Boeken-series.

„Neder1andsche Schrijvers”.

In het vorige artikel, dat door tusschentredende omstandigheden niet aanstonds door dit k'on worden gevolgd, spraken we over de serie „Zilveren Ver-P'oozingen", naar de bijtitel luidt: „een keur vaai kunst en letteren".'

Thans zou ik de aandacht willen vestigen opi de bibliotheek van - „Nederlandsche Schrijvers", die door den uitgever Tjeenk' Willink te Zwolle wordt verzorgd.

Waar de eerste serie op „verpoozen" gericht is en dus uiteraard belletristisch werk' wordt opgenomen, is de bedoeling van deze collectie eenig inzicht te geven in den gang der literatuurgeschiedenis aan de hand van enkele harer producten. Dit beteekent niet, dat volgens chronologische rangschikking wordt gewerkt, zoo-, dat de opvolgende deeltjes een historische lijn doen zien, maar dat telkens een of ander monumentaal werk uit de literatuurgeschiedenis wordt weergegeven en nader in z'n waarde wordt ontvouwd, of eenig genre van literaire kunst in verschillende openbaringen uit onderscheiden tijdperken wordt gereproduceerd.

De beteekenis van zulk een serie zal wel niet in den breede behoeven te worden aangegeven. Er is in het werk van vorige geslachten ons ©en geestelijk kapitaal nagelaten, dat we niet onbenut mogen laten liggen. Ook tot ons, kinderen Man den nieuwen tijd, hebben die ouderen iets te zeggen. Want het beste van hun arbeid is niet voor hrm dagen alleen van waarde geweest, maar voor volgende generaties evenzeer, omdat de mensch in z'n diepste zijn met de eeuwen niet is veranderd. Dat ècht-menschelijk'e, dat de kunstenaars van vroeger dagen in hun kunst hebben gegrepen, juist omdat ze kunstenaars waren, is ook onze menschelijkheid.

Vondel's beroemde „Vertroostinghe aan Geraert Vossius", bij den dood van diens eenigen, veelbelovenden zoon, is volkomen voor ons te verstaan, omdat het:

„Men klaagt, indien de kiele strandt. Maar niet, wanneer ze, rijk gelaan 'ait den verbolgen oceaan in een behouden haven landt.

Men klaagt, indien de balsem stort oni 't spillen van den dieren v& ak, maai' niet, zoo 't glas bekomt een breuk, als 't edel nat geborgen wordt."

waar blijft, voor alle geslachten.

En zijn raad in „Kinder-lijck" geldt voor ons evengoed als voor de menschen van zijn tijd:

„Leer dan reizen, met gepeizen Naar paleizen, uit het slik dezer werreld, die zoo dwerrelt, Eeuwig gaat voor oogenblik."

Of, als hij in z'n twee treurspelen „Lucifer" en „Adam in ballingschap" de hoogste tragiek grijpt in grootsche uitbeelding: de val van den engel tot duivel en de val van den mensch tot zondaar, dan spreekt dat tot ons niet minder krachtig dan tot zijn tijdgenooten.

Dat is de schat, die de literatuur ons bewaart, in velerhande vorm en allerlei nuanceering van zeggen: de rijkdom van gedachten, het, dikwijls door diepe wegen van smart verkregen, levensinzicht, de aan levenservaring getoetste levenspraictijk. D© liteiatuur houdt ons in hare veelzijdige productie een spiegel voor, opdat wij ons eigen beeld er in zouden zien en in het beeld van anderen dat van onszelf zouden herkennen. Vondels'

'„Spiegelt, spiegelt U dan echter, wie gij zijt...."

zou als opschrift kunnen staan boven den ingang van den tempel der literatuur.

Om deze reden dan is een serie uitgaven, die ons den arbeid van vroegere schrijvers en dichters nader brengt en ten spiegel Voorhoudt, ; van bijzondere beteekenis.

Nu zijn er allerlei technische moeilijkheden, die aan een volkomen begrijpen van oudere productie in den weg staan: de oude taal, met allerlei afgestorven woorden en uitdrukkingen, de geheel andere wijze van zeggen, de aan de begrippen van anderen tijd gebonden gedachtenformuleering en beeldspraak, de toespeling op _gebeurtenissen, die diepe sporen gedrukt hebben in het leven van den tijd, waarin ze plaats grepen, maar dio ons onbekend zijn, en zooveel meer. Dat alles maaüit het moeilijk, de waarde Van het geërfde kapitaal te realiseeren, en is zeker een der voorname oorzaken, waardoor velen ga, nsch geen profijt ervan trekken.

In dat bezwaar nu wordt door uitgaven als deze serie biedt, treffelijk voorzien. Want elk van de deeltjes is bewerkt door een ter zalce kundig man, die in een korte inleiding de algemeene karakteristiek gegeven heeft van 't werk, dat hij behandelde, en voorts in verklarende toelichting moeilijke plaatsen verhelderde. Aan de hand va, n menschen als Dr A. J. de Jong, ' Dr H. C. Differee, Plater Molkenboer, Dr G. S. Overdiep, J. H. van deai Bosch e.d. gaan we goed geleid het wijde terrein der hteratuur binnen.

De bewerkingen, hier gegeven, zijn vooral ten dienste van het onderwijs bedoeld. Maar juist daardoor zijn ze zoo-uitnemend geschikt ter lectuur voor lederen belangstellende. Het instructieve karakter van deze uitgaven geeft ze juist hun algemeene waarde. Bovendien, in sommige deeltjes zijn verduidelijkende illustraties, schilderij-reproducties veelal, ingevoegd, en ook is de keuze van stof, geput uit alle perioden van onze letterkunde, goed en rijk in afwisseling.

Het is natuurlijk niet m'n bedoeling, al de 11 tot nu toe verschenen mmimers te bespreken. Zulk een behandeling zou alleen kunnen betreffen de wijze, waarop de bewerkers hun taak' hebben verricht' en een dergelijke overweging, zuiver literair in haar aard, hoort in dit verband niet thuis. Ik wil slechts aanwijzéiï, wat in deze serie te vinden is en met een. énkel kort woord op sommige deeltjes afzonderlijk wijzen. Wie dan z'n literaire lectuur uitstrekken wil oek over wat het verleden heeft voortgebracht — en dat verdient op de boven aangegeven gronden alle aanbeveling — kan zoo eenigszins zijn keuz'e bepalen. Dat dan nader in een volgend artikel.

De Löns-serie.

Eenigen tijd geleden (iii het no-, van 9 Nov. 1923) besprak'ik het eerste deel uit de serie dierboeken van Hermann Löns, „Mummelman". In een uitvoerig artikel wees ik op de goede eigenschappen van dit werk, de rijke visie opi en de liefde voor de levende natuur, het fijne gevoel voor haar kleinste openbaringen en geluiden, de groote kennis van verhoudingen en verschijnselen.

Thans is een tweede nummer verschenen: „Op de Bergwei". Waren in „Mummelman" de dieren de hoofdfiguren en de verschillende hoofdstukken dus observaties van het dierenleven, in dit boek is de auteur zelf hoofdpersoon, en vertelt hij van z'n bevindingen als jager. Maar deze verandering van subject brengt in het karakter van het wérk geen wijziging. Observatie, dierpsychologie is ook hier de hoofdzaak en qualitatiaf staan de schetsen uit dezen bundel dan •Jok met die uit „Mummelman" gelijk. Wie dit laatste gelezen heeft, zal zeker met hetzelfde genoegen het nieuwe deel van dé serie genieten. De auteur is als jager geen ander mensch dan als waarnemer; z'n liefde en bewondering slaan niet over in den hartstocht om dood te schieten, als hij den vinger aan den trekker heeft. Terecht zegt de inleider van dit boek, dat de jacht den auteur „meer (was) dan doel, veeleer een middel om de natuur en haar velerlei schepselen nader te komen".

Zulke „jachtnovellen", als de ondertitel van het boek luidt, lezen we gaarne.

Slechts veroorloof ik mij de opmerking, dat sommige ruwe woorden in disharmonie zijn met den toon, die juist in Löns' dierboeken zoo weldadig aandoet, en dat het Nederiandsch van de vertaling hier en daar beter kon zijn.

Pittige penteekeningen illustreeren het boek.

Naschrift. In vriendelijken dank ontving ik onder letters L. L. voor Alioe Nahon f2.50. "Voor de verdere vragen van dien brief verwijs ik naar het naschrif-t in het jiummer van 22 Maart. De briefschrijver raadplege o.a. den tijdschrift-catalogus van de Universiteitsbibliotheek ter plaatse.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen