LITERATUUR EN KUNST

Willem de Mérode. †

De onverwachte tijding van De Mérode's sterven zal ongetwijfeld door zeer velen met ontroering ontvangen zijn. De grootste der christelijke dichters van onzen tijd is van ons heengegaan. Kort na den dood van onzen besten prozaïst, Van Eerheek. Met deze twee van God begenadigde kunste^ naars voelden wij ons rijk, zij' laten beiden een leege plaats achter die moeilijk te vervullen schijnt.

De Mérode was haast de eenige van de huidige christelijke dichters, wiens poëzie weerklank vond in het hart van zijn volk, omdat zijn vers niet den triesten twijfel, maar de absolute overgave aan zijn God mocht uitspreken.

Nu de natuur, die hem zoo lief was, tot baar schoonsten bloei is gekomen, nam God hem daaruit weg. Jaren geleden reeds zong hij:

Hoe heerlijk moet de hemel zijn, Als de wereld, die is gevallen. Nog zóó schoon is, dat God ons allen Losrukken moet met veel pijn:

maar ook toen reeds mocht hij door genade getuigen :

Het is hard, dat wij alles verlaten Moeten, maar Uwe liefde is meer Dan bloemen en beminde gelaten. En Uw stem is troostend en teer.

En vogels zingen niet zoo vervoerend, als Uw roepen klinkt van het gruwehjk kruis, Heere Jezus, tot ons hart ontroerend Zegt Gij: heden, zijt gij bij Mij thuis.

Een zwaar verlies is vooral ook zijn sterven voor den engeren kring der christelijke kunstenaars, waar hij onbestreden de eerste plaats innam. Bij alle onderlinge oneenigheid, was hij een rustgevend centrum, en hoewel zijn kalme, reflectieve natuur geen machtige acüe onder hen wist te ontplooien, bleef zijn rustige geloofsovertuiging haar invloed doen gelden.

Niet gemakkelijk is De Mérode gekomen tot zijn diciiterplaats. Toen hij als dichter meewerkte aan „Ons Tijdschrift", stond hij nog in de schaduw van Gossaert, wiens invloed hij sterk onderging. Wel is hij dan reeds reUgieus dichter, maar zijn stem is nog onzeker. Evenals bij den jongen Gezelle was kunst en geloofsovertuiging nog niet tot één saamgesmolten, zij stonden te los van elkaar. Zijn licht ontvankelijk gemoed stond open voor allerlei invloeden, in niet geringe mate ook voor impressionistische kunst der '80-ers. Hij pronkte graag met mooie woorden en klinkende klankcombinaties, waaronder het waarachtige gevoel werd weggedrukt.

Wanneer echter het religieuze gevoel steirker wordt, als zijn schuldgevoel plaats maakt voor overgave aan God, wordt ook zijn vers dieper, eenvoudiger van taal. Dan werpt hij den pauwenpronk van zich.

Maar eenmaal zal een einde zijn Aan lossen tooi en looze schijn Want ook de duur van schande en schuld, Hoe traag zij wijken, wordt vervuld. Gods toom heeft loutrend uitgewoed. Hij ziet mij aan en keurt mij goed.

Zijn l5Tisch natuurlied krijgt een epischen inslag. De natuur wordt hem symbool, emblema van een hoogere schoonheid. En daarmee wordt zijn kunst meer gemeenschapskunst, toont hij zich in vele verzen een christen-moralist, die uit eigen geloofservaring kan spreken tot zijn volk. Zijn groeiende vormbeheersching, zijn zachte, melodieuze toon, zijn helder doorzichtige, maar zeer plastische beelden, geven zijn verzen een bekoring, die door ontwikkelden en eenvoudigen kan genoten worden.

Terecht zegt Rispens van hem: „De Mérode geeft het uitzonderlijk schouwspel van een dichterschap, dat door vormverfijning pen aesthetische élite boeit, anderzijds door de algemeene, ongecompliceerde uiting eener geloofsovertuiging de stem is, niet alleen van een groep, maar van een volksgemeenschap".

Rijke gaven heeft De Mérode ontvangen en hij heeft met zijn talenten gewoekerd. Vooral de laatste jaren verschenen er tal van bundeltjes van hem, waaruit zijn echt (dichterschap spreekt. Prachtige natuurgedichten wisselen er af met forsch omlijnde persoonsuitbeeldingen. Nog staat zijn geest open voor anderer invloed, maarhij- behoudt zijn eigen toon, verrijkt er alleen zijh ge­ zichtsveld mee. Zoo bleef hij modern dichter, verstaanbaar voor allen, die willen luisteren naar wat de dichter, als ziener, weet te onthullen.

De christen-dichter kan niet blijven spreken over zich zelf, over eigen smart en vreugde, maar zal moeten uitzingen wat hij ervaart van Gods liefde voor de wereld. Zonder ophouden heeft De Mérode gezongen van de allesoverwinnende kracht van Christus' liefde:

Maar smart en onrecht zijn voorbij. Wij keerden weer tot liefdeswijk. Als kind'ren van Gods Koninkrijk Zijn wij herboren, sterk en vrijL

God boog de rechte lijn; 't begin Raakt aan het eind, de cirkel sluit. De hemel heeft zijn zaalge buit. En — hartsverlies blijkt hartsgewin.

Het verliezen van den dichter zelf, zal een blijvende leegte laten. Maar dankbaar mogen, wij zijn, dat God ons in dezen tijd een dichter heeft willen geven, die kon spreken tot zijn geloofsgenooten in de taal van het volk, die schatten heeft achtergelaten, waarvan wij kunnen blijven genieten. Want onder de vele gedichten die luj heeft geschreven, is een groot getal, dat blijvende waarde heeft. En niet beter kan een dichter geëerd worden, dan dat zijn werk een kostbaar bezit wordt van velen.

De groote beteekenis van De Mérode is geweest, dat hij christelijke kunst van blijvende waarde heeft geschonken, juist in een tijd waarin christendom en kunst voor vele dichters onverzoenlijk schenen.

Dit art. moest de vorige week blijven overstaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen