GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Kan het erger?

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Kan het erger?

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

De mode van onzen ziekelijk-overspannen tijdgeest brengt mee, dat men bij voorkeur de groote mannen van ons geslacht, denkers en dichters, kunstenaars en staatslieden, als halve krankzinnigen beschouwt.

De „Durchschnittsmensch", de gewone alledaagsche mensch, is alleen normaal. Al wat daar boven uitsteekt of daar onder wegzinkt is „abnormaal", vertoont psychische afwijkingen, is min of meer erfelijk belast en moet als een pathologisch verschijnsel beschouwd worden.

Lombroso heeft deze leer toegepast op de misdadigers. De crimineele anthropologic heeft op zijn voetspoor het misdadigerstype vastgesteld. En in onze rechtszalen komt nauwelijks één interessant geval van diefstal, ontucht of moord meer voor, of de handige advokaat weet terstond vrijspraak te vragen op grond van „ontoerekenbaarheid". De misdadiger is een gedegenereerde, iemand die handelt onder nooddwang van ziekelijke voorstellingen; niet de gevangenis maar het krankzinnigengesticht is de geschikte plaats om dien armen zielszieke te verplegen.

En evenzoo als deze richting het ondernormaal-type, den misdadiger, uit psychische afwijkingen verklaren wil, zoo ontziet ze zich niet ook het boven-normaal-type als een soort krankzinnigheid te beschouwen. Het genie is eigenlijk een soort waanzin. Met zekere voorliefde wordt in het intieme leven van groote denkers en kunstenaars gezocht naar pathologische verschijnselen, om daarmede aan te toonen, dat men ook hier met anomaliën op psychisch of nerveus gebied te doen heeft. Vooral in Duitschland hebben Moebius en Loewenfeld voor deze richting school gemaakt. Het is een mode geworden om eiken grooten man op de ontleedtafel der psychologie uit te strekken en in de verborgenste schuilhoeken van zijn zieleleven naar „ziekelijke afwijkingen te zoeken. Ons geslacht is niet groot genoeg om genieën te bewonderen; ze worden thans ontleed en in stukjes gesneden, om ze als „pathologische verschijnselen" aan de kaak te stellen.

Aan dit ziekelijke spe! zouden weverder geen aandacht schenken, wanneer thans niet Dr. de Loosten in Duitschland de onbe-

schaamdheid gehad had een brochure te schrijven : Jesus Christus vom Standpunkte des Psychiaters. Eine kritische Studie für Fachleuteund gebildete Laien, waarin deze zelfde methode ook toegepast wordt op den hoogheiligen persoon van onzen Heiland. Het Psychiatrisch-Neurologische Wochenschrift No. 43, 1906, waarin deze brochure besproken wordt, verklaart dat de schrijver vom vorurtheilslosen Standpunkt des modernen Seelenartzes" den persoon van Christus van zijn optreden tot zijn kruisiging besproken heeft, dat hij behoorlijk rekening gehouden heeft met zijn „anthropologische und sociale Abstammung, das umgebende Milieu" enz. en dat de slotsom, waartoe hij op grond van dit onderzoek komt, „zulassig" schijnt te zijn.

Dat oordeel zelf nu luidt aldus:

Er nimmt an, dass Jesus wahrscheinlich ein geborener Entarteter war, der bereits infiüher Jugend auffiel durch ein übermassig stark ausgepragtes Selbstbewusstsein, verbunden mit einer bohen Intelligenz. Das physiologisch geniale Element wurde allmahlich immer mehr von dem pathologischen überwuchert; das letstere ausserte sich in einem fixirten Wahnsystem, dessen Einzelheiten durch die intensive religiose Rich-. tung der Zeit und seine einseitige Bescbaftigung mit den Schriften des alten Testaments bestimmt waren. Begleitet war diese psychische Affection von zahlreichen Hallucinationen, welche sich auf mehreren Sinnesgebieten bewegten. Sein endlicher Untergang wurde durch den unvermeidlichen Zusammenstoss zwischen Wahn und Witklichkeit herbeigeführt.

We willen dit citaat niet eens in het Hollandsch weergeven. Het is genoeg te zeggen, dat Christus hier geteekend wordt als een „erfelijk belaste", die aan zinsbegoochelingen of hallucinatiën leed en feitelijk als een krankzinnige beschouwd moet worden.

Wanneer het Psychiatrisch-Wochenschrift hier aan toevoegt, dat door deze voorstelling „de waarde van de Christelijke religie" niet wordt aangetast, dan is dit alleen een doekje voor het bloeden.

De wetenschap, die zich-zelf aanmeldt als degene, die vrij van alle vooroordeelea alleen objectief te werk gaat, toont ook hier, hoe ze uitloopt op een lastering van het allerheiligste.

Daarom wezen we op deze studie.

Ze is een teeken des tijds. Want ze toont, hoe diep de wetenschap zonk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 6 mei 1906

De Heraut | 4 Pagina's

Kan het erger?

Bekijk de hele uitgave van zondag 6 mei 1906

De Heraut | 4 Pagina's