GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Het Handboekje ten dienste der Neder-

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Het Handboekje ten dienste der Neder-

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

duitsche Gereformeerde kerken voor het jaar iSp2, bij Le Cointre te Middelburg uitgegeven, en, zoo we wei zijn ingelicht, door de goede zorgen van den heer Van Oversteeg bewerkt, komt steeds meer op den goeden weg.

Het wordt rijker aan inhoud; er komt meer orde in; het wordt nauwkeuriger.

En ook het Mengelwerk biedt iets treflijks. Zoo met name het uitstekende stuk van Ds. Winckel van Oudewater, over het verband tusschen Wedergeboorte en Doop.

Iets wat in het minst niet gezegd wordt, orn^ de overige stukken van het Mengelwerk als minder beteekenend te karakteriseeren. Integendeel. Heel het Mengelwerk is kostelijk; maar in dit stuk van Ds.

Winckel, spreekt een kracht en heerscht een helderheid, die vooral bij zoo moeilijk onderwerp dubbel dient gewaardeerd, We gelooven dus wel, dat dit Handboekje op weg is, om zich een blijvende plaats te verzekeren.

Toch is het daarom nog lang niet, waar het wezen moet.

Zoo is het al aanstonds een ernstige fout tegen de goede orde, dat wat hoofdzaak is: de kerken, achteraan komen, en dat allerlei opgaven over scholen, die hier bijsaak zijn en blijven moeten, vooropgaan.

Dit nu heeft geen houding.

Het is een Handboekje niet ten dienste van Gereformeerde personen, maar ten dienste van Gereformeerde kerken; en al geven we nu toe, dat ook de kerken als zoodanig belang kunnen hebben bij scholen en andere aangelegenheden, toch kan nooit beweerd, dat de opgaven omtrent de kerken haar slechts in de tweede plaats interesseeren.

Juist omdat dit Handboekje de kerken als zoodanig wil dienen, moeten de kerken steeds in de eerste plaats komen.

Met den eigenlijken almanak staat dit anders. Wil men dezen blijven opnemen, wat wel niet noodzakelijk is, maar toch kan, dan moet deze natuurlijk voorop staan. Dan evenwel zal het goed zijn door een aparte bladzijde met den Franschen titel: Almanak, dit inleidend deel, van den eigenlijken inhoud af te scheiden.

Op dien Almanak zou dan een nieuw Fransche titel moeten volgen: Opgaven van de Nederduitsche Gereformeerde kerken, zonder dat de binnenzijde van dezen Franschen titel bedrukt werd.

Op deze opgaven zelven valt weinig aan te merken. Allengs worden ze vollediger en rijker. Toch zou het ter bevordering van de eenheid in deze opgaven wel aanbeveling verdienen, dat een staat om in te vullen tijdig aan eiken kerkeraad gezonden werd, opdat men omtrent alle kerken geven kunne, wat nu slechts voor een enkele geboden wordt.

Bij Zuid-Holland en Friesland had echter de Particuliere Synode bovenaan moeten staan, gelijk elders niet eerst de kerken eener classis, maar de classis zelve genoemd wordt.

De kerken vormen de classis, en de dassen de Particuliere Synode, Legt men dus zijn opgaven zóó aan, dat eerst de verzameling der kerken en daarna de enkele kerken genoemd worden, dan moet ook hier eerst de particuliere Synode genoemd als gevormd uit de navolgende dassen. Of wel acht men het gewenscht de dassen eerst te noemen, dan moet de Particuliere Synode aan het eind der provincie opgegeven, en opgegeven niet enkel met de T)eputaten van Advies, maar met alle Deputaten die door deze Synode zijn aangewezen, ook met die der roepende kerk.

Zelfs zou het ten zeerste aanbeveli.ig verdienen de altoos korte Acta van deze Synoden in te lasschen.

Voor de duidelijkheid van het overzicht ware het voorts zeer te wenschen, dat de titelbladzijde voor elke provincie telkens rechts viel en nooit links, ook al moet dan de pagina links in blanco blijven.

Eer Ku echter, na afhandeling van de kerken, gelijk die ia lieur dassen zijn ingedeeld, allerlei recapitulaties en staatjes volgen, zou het toch goed zijn geweest, hier, en niet onder de scholen, de lijst der Synodale Deputaten te geven, gelijk die door de laatstvoorgaande Voorloopigen Sydode benoemd zijn. Een lijst waaraan dan tevens kon zijn toegevoegd een opgave van éXsi Synodale besluiten, die betrekking hebben op collecten, examens en dergelijke, waar men gedurig mede in aanraking komt Bovendien hoorde hier dan tevens bij al wat men verder uit de laatst voorgaande Synodale vergadering wenschte mede te deeleo. Immers een Synodaal rapport en besluit, gelijk nu geschied is, in het Mengelwerk op te nemen, is een verwarring van het officieele en niet-officieele, waarvoor nauwlijks verschooning is te vinden.

In de recapituleerende lijstjes zal de drukker iets beter op de keuze van letter moeten toezien. De lettersoort voor Emeriti predikanten en Necrologie moet natuurlijk dezelfde zijn als die gekozen is voor de Naamlijst van predikanten. Nu daarentegen staan deze emeriti predikanten aangeduid met een lettersoort die tweemaal zoo groot en vet is; wat misstaat.

Ook gaat het niet aan Necrologie als titel te kiezen. Men heeft drie lijstjes van Dienaren des W oor ds i". die in dienst zijn, 2". die emeriti zijn, en 3". die overleden zijn. Doch deze hooren dan ook op elkander te volgen, en de Oefenaars mogen niet tusschen de dienstdoende en de emeriti Dienaren des Woords ingeschoven. Het lijstje der emeriti dient volledig te zijn, terwijl er nu o. a. Dr. De Hartog, Dr.

Geesink, Dr. Rutgers en Dr. Kuyper op ontbreken; terwijl eindelijk de kerkelijk praeparatoir en peremptoir geëxamineerden, als proponenten voor den Dienst des Woords, bij de Dienaren des Woords hooren; eer men aan de Oefenaars toekomt.

Dat de kerkelijke organen onder het hoofd Necrologie op blz. 117 staan, zal wel geen profetie van hun spoedigen ondergang bedoelen; maar heeft toch zoo veel van een bladvulling.

Die bladen, die door de kerken als officieele organen erkend zijn, mochten wel een geheel afzonderlijke bladzijde met een eigen hoofd hebben, en wel zoo, dat niet alleen de uitgevers, maar ook de redacteurs werden genoemd; en voorts prijsopgave van blad en advertentiën er aan worden toegevoegd.

Nadat aldus de kerkelijke opgaven in engeren ? ia waren afgehandeld, kon dan met nieuwen Franschen titel een derde rubriek volgen: School, Zending en Philanthropie, In deze rubriek behoorde dan eerst opgave te geschieden van de Scholen voor hooger, middelbaar en lager onderwijs, voor zooverre die in officieel verband met onze kerken traden, of met ons op eenzeltden grondslag ataan; telkens met vermelding van dit verband voor zoover het aanwezig is. Hieraan ware dan toe te voegen de opgave omtrent vereenigingen die wel zelven geen scholen onderhouden, maar toch het Gereformeerde schoolwezen dienen.

Daarna behoorde dan opgenomen alles wat op de Zending betrekking heeft, voor zooverre deze met onze kerken in verband staat, en zulks met volledige opgave van kerken, zendelingen, bestuurders, collec7 ten enz.

En eindelijk kon als derde onderdeel van deze rubriek een opgave volgen van stichtingen als 's Heeren Loo, Efïatha e, a, ; met uitzondering van de plaatselijke stichtingen, gelijk het weezen paviljoen te Amsterdam, hetwelk onder de kerk van Amsterdam diende vermeld.

Eenigszins moeilijk was ten slotte voor zulk een Handboekje de verhouding waarin het zich te plaatsen had tot de kerken en stichtingen der Christ. Gereformeerde kerken.

Eerlang vervalt nu, zoo we hopen, deze moeilijkheid; maar toefde die nog, dan zou het toch o, i, beter zijn, in een afzonderlijke rubriek eenige koite opgaven omtrent deze kerken, en evenzoo omtrent de groepen der Ledeboerianen enz. bijeen te voegen, dan zoo hier en daar, te hooi en te gras, iets van deze kerken mede tedeelen. In een afzonderlijke rubri«k gtelt de

kleinere proportie dan geen aanstoot, omdat men weet dat dit Handboekje onze kerken en niet de andere wil dienen.

Maar plaatst men, gelijk nu geschied is, de opgave omtrent de Vrije Universiteit zoo breed, dat ze vier en één derde bladzijde beslaat, en daarentegen dre omtrent de Theologische School te Kampen zoo klein, dat ze in in één derde bladzijde afloopt, dan ligt er in deze onevenredigheid iets dat stuit.

Ook de inhoudsopgave zal een eenigszins juistere verdeeling moeten volgen.

Allerzonderlijkst toch is het de Christelijke Gereformeerde kerk hier wel, en onze kerken nist met een kapitaal gedrukt hoofd aan te treffen. Vreemd ook de School van Kampen buiten de Christelijke Gereformeerde rubriek aan te treffen. En nog vreemder, dat de eigenlijke statistiek onzer kerken, de hoofdzaak van heel het beekje, alle splitsing in de inhoudsopgave mist, en b. V. niet eens naar de provinciën gerubriceerd is, terwijl de emeriti predikanten weer opeens een afzonderlijke plaats in de inhoudsopgave innemen.

Moge uit deze vluchtige opmerkingen aan den heer Le Cointre blijken, dat we zijn uitgave met eenige opmerkzaamheid bekeken hebben, en er prijs op zouden stellen, zoo hij zijn uitgave allengs zóó verbeterde, dat een andere uitgave op betere leest geschoeid overbodig bleek.

Op den duur zal het boekdrukkersvignet, waarvoor de heer Le Cointre het Zeeuwsche wapen koos, dan ook beter wegvallen. Dit wapen toch heeft geen zin vooreen Handboekje, dat niet de Zeeuwsche kerken, maar de kerken door heel het land wil dienen.

Eenvoud siert, en een ornament kan soms goed zijn, mits dan met juistheid gekozen.

Iets wat ook geldt van de keuze der lettersoorten.

In zulk een kerkelijk Handboekje misstaat alle gekunstelde lettersoort.

Alleen de oude ronde HoUandsche letter is hier, ook voor de kapitaalletters en opschriften, op haarplaats.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 10 januari 1892

De Heraut | 4 Pagina's

Het Handboekje ten dienste der Neder-

Bekijk de hele uitgave van zondag 10 januari 1892

De Heraut | 4 Pagina's