Een vreemd Artikel.

Sinds eenigen tijd Icomt er een tijdschrift uit, dat den naam draagt „Calvinistisch© Studentenbladen". Dit blad wordt uitgegeven door drie Studentenvereenigingen, door het studentencorps N. D'. D. L> . aan de Vrije Universiteit, F. Q. I. aan de Theologische School en den Calvinistischen Studentenbond. Nu is de inrichting van het blad deze, dat er een gedeelte is voor N. D. D'. D., een gedeelte voor F. Q. I. en een gedeelte voor den C. S. B.; elk van deze gedeelten heeft weer een afzonderlijke redactie.

Deze samenstelling van het blad biedt ongetwijfeld voordeelen. Voordeelen over welke wij thans niet behoeven te spreken. Maar zij heeft ongetwijfeld ook niet geringe nadeelen.

Een van deze nadeelen is dat gemakkelijk hetgeen in den eenen kring geschiedt, mede op rekening van een anderen kring kan geschreven worden. Immers de verschillende bladen verschijnen in één omslag en onwillekeurig rekent men ze dan als ©en eenheid.

Dat dit niet geoorloofd is, willen we bij hetgeen volgt, in oogenschouw nemen.

Daarbij komt nog iets. Wanneer in een of ander onderdeel van dit tijdschrift een artikel verschijnt, beteekent dat allerminst dat nu ook heel de betrokken bond of heel het betrokken corps daarvoor aansprakelijk gesteld kan worden.

Dikwijls zijn zulke artikelen opmerkingen van eenlingen, die in het betrokken blad opgenomen worden, terwijl daarmee niet gezegd is, dat de schrijver in kwestie nu ook zelf maar in onderdeden een meening verkondigt, die in zijn kring algemeen wordt gehuldigd.

Maar dat alles neemt niet weg, dat er toch voor zulk een blad een redactie is, die een vertegenwoordigend lichaam is en die de roeping heeft oin te zorgen, dat een artikel dat opgenomen wordt, in ieder geval geen bespotting zij, óf voor den bond, öf voor de studentenwereld, óf voor het Calvinisme.

Van een artikel, dat verscheen in het Mei-nuimner van bovengenoemd blad, moet ik echter tot mijn spijt zeggen, dat het noch Calvinistisch is, noch studenten die waarlijk student zijn waardig, noch ook passend in den bond in welks blad het verschijnt. Het artikel willen we gedeeltelijk hier afdrukken . Het gaat over de aesthetiek van het eerste bijbelverhaal. Het artikel vangt aldus aan:

„Onder het eerste bijbelverhaal versta ik het scheppingsverhaal, dat we vinden in Genesis 1 en Genesis 2 : 1—3. Evenals elke vertelling heeft ook het eerste scheppingsverhaal uit de Heilige Schrift een aesthetische zijde: e schoonheid. Deze schoonheid kunnen we onbewust en onbevangen doorleven, we kunnen die ook bewust en verstandelijk genieten. Dit intellectueel-aesthetisch genot vooronderstelt aestlietische analyse. Het ligt in mijn bedoeling om op mijn beurt hier een poging te wagen de schoonheid van het eerste scheppingsverhaal rationeel te ervaren.

Daartoe maak ik onderscheid tusschen de compositie en de stof. Een verhaal als dit is gecomponeerd, ineengezet uit allerlei voorstellingen, die zich oorspronkelijk los naast elkaar bevonden in het brein van de vertellei". Deze aanvankelijk ordelooze hoeveelheid van voorstellingen noem ik de stof. De stof is zelf een keuze, die de kunstenaar deed uit al zijn voorstellingen. Al deze voorstellingen te kennen is onmogelijk. Wat wel mogelijk is, is ons een denkbeeld te voiTnen van de herkomst van die voorstellingen, waaruit de stof bestaat. Wanneer we eenmaal weten, waar de stof, deze ordelooze verzameling van voorstellingen, vandaan komt, dan kunnen we daai'na een antwoord trachten te geven op deze vraag: wat zijn de aesthetische beginselen, welke beheerschen de compositie, de ordening van de oorspronkelijk ordelooze stof?

Allereerst dan de stof. De sleutel tot het raadsel, de oorsprong van de stof van ons verhaal, is dit: u moet de „eerste" „Scheppingsdag" combineeren met de „vierde". Wat vindt u dan? Niets anders dan een dag van vierentwintig uur tijdens een winter in een Oostersche (Babylonische of Egyptische? ) landstreek. De rivier is buiten zijn oevers getreden, alle land staat onder water, is dus niet te zien, „bestaat" niet. Het etmaal begint met de nacht: duisternis is op de afgrond, de zon met zijn licht „bestaat" niet. Maar God doet de dageraad aanbreken, het licht en de zon „ontstaan", de maan en de sterren „bestaan" overdag niet; pas als de zon ondergaat doet God maan en sterren na de zon „ontstaan".

Wanneer u vervolgens de „tweede" en de „vijfde" „Scheppingsdag" combineert, wordt uw beeld duidelijker: nog steeds is het winter, maar u ziet visschen in het water en vogels over het water; maar wat u niet ziet, is: land, planten op het land, menschen en dieren, die op het land arbeiden en plantaardig voedsel zoeken. Dit laatste vindt u, als u de „derde dag" met de „zesde" in verband zet: u merkt, dat het zomer is geworden, het land met planten, dieren en menschen is „ontstaan", want het water is teruggestroomd en verdampt. In de winter rust de landman, in de zomer werkt hij, op de zomer volgt opnieuw de rusttijd: deze rusttijd vindt u terug in de „zevende dag".

Blijkbaar is de stof grootendeels een keus uit de voorstellingen, die de kunstenaar zich gevoi-md had van de overgang van dag in nacht en van nacht in dag en van de overgang van zomer in winter en van winter in zomer. Maar, vraagt u, waarom worden deze voorstellingen in het verhaal, zooals ik dat onbevangen lees, in een geheel andere volgorde gegeven en waarom worden ze over zeven weekdagen verdeeld? Waarom? Dat is juist te danken aan de compositie. Want een verhaal is geen stof zonder meer, geen ongecomponeerde stof. De ongecomponeerde stof is evenwel voor een groot deel ontleend aan zijn ('s auteurs) voorstellingen van dag en nacht, zomer en winter in zijn omgeving. Deze stof is met andere stof ineengezet, gecomponeerd."

Wat moeten wij nu hiervan zoggen? De eenige indruk die het lezen van dergelijke dingen op ons maakt, is ongetv/ijfeld die van groote smart. Dit artikel komt uit een kring van Calvinistische studenten. Maar dezen kring willen we voor dit artikel zeker niet aansprakelijk stellen.

Maar het passeerde een redactie die den naam eu de eer van een Calvinistisch blad heeft hoog te houden; en de schrijver heeft er klaarblijkelijk prijs op gesteld in dat Calvinistisch blad zijn wijsheid te luchten, en dat beteekent toch ook iets.

Analyseeren willen we het geschrevene niet. Voor beteekenende aesthetische analyse is het niet eens vatbaar.

Voor logische analyse zou het misschien wel vatbaar zijn. Maar het is onnoodig deze voor de lezers te geven. Wij constateeren hier slechts dat voor dezen schrijver in dat Calvinistisch blad klaarblijkelijk het gezag van de Schrift niet bestaat, althans niet in den zin, waarin de Schrift zelf dat gezag erkend wil zien.

Ten tweede moeten we wel tot de conclusie komen, dat de gedachte aan de inspiratie der Schrift nimmer serieus door den schrijver is verwerkt.

En tenslotte willen we constateeren, dat hier iemand aan het woord is, die onder den schijn van een aesthetische analyse het bijbelverhaal veraesthetiseert, maar dat op een wijze die aan alle religieuze instelling is gespeend.

Zoo moet de Calvinistische Studentenbond zijn blad niet vullen. Maar we kennen dien bond voldoende om te veronderstellen, dat zeer spoedig dit artikel zal worden gewraakt.

D© beste breister laat wel eens een steek vallen.

Geen wonder dat de redactie, die eerst het vijfde nummer redigeert dat onder haar toezicht uitkomt, een fout maakte. Al is die fout dan ook wel heel erg.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen