLIJK­ HEID IN DER EEUV^IGHEID?

Ten eerste, opdat wij betuigen zullen, dat onze gebeden niet op ons vertrouwen, maar alleen op de goedheid en macht van God steunen.

Ten tweede, opdat wij zullen vermaand worden, dat alle goede dingen met dit voornaamste oogmerk moeten verzocht vi^orden, dat aan Hem het Koninkrijk, de kracht en de heerlijkheid worde toegebracht.

Ten derde, opdat wij ons gebed zullen beginnen en besluiten met den lof van God.

263. Wat wil het moordeke AMEN?

Het duidt aan den wensch, dat zeker geschieden moge, en 't vertrouwen, dat zeker geschieden zal, wat wij gebeden hebben.

G. B.

Hulp opleiding predikant Argentinië.

Met groote dankbaarheid mogen' we weer een gift voor dit doel verantwoorden. Ze was afkomstig uit Driebergen, en bedroeg ƒ1, —. Voor dit bewijs van meeleven hartelijk dank!

Gironummer van Prol. Schilder: 127278.

L. DOEKES.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen