EEN PROEFPROCES

KERKELIJK LEVEN

inzake de naam der kerken

In de pers kwam onlangs het bericht voor, dat de part. synode Zuid-Holland-Zuid der gebonden kerken een voorstel (van de cl. Gorinchem) heeft aanvaard inzake „het onrechtmatig gebruik van de naam Gereformeerde Kerken in Nederland". Dit voorstel, dat aan de komende synode zal worden voorgelegd, houdt in het verzoek om een der plaatselijke kerken voor generale rekening een proefproces te doen voeren, opdat de rechter beslisse, welke kerken de naam , , Gereformeerde Kerken in Nederland" mogen voeren. Tot zover 't persbericht.

Nu beoogt dit proefproces, in laatster instantie een voor de synodocratische gemeenschap gunstige beslissing van de Hoge Raad uit te lokken. Zodat, ook al zou het Gerechtshof haar in 't ongelijk stellen, zij bij beroep in cassatie bij het hoogste rechtscollege zou krijgen, wat ze begeert.

Reeds vroeger hadden Deputaten van synodocratische zijde voor correspondentie met de Hoge Overheid aan de regering verzocht , , om een toestand van orde te scheppen" inzake „de ernstige verwarring, die door het tweeledig gebruik van de naam .„Gereformeerde Kerk" moet ontstaan."

Daarover schreef de toenmalige hoofdredacteur van ons blad. Prof. Schilder („Reformatie" van 2 Sept. 1950):

„De vraag rijst, of dan de regeerlng kan „doen wat der kerken is". Alleen de kerken kunnen orde scheppen in kerkelijke zaken. Maar de regeering heeft geen enkel recht, om van een groep, die openlijk de aangenomen leer liet veranderen, en de voor het aangegane verband afgesproken bepalingen heeft laten schenden door een onbevoegde vergadering en die op basis van deze schending daarna wederom samengekomen is, b.v. door de groepjes uitgetredenen op bepaalde plaatsen zoo maar weer in het verband (dat nu veranderd was) op te nemen, met geweld, en dan nog wel zonder eenige argumentatie die aan de zaak zelve ontleend zou zijn, te verklaren, althans haar te helpen verklaren, dat zij zelve niet wat nieuws is, doch het oude. En de regeering mist evenzeer het recht, die kerken die doodgev/oon gebleven zijn bij de bestaande bepalingen en leer, te doodverven, c.q. te helpen doodverven, als v/aren ze een stelletje nieuwbakken amateurs. Als een synode wanorde schept, moet zij de regeering niet vragen, te haren gerieve „orde te scheppen"; dat had ze zelf moeten doen. Door n.l. de orde ' te handhaven — of — ze had er waarlijk al zes jaar tijd voor — haar ordeverstoring te betreuren. En als zij dan bovendien wil, dat de regeering het verhoopte beschermen van de stichting van w& norde ter wille van wie zoo deden aandlene als het „scheppen van orde", wel, dan Is dat al heelemaal mis."

Prof. Schilder schreef deze „kanttekeningen" in de tijd, toen gebleken was, dat de toenmalige minister van justitie aan de deputaten der synodocratische kerken (tot welke deputaten mr J. Donner behoorde) vertrouwelijke inzage had gegeven van te dezer zake met onze deputaten gevoerde correspondentie; en dat een brief, door onze deputaten gezonden aan de minister, door deze is toegezonden aan de deputaten- Donner, die de brief van kommentaar voorzagen en aan de minister retourneerden, zonder dat onze deputaten een schijn van kans hadden, op deze bestrijding

te antwoorden, en de aangevoerde argumenten te weerleggen.

Ten slotte hadden deputaten-Donner aan hun synode bericht te hopen, „dat deze onverkwikkelijke aangelegenheid zonder dat tot rechtsm a a t r e g e l e n behoeft te w o r d e n overgegaan, in de gewenste zin haar beslag zal krijgen."

Ondanks de verstandhouding tussen de minister en de synodooratische deputaten is de gewenste oplossing niet gekomen; nu volgen dan de „rechtsmaatregelen." De Hoge Raad, waarvan mr J. Donner voorzitter is (die zich wel, zoals te voorzien is, te dezer zake zal laten vervangen) moet nu aan de synodooratische gemeenschap „recht" doen.

Wij hopen en bidden, dat dit hoogste rechtscollege inderdaad recht zal doen.

Intussen vergisse men zich niet in de betekenis van enig arrest van de Hoge Raad. Hij onderzoekt niet opnieuw de feiten, spreekt zich niet uit inzake de uitlegging van geldende statuten (b.v. de kerkorde). Dit geschiedt in hoogster instantie door de Gerechtshoven, en wat deze daaromtrent uitgesproken hebben, staat onherroepelijk vast. De taak van de Hoge Raad is in zover formeel, dat hij alleen zich uitspreekt over vonnissen en arresten, die aan zijn oordeel onderworpen worden om te onderzoeken of deze zijn gewezen in overeenstemming met de Nederlandse wet. Bevindt de Raad, dat enig vonnis niet in overeenstemming is met de wet, dan vernietigt hij het en kan dan zelf uitspraak doen of hij verwijst de zaak naar een Gerechtshof of Rechtbank ter verdere behandeling.

In abstracto is het dus mogelijk, dat een Gerechtshof zegt: naar de bepalingen van het geldend recht in uw kerken hebt ge volkomen gelijk. En dat bij cassatie-beroep de Hoge Raad zou zeggen: en toch vernietig ik dat arrest, want op die en die gronden is het strijdig met de Nederlandse wet.

Doch als aantoonbaar is uit de feiten, beoordeeld naar officiële afspraken en regelen, dat een kerkelijke gemeenschap het recht aan haar zijde heeft, doch dat recht zou haar niet toegekend worden op grond van enige bepaling in de Nederlandse wetgeving — welke morele waarde heeft dan een zodanige uitspraak ?

Intussen — wij wachten rustig af. De Here weet,

wat voor Zijn kerken nuttig en nodig is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen