GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

De Leidsche Oefeninghouder J. le Feburé.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De Leidsche Oefeninghouder J. le Feburé.

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

In mijn geschrift „De Afscheiding te Leiden" (uitgegeven door J. H. Donner te Rotterdam) heb ik van den Leidschen oefeninghouder Ie Feburé medegedeeld, dat in de liste civique van 1811 als zijn beroep vermeld wordt „sécheur de camelot".

Latere navorschingen hebben mij van dezen merkwaardigen oefeninghouder, die door wijlen docent A. Brummelkamp genoemd wordt „de oude godvruchtige Ie Feburé", wiens oefeningen hij en zijne orthodoxe mede-studenten wekelijks vrij geregeld bijwoonden, nog een en ander doen vinden, dat hier volgt.

Joannes Ie Feburé werd te Leiden geboren 17 Juni 1776; hij huv/de 16 Juni 1798 met Maria Elisabeth Latijn, en overleed 29 Maart 1843.

In de familie Ie Feburé was, bij wijze van spreken, erfelijk het beroep van „Wasser en Droger i) der Greinen".

In de 17de eeuw stichtte het bestuur der stad Leiden, ten gerieve van de greinfabrikanten, aan de Groenesteeg en Looijersstraat de Stadsgreindrogerij, met daarbij behoorende woon-, pak-en werkhuizen. De door de greinfabrikeurs vervaardigde greiuen (dunne ruige wollen stoffen) moesten daar worden gewasschen en gedi-oogd, alvorens zij naar de greinhal gingen om gekeurd te worden; alleen de ter haile — blijkens een aangehecht loodje — goedgekeurde greinen, mochten door de fabrikanten verhandeld worden.

Van die Stadsgreindrogerij waren diverse elkaar opvolgende leden der familie Ie Feburé de voormannen. Ze werden benoemd door (door de greinfabrikanten uit hun midden benoemde) directeuren der greinhal, die ook hunne bezoldiging regelden, een en ander onder goedkeuring der Superintendenten, die door het Stadsbestuur werden benoemd uit de leden der Vroedschap.

Onze oefeningliouder werd al zeer jong vaderloos. Toen zijn grootvader in 1782 zijn beroep, wegens gevorderden leeftijd moest neerleggen, vroeg die aan directeuren de opvolging in zijn beroep:1. dadelijk voor zijn dochter's man, en 2 in de toekomst voor zijn kleinzoon, die nog geen 6 jaar was.

De opvolging werd toegestaan; de dochter's man werd "Wasser en Droger tot April 1802, en werd toen als zoodanig opgevolgd door onzen oefeninghouder. De laatste was Wasser en Droger tot 11 Juni 18-10; hij werd weer opgevolgd door zijn zoon. Na diens overlijden in 1848 werd geen opvolger meer benoemd.

De wijzigingen in de greinfabricage en in de houding van het Stadsbestuur tegenover de nijverheid in het algemeen, hadden de afzonderlijke wasscherij en drogerij ca. overbodig gemaakt. IQ 1857 werd ze gesloopt; er is niets meer van te vinden.

De Wasser en Droger woonde steeds op het terrein der inrichting. Onze oefeninghouder woonde van 11 Juni 1840 tot aan zijn overlijden op de Hoogewoerd in het huis thans genummerd 104.

Le Feburé heeft het hun die nu iets van hem willen mededeelen niet gemakkelijk gemaakt. Na zijn dood werd niet eens een overlijdensbericht in de Leidsche courant geplaatst. Hij schreef echter twee brochures, te weten:1. Die waarheid getoetst of ernstig onderzoek der waarheid, naar aanleiding der beide geschriften: . van A. S. Thelwall, christelijke opwekking aan de Nederlanders, en b. de ernstige toespraak van een lidmaat der Hervormde gemeente te Amsterdam aan dezen. Gedrukt ten voordeele van de noodlijdenden door den jongsten watersnood. Te Leijden bij L. Herdingh & Zn, 1825, gr. 8vo., 40 bl.

2 De toetser getoetst, of verdediging van het „Adres aan alle mijne hervormde geloofsgenooten" (door Ds D. Molenaar); tegen de zoogenaamde toetsing van Bernardus Verwey aan den geest der waarheid, der liefde en des vredes. Te Amsterdam bij J. H. den Ouden, 1828, gr. 8vo, 87 bladz.

In beide brochures neemt le Feburé het op lofwaardige wijze, met open vizier op, voor de aangevallen predikanten Thelwall en Molenaar.

In de laatstgenoemde brochure zegt hij op bl. 3, dat hij altoos de spreuk heeft zoeken te beoefenen: „een vergeten burger, een gerust leven"; en op bl. 86: „En al moest het ook zijn dat er geen een profeet des Heeren meer over bleef, gelijk Asaf in den 74sten psalm klaagt, wel! dan hebben wij nog een God voor ons hart, een Jezus tot onzen Middelaar, Voorspraak en Broeder, een Heiligen Geest tot onzen Leidsman, en een bijbel die een lamp voor onzen voet en een licht op ons pad is; en ofschoon wij in geen Oostersche, Hebreeuwsche of Grieksche talen ervaren zijn, wij hebben den dierbaren Statenbijbel, die uit die talen in de onze getrouwelijk is overgezet, en daaruit zoeken wij niet alleen den letterlijken zin te verstaan, maar de meening van den Heiligen Geest; ..."

De chefs van le Feburé, de directeuren der greinhal, gaven over hem bij zijne aanstelling als Wasser en Droger, op 18 April 1802 het oordeel: „dat hij wel eens blijken van waanwijsheid en koppigheid getoond heeft"; het is jammer dat zij niet vermeld hebben, waarop dat oordeel berustte. In die dagen werden de Gereformeerden door de „verlichten" ook nogal eens „waanwijs" genoemd.

Dat le Feburé een man was met bijzondere gaven, zou naar mijn oordeel ook kunnen blijken uit het volgende.

Korten tijd na zijn overlijden werd zijn bibliotheek verkocht; ik heb hier voor mij de veilingsnotitie, waarvan het titelblad luidt als volgt:

CATALOGUS

ecner grootendeels net geconditioneerde en ingebonden verzameling van

BOEK-en PLAATWERKEN,

in verschillende vakken, doch bijzonder over Godgeleerdheid, Wijsbegeerte, Regtsgeleerdheid, Geneeskunde, en Natuurlijke Historie; ook Fraaie Letteren, Mengelwerken en Taalkunde;

Voorts: eenige boekenkasten, draaibank, elektriseer-machiene, toestel voor eene perspomp en eenige rariteiten; v, 'aarbij gevoegd is eene verzameling van gelithograveerde-en gegraveerde platen, onder welke verscheidene van groote waarde, alsmede zes teekeningen van den beroemden Knip; een appendix van meest godgeleerde boekenj nagelalen door wijlen den heer J. LE FEBURÉ te Leijden.

Al hetwelk verkocht zal worden door en ten huize van den boekhandelaar C. C. van der HOEK te Leyden, Maandag den 1 Mey 1843 en volgende dagen des namiddags.

Alles is te zien Vrijdag en Zaterdag 28 & 29 April, des morgens van 10 tot des namiddags 3 ure.

De catalogus bevatte in totaal 2520 te verkoopen nummers; hiervan telden de boeken 2390 nummers; deze waren onderverdeeld naar het formaat in:116 nummers folio, 545 kwarto, 1642 octavo, en 87 duodecimo.

Naar den inhoud waren de boeken verdeeld in de volgende rubrieken:1. Godgeleerdheid, kerkgeschiedenis, wijsbegeerte 1080 nrs; 2. Geschiedenis, aardrijkskunde, levens-en reisbeschrijvingen 258 nrs.; 3. Kunsten, wetenschappen, geneeskunde, natuurkunde, nat. historie 413 nrs.; 4. Grieksche-en Latijnsche schrijvers, dichters en fraaie letteren 482 nrs.; 5. Regtsgeleerdheid en staatkunde 107 nrs.; 6. Taalkunde en mengelwerken 50 nrs.

De overige 130 nrs bevatten o.a. 49 nrs platen, 7 boekenkasten, 2 skeletten, 4 schedels en een raikroscoop.

Men kan natuurlijk veronderstellen, dat deze bibliotheek niet in zijn geheel van le Feburé afkomstig was, maar noch de veilings-no title, noch de advertentie, waarin de verkoop werd aangekondigd, geven voor zulk eene veronderstelling eenigen grond.

Hoewel uit het bovenstaande geen beslissende conelusies gelrokken kunnen worden, blijkt daaruit toch wel, dat de oefeninghouder Joannes le Feburé een veelzijdig ontwikkeld en zeer belezen man moet zijn geweest, en dat zijne belangstelling niet alleen ging over het terrein der theologie.

J. DE LANGE.


1) Spelling van 1782. (Er is niets nieuws onder de zon.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 12 oktober 1934

De Reformatie | 16 Pagina's

De Leidsche Oefeninghouder J. le Feburé.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 12 oktober 1934

De Reformatie | 16 Pagina's