Drie historische verhalen.

In den regel behajadelen, we in deze rubrieic van ons blad zulke boeken, die in eenig opzicht van literaire waarde te achten zijn en dus tot de literatuur gerekend mogen worden.

Het heeft echter ook zijn nut, van tijd tot tijd eens de iDeschikbare ruimte te gebruiken om te wijzen op boeken, die niet literair zijn, ook niet de pretentie voeren het te zijn, maar die intusschen goede lectuur bieden en degelijk zijn van gehalte. AVant zulke boeken zijn het waard, dat zo gelezen worden en hebben een eigen en eigensoortige beteekenis. Reeds eenigen tijd ligt een

drietal van dëzë 'feoekën ter bespreking gereed, en, omdat ze van één genre zijn, historische verhalen alle drie, en bovendien ieder voor zich van het juist omschreven type, geven we aan die bespreking een afzonderlijk artikel.

Meermalen reeds hebben we gesproken over de waarde van. historische verhalen en, omdat het karakter van den modernen roman meebrengt dat de romanliteratuur weinige historische bijdragen omvat, is het gelukkig, dat onder wat als lectuur, en in 't bijzonder als jeugdlectuur aan de markt komt, het historische verhaal een behoorlijke plaats inneemt. Want — we zullen nu op dat bij herhaling crelevei'de betoog niet terugkomen - -het goede, historische boek verdient toch boven vele andere de voorkeur.

Als een speciaal jongensboek verscheen eenige weken geleden het verhaal van H. Gras, De Schanslooper van Monnikendam 1).

De geschiedenis speelt in den tijd van den Tachtigjarigen oorlog, in de dagen van 1573, toen de Spanjaarden over Noord-Holland hun macht dellen gelden. En dan is hoofdfiguur een jongen uit Monnikendam, die wat Spaansch kent, vlug is on handig en daarom als spion door den Prins in dienst genomen is. We volgen hem op zijn vele avontuurlijke tochten als „schanslooper", lezen van de vele listen, waarmee hij de Spanjolen weet te misleiden, de gewichtige mededeelingen, die hij weet te verkrijgen en overbrengt aan de burgemeesters van Monnikendam en Hoorn en van de belangrijke diensten, die hij het lijdende vaderland bewijst. Bedoeld voor jongens, is de toon, van het geheel die, welke bij hun belangstelling past; het wonderlijke en op-'tkantje-ai-levensgevaarlijke overheerscht in het verhaal. Telkens is de jonge Hendrik Bot in lijfsgevaar, maar even vaak weet hij den dans te ontspringen en bovendien de hem opgelegde of vrijwillig ondernomen taak te volbrengen. Ongetwijfeld heeft in dit alles de Schrijversfantasie het historisch beeld opgekleurd, maar hinderlijk onevenwichtig is het boek toch niet geworden en de avontuurlijkheid is ook niet, als zoo dikwijls in de jeugdlectuur, waaghalzerij of onwezenlijk bravour. Jongens van het type Hendrik Bot zullen zeker hebben bestaan en ze hebben het verdiend voor het nageslacht te blijven leven. Daarom kunnen we dit boek onzen jongen lezers aanbevelen: het geeft een 'kleurigen achtergrond aan wat zo op school van de vaderlandsche gesel liedenis leeren.

Ook een jongensboek, maar steviger van conceptie, meer naar historischen snit gesneden is het verhaal' van G.'C. Hoog e werf f. Onder de Duinkerkers ^). 't Is evenzeer een avontuurlijk verhaal, maar 't blijft geheel op de basis der realiteit, is bovendien geschreven met voortreffelijke kennis van zaken en met al de effecten eener goede vertelkunst.

Een Hollandsche weesjongen verschijnt hier ten tooneele, die in handen valt aan de beruchte Duinkerker kapers. Hij wordt meegenomen naar het rooversnest aan 't kanaal en moet daar de vrouw van zijn meester bij haar nering helpen. Zoo beweegt hij zich een tijdlang onder de Duinkerkers, wat den Auteur gelegenheid geeft over het leven en bedrijf van deze gevreesde zeeroovers allerlei te vertellen. Binnen de grenzen van kapers-mogelijkheid wordt hij goed behandeld; zelfs hecht hij zich aan zijn meester en diens zoon, die een goed vriend van hem wordt. En als hij ten slotte, met hen beiden aan boord van een kaperschip, door de Hollanders gevangen genomen wordt, weet hij hun beider leven te redden en zelf de begeerde vrijheid zich te verwerven.

Wij meenen, dat met dit verhaal een uitnemend jongensboek ons wordt geboden. Bart, de knaap, die dit Duinkerker avontuur beleeft, zal bij de lezers ongetwijfeld populair zijn en geest en toon van het boek zijn zoo, dat we zonder eenig bezwaar onzen jongens hun sympathie laten kunnen, 't fs neutraal, maar alszoodanig dan proeve van het neutrale boek, dat we toch wel kunnen aanvaarden.

Intusschen — we hebben 'het al vaker gezegd, boven de neutrale verhalen, hoe goed die dan ook mogen zijn, verkiezen we de christelijke. Want die geven, ook en vooral in hun. historie-reproductie, de beschouwing, die we voor onze jonge lezers wenschen, stellen het historisch gebeuren in het licht, waarin wij het zien en doen tiet historisch verhaal uitkomen in zijn juiste waarde.

Zulk een christelijk boek is „Meester Me inder t" door Hugo Kingöians^). Al eerder ïiebben we het werk van dezen Schrijver genoemd en vooral zijn geschiedkundige verhalen als goed .leeren zien. Thans leidt hij ons terug naar den tijd van den inval der Munsterschen in 1672. De vesting Coevorden, slecht voorzien van munitie, verwaarloosd in haar verdedigingswallen, moet zich overgeven aan den vijand, die nu een vast punt in handen heeft voor een goed voorbereiden aanval op Groningen. In het zwaar geteisterde Coevorden leeft de vrome meester Meindert, die bidt, maar ook werkt. Hij gaat de verbeteringen na, die de Munsterschen aanbrengen, zet de nieuwe verdedigingswerken nauwkeurig op papier en trekt dan met vrouw en kind naar Groningen. Daar zoekt en vindt hij contact met generaal Rabenhaupt, dien hij weet over te halen tot een aanval op Coevorden. Meester Meindert leidt zelf de expeditie en slaagt erin, de Munsterschen te verdrijven, en met de erkenning „Het is van den Heere geschied en het is wonderlijk in onze oogen", vestigt hij zich weer in zijn oude en zoo geliefde stad.

Vlot verteld en strikt zich houdend' aan het historisch gebeuren, verdient ook dit boek vermelding als een aanbevelenswaardig geschiedkundig verhaal, als goede proeve ook van christelijke lectuur. Het moge minder avontuurlijk en daardoor minder spannend zijn dan de beide andere, 't is. zeker niet de mindere wat aangaat onze waardeering. Bij de groote schaarschte aan goede, christelijke historie verhalen, is dit boek ons zeer welkom, ook als lectuur voor de jeugd.

Vogels van diverse pluimage zijn alzoo de drie besproken boeken, maar, zooals we zeiden aan 't begin, ze zijn ieder van een eigensoortige beteekenis: 'teene als boeiend jongensboek, 't tweede als degelijk historisch verhaal, 't derde als bijdrage tot de christelijke lectuur van geschiedkundig karakter; en daarom alle drie een kennismaking waard.

1) - üife. ran A. G. Schoonderbeek, Laren.

2) Uitg. van Holkema ea Wareudorf's U. M., Amsterdam.

3) Uitg. van Firma Jan Ha"'.', Groningen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen