Is Europeesche Federatievormïng raadzaam ?

(V)

AMERIKA'S NATIONALISME.

Cynische geesten hebben gezegd, da-^ de do-jihnee Amerikaan slechts één ding van zijn land vraagt, namelijk om hem met rust te laten, zoodat liij naar zijn televisieapparaat kan kijken, naar de mo-vies gaan, of iets anders doen, waar hij juist zin in heeft. Maarschalk Zjoekof zei aan zijn collega Eisenhower, dat de democratie in Amerika slechts speculeert op het egoïsme der menschen.

We gelooven echter, dat deze beschrijving zeer eenzijdig is, en helaas beter op de democratie in Europa van toepassing is dan op de democratie in Amerika. Er heerscht in Amerika ongetwijfeld een systeem van openbare moreele codes, dat Europa niet kent, en dat het materialisme in Amerika meer dynamisch maakt dan in Europa. Dit blijkt reeds uit de wijze, waarop de Amerikaan Europa en de overige wereld beziet.

Reeds tijdens de vestiging der eerste koloniën, en meer nog na de Onafhankelijkheidsverklaring, heeft Amerika een zekere argwaan tegenover Europa gehad. Europa was het land van de koningen, bisschoppen, veeleischende godsdiensten en nationaliteiten. Amerika was daartegenover dan het land van de vrijheid.

Geheel ten onrechte was dit wantrouwen niet, want hoeveel onrecht en tyrannic is er, vooral door de contra-reformatie, niet in Europa gebracht in den naam van den godsdienst en het gezag? En hoeveel ellende heeft later niet het opgeschroefde nationalisme veroorzaakt? Echter heeft men in Amerika niet de overtreding van de H. Schrift als de fout van Europa aangewezen, maar de gebrekkige toepassing van de democratie. Tegenover de oude Europeesche regeeringssj'stemen, waarbij de godsdienst een belangrijk bestanddeel vormde, stelde het de Amerikaansche democratie, die de godsdienst van de staatszaken scheidde, en als een persoonlijke aangelegenheid Overliet aan diegenen onder de burgers, die hieraan behoefte hadden.

Hoe zou dit gaan in de practijk? Dit was een belangrijke vraag voor lederen Amerikaan uit het begin van de vorige eeuw. Hij gevoelde zich verplicht door zijn gedrag te bewijzen, dat zijn systeem het goede was. De Amerikaan werd hierdoor trotsch op zijn nieuwe, democratische instellingen. Amerika was in zijn oogen het tooneel, waar het groote democratische experiment plaats vond, dat daarom niet alleen van belang was voor de Amerikanen zelf, maar voor de geheele menschheid. Daarom achtte de Amerikaan van honderd jaren geleden, in het bijzonder tegenover het buitenland, zijn land reeds veel belangrijker dan met de toenmalige positie van Amerika in de wereld overeenkwam 12).

Hierdoor werd het typische Amerikaansche patriottisme beppaid. Dit was niet 't hodem-Eatrio+< -!Sme van ï'ommige Europeanen, bijvoorbeeld van Arndt, dat aan de bosschen, rivieren en bergen was verbonden. De Amerikaan richtte zich niet op het dierbare plekje op de aarde, maar op alle plaatsen, waar volgens zijn inzicht vrijheid en welvaart heerschten. Ook het patriottisme, dat op stamverwantschap berust, is weinig Amerikaansch (al blijft het negervraagstuk een groote afwijking van den regel). Met een zekere geestdrift schreef Wendell Willkie, de populaire repul-ükeinsche tegenCandidaat van Roosevelt tijdens den oorlog: — Onze natie is niet uit één stam, geloof of cultureele erfenis opgebouwd; maar zij is een groepeering van wel dertig volken met verschillende godsdienstige opvattingen, philosophische overtuigingen en historische achtergronden. Ze worden echter alle aan e': --flar verbonden door hun vertrouwen in onze democratische instellingen zooals 'die vertolkt worden in de Onafhankelijkheidsverklaring en voor hen en hun kinderen worden gewaarborgd in onze Constitutie." ^^) De .-Amerikaansche patriot richtte zich steeds tot het go-Iivjele mensehengeslacht, maar den invloed van die roeping liet hj-j in de eerste plaats op zijn directe omgeving inwerken, en dat was Amerika. Daardoor ontsto; i-i - 'ün na+ionalisme. Zijn Amerikaansche vaderland werd gemaakt tot het voorbeeld, vanwaaruit de ware ciPKiocratie zich tot heil der menschheid over de wpreld röoest - ^Verspreiden.

Toen b.v. John Foster Dulles, de adviseur van Acheson, de .Amerikaansche minister van buitenlandsche zaken, Korea bezocht, enkele dagen voor het uitbreken van den oorlog aldaar, sprak hij een lofrede uit op de Zuidkoreaansche democratie, waarin o.m. het volgende voorkwam ^< '):

— Wat gij hier thans verricht (de rede was gericht tot de in Seoul bijeengekomen Nationale Vergadering), zal in de annalen der geschiedenis misscliien geboekstaafd worden als het grootsche „Koreaansche experiment", een experiment, dat op zijn - eigen wijze in de 20e eeuw wellicht een even grooten moreelen. invloed zal hebben, als dat wat in de 19e eeuw het groote „Amerikaansche experiment" genoemd werd. Daarom houdt de vrije wereld den blik ÓD u gericht. In u is de hoop en de bezieling van millioenen menschen belichaamd.

We Icunnen deze dikke woorden, die in vredestijd werden uitgesproken, slechts zien als een staaltje van rasecht Amerikaansch nationalisme. Een volk, dat zulke woorden beaamt, geeft zijn geestelijke zelfstandigheid prijs.

Zcoals Amerika tegenover Korea staat, zoo staat het ook tegenover Europa en de rest van de wereld. Volgens den Amerikaan Stanley Jones openbaarde zich in Amerika de leidende'hand-der Voorzienigheid, die een volk losmaakte van de Oude Wereld om een nieuw experiment te beginnen, opdat door dit nieuwe begin de Oude Wereld zelf regenereeren zou'-'). Het doel van de Amerikaansche politiek werd trouwens reeds door president Wilson wereldkundig gemaakt: de wereld moest , , safe" voor de democratie worden gemaakt. Maar daartoe moest de democratiseering van Amerika zelf — als het ware Mekka — op een zoo hoog mogelijk peil worden gebracht. Zoo is de Amerikaan patriot en kosmopoliet beide.

Dit laatste is op zichzelf zeker niet verkeerd. Er is geen gefundeerd internationalisme mogelijk, ala er niet eerst 'n gefundeerd nationalisme is. En omgekeerd is er ook geen toewijding aan de eigen nationale zaak mogelijk zonder kennis van zijn internationale roeping. Het Evangelie heeft thans als doel het geheele menschelijke geslacht, maar iedere evangelist zal bij zichzelf moeten beginnen, en er een eer in moeten stellen, rustig te leven, zijn eigen zaken te behartigen en te werken met zijn eigen handen, zooals hem gezegd is. Want dan zal zijn gedrag in de oogen van hen die buiten staan, behoorlijk zijn, en zal; hij niemands hulp noodig hebben (1 Thess. IV, 11—12). Ook in de Euiopeesche geschiedenis ziet men, dat de eerste nationale staten (Karel de Groote, Otto I, Willem van Oranje) zich gingen vormen juist toen-zij in aanraking kwamen met de internationale opdracht van het Woord Gods.

Wat wij echter betreuren, is, dat Amerika niet rechtstreeks de internationale opdracht van het Woord Gods heeft aanvaard, maar in de plaats daarvan in de verbreiding van de democratie (die niet los te denken is van hsar independentistischen oorsprong en zijn materialistische gevolgen) een internationale opdracht heeft meenen te zien. Ons bezwaar geldt niet het landAmerika, omdat dit een boodschap aan de volken brengt, maar den inhoud van de boodschap zelf, nl. den geestelijken boedel, dien Amerika aan de christelijke volken van Europa voorzet. Tien dagen na den inval in Zuid-Korea maakte de Amerikaansche Senaatscommissie voor buitenlandsche betrekkingen openbaar, dat zij thans een „ideologisch Marshall-plan" in voorbereiding heeft, om in den strijd tegen het communisme „vastberaden pogingen in het werk te stellen om de geestelijke kloof, die Amerika van andere volken scheidt, te overbruggen" i"*). Moeten wij hierover nu juichen, omdat dit in ieder geval tegen het communisme is gericht? Of moeten we ons met eenige bezorgdheid afvragen, of men aan de overzijde van den Atlantischen Oceaan soms plannen voor een geeste'ijke gehjkschakeling van de „vrije naties" in den zin heeft?

Enkele maanden geleden verklaarde Dulles in een bijeenkomst van menschen uit allerlei kring, dat aan de vrije wereld ten grondslag moest liggen het recht om , , anders" en onafhankelijk te zijn en dat deze niet mocht berusten op eenvormigheid, die van bovenaf opgelegd werd, doch op onderlinge verdraagzaamheid ten aanzien van verschillen^''). Maar van Stanley Jones, den ponulairen Amerikaanschen schrijver, lezen we de volgende verklaring:

— Amerika is Gods proefstation, Zijn toonkamer, waar Hij vertegenwoordigers bijeen gebracht heeft uit alle landen, om op beperkte schaal proeven te doen met gemeenschapsleven. Wanneer deze vertegenv/oordigers van de geheele wereld tezamen leven kunnen op een gezonde, verlichte en vooruitstrevende manier, als een groot gezin, dan kan de overige wereld het hoofd vol hoop omhoog heffen: dan kan het experiment, dat geprobeerd en mogelijk gebleken is, worden toegepast op de geheele wereld'^^).

Stanley Jones is hier zeker in tegenspraak met Foster Dulles. Maar Foster Dulles is hier (in Cleveland) in tegenspraak met denzelfden Foster Dulles een maand later in Seoul. En Stanley Jones is in overeenstemming met de heerschende Amerikaansehe nationalistische opvattingen. Daarom zijn wij op dit punt niet gerust.

Wel zien we, dat dit nationalisme en dit democratische roepingsgevoel in Amerika zelf een groote krachtsontwikkeling mogelijk heeft gemaakt.

In de eerste plaats bracht het een versterking van het moreel en een aansporing tot handhaving van bepaalde regels van deugd en ondeugd. B.v. de regel, dat ieder met zijn eigen handen moet werken. Maar ook de regel, dat ieder wijst op zijn geluk en zijn welvaart, en zorgi.'uldig vermijdt den schijn van mislukking op zich te laden. Ieder gaat zonder aarzelen verder, volgens de regels van de democratie, en vol optimistisch vertrouwen. Ter wille van hen, die nog wel eens vragen of de democratische zelfvoldaanheid wel overeenkomt met het Woord Gods, wordt hetgeen men voorstaat in methodistischen trant door bijbelteksten gewijd. Voorbeeld: Toen omstreeks 1925 door de geweldige opkomst van automobiel-, film-, radio-. schoonheidsmiddelen-, 'enz. industrie de omzet in het Amerikaansehe zakenleven efen toppunt bereikte en alles „business" was wat de klok sloeg, gevoelden velen er behoefte aan, om aan dit business-enthousiasme ook eenige bijbelsche wijding te verleenen. In dien tijd schreef Bruce Barton zijn „The Man Nobody knows" (De Man Die niemand kent), dat in 1925 en 1926 het meest verkochte non-fiction boek („studieboek") in de Vereenigde Staten was. Jezus — zoo wist Burton te vertellen — was niet alleen de meest populaire genoodigde voor diners in Jeruzalem, maar ook een groot organisator. Hij haalde'twaalf mannen uit de onderste lagen van de zakenwereld en spande ze in een organisatie, die de wereld veroverde. In feite was Jezus de grondlegger van het moderne zakenleven. En waarom ? Omdat hij de schepper was van het ideaal van „service" (dienst) ^^). Ander voorbeeld: Toen na de eerste'tegenslagen in den Koreaanschen oorlog het Amerikaansehe volk onrustig en beangst werd, bezocht een predikant president Truman en verzocht hem een nationale gebeds-en boetedag uit te schrijven. Harry Truman vertelde den dominee echter vriendelijk, dat Je antwoorden op de vragen van het volk in de iDergrede waren te vinden, in het bijzonder waar staat geschreven: Zalig zijn de vredemakers, want zij zullen kinaeren Gods worden genoemd. De dominee was te^'reden en de boetedag ging niet door^").

Natuurlijk hebben de verschillende godsdienstige vereenigingen, die zich op practisch en sociaal gebied bewegen, op het stuk menschlievendheid wel heel wat „werken der wet" gedaan. Men mag dit niet gering achten.

Dr A. J. VERBRUGH.

12) A. Mackay, Travels in the United States in 1846 and 1847, III, Philadelphia, 1849; in „America in Perspective", 1. c, 91.

13) W. L. WUlkie, One World, Pocket Books, Inc., N.Y., 1948, 164.

14) U.S. Informationa Service, Daily News den Haag, 20 Juni 1950. Bulletin,

15) .i> d, 46.

16) U.S. Inf. Serv., 5 Juli 1950.

17) ld., 22 Mei 1950.

18) I. c., 58.

19) F. L. AUen, Only Yesterday, Bantam B., N.Y., 1946, 205.

20) Time, weekly maga'z.; 24 Juli 1950, 7.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen