Evolutie - pagina 48

44 schijnselen in den enkeling slechts zeer betrekkelijk gewicht in de schaal werpen. Zelfs de idee „gerechtigheid," waaraan Spencer in naam nog vasthoudt, berust dan op woordspel. Recht en gerechtigheid toch onderstellen noodwendigerwijs een met volstrekt gezag opgelegde orde, waarnaar het leven zich te voegen en te richten heeft, en juist heel het denkbeeld van zulk een praeformatief gezag is als teleologisch, met de grondgedachte zelve der Evolutieleer in onverzoenlijken strijd. Een ethische ontwikkeling anders dan als toevallige uitkomst van door niets beheerschte aanpassingen, is uit de Evolutieleer nooit af te leiden. En daarom, ook al weigert de ware Ethiek den tol van haar dank niet te betalen voor zoo menige verscholen kracht, als de Evolutieleer ook hier blootlegde, toch verzet zij zich met hand en tand tegen een stelsel dat roof aan haar heiligste schatten, roof aan haar ideëele motieven, ja roof aan haar leven zelf, komt plegen, vast besloten geen kwartier te geven in dezen bittersten struggle for life. Al wat we dusver op ethisch gebied gevorderd zijn, kwamen we vooruit, niet door de Ethiek van het Evolutie-stelsel, maar dank zij de ethische machten, die de Evolutie juist uitbant. W a t ze ons voorspiegelt als komende volmaking ligt in een verschiet, dat bij ontstentenis van alle teleologie niemand ons kan waarborgen. En al moge in beperkten intelligenten kring haar theorie het honestmn nog ten deele ophouden, de menschheid als zoodanig zinkt, zoodra haar opvattingen tot de breedere volksklasse doordringen, terug in huiveringwekkenden zinnendienst en wilde Barbarei. Ik kom tot mijn laatste punt, de critiek van de Religie. De aanhangers der Evolutie zijn in Engeland nog nimmer zonder een halve kniebuiging voor het altaar voorbijgegaan. De meesten hvinner zijn nog trouwe kerkgangers in de polychromatische Church of England. Hiertoe beweegt hen deels nawerking van het religieus verleden, deels de zucht om hun theorie ingang te doen vinden door het ontzien van de volksreligie. In Duitschiand daarentegen pleegt de Evolutionist er vermaak in te scheppen om ,,frech und gemein" het vroom gevoel te kwetsen. Of is „frech" niet een nog te zwak woord,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen