UIT HET POLITIEKE EN SOCIALE LEVEN

Kerkelyli: en onkerkelijk Nederland.

V.

Kerkelijke gezindte en Beroiep.

Voor het eerst is bij de volkstelling van 1930 een verband gelegd tusschen kerkelijke gezindte en beroep. Een vergelijking met vorige volkstellingen kan dus nu niet gemaakt worden. De verkregen cijfers zijn echter op zichzelf interessant genoeg.

De beroepen zijn in 29 klassen ingedeeld. De klassen I tot en met XVII omvatten de industrie, daarna komen landbouw, visscherij en jacht, enz.. De voorlaatste klasse omvat de personen, die ©en beroep bij „godsdienstige inriohitingen", w.o. ook kerken, uitoefenen. Die klasse beet in de statistiek eenvoudig „godsdienst".

Gemakshalve nemen we ©en gedeelte van de tabel over, welke Dr Kruyt ta zijn reeds meermalen aangehaald artikel'^) gepubliceerd] heeft.

Kerkel. gezindte per bedrij f ski asse.

(De laatste klasse omvat dus de personen, waarvan het beroep onbekend was.)

De vetgedrukte cijfers zijn die, welke voor een bepaalde beroepsklasse de hoogste waarde hebben. De cursiefgedrukte geven merkwaardige lage cijfers aan.

De tabel moet nu als volgt gelezen worden: Van iedere 1000 personen, welke in de industrie werkzaam waren, rekenden 315 zich tot de Ned. Herv., 6 tot de Chr. Geref., 60 tot de Geref., en 386 tot de R.K.; 175 behoorden tot „geen kerken lijke gezindte".

Alvorens nu de tabel te bespreken, geven we eerst de indeeling van alle personen boven tien jaar naar de verschillende gezindten, en oiok van alle mannen boven tien jaar (de hoofdmassa van degenen die üi een beroep werkzaam zijn, wordt immers door de mannen gevormd). Tevens geven we de indeeling van alle perso*nen, die in een beroep werkzaam waren.

Een vergelijking van deze getallen met die van do groote tabel, leert ons dus onmiddellijk of in een bepaald beroep, de een of andere gezindte extra sterk vertegenwoordigd is.

Dat is bij „Landbouw" en bij „Visscherij en Jacht" het geval met de Ned. Herv. en de Gereformeerden. Vooral bij de laatstgenoemde klasse valt het groote aandeel der Ned. Herv. en der Gereformeerden op. Onder de visschers ^) bevinden zich naar verhouding ook zeer veel Chr. Gereformeerden.

Letten we nu eens op de „industrie".

Het aandeel der Gereformeerden, en dat del" Ned. Herv. is naar verhouding te gering. Dat der R.K. en „onkerkelijken" groot. Onder de arbeiders is de afval blijkbaar belangrijk geweest. De statistiek bevestigt dus de op andere wijze verkregen gegevens, welke eveneens op een toenemende onkerkelij klieid onder de arbeidende bevolking wijzen.

De „onkerkelijkheid" neemt nu naar „beneden" en naar „boven" toe. Terwijl van de personen, die in de industrie werkzaam zijn, 17, 5 pet. tot geen enkele kerk wilden behooren, telt de klasse der „1 o s s e w e r k 1 i e d e n" 24.4 pet onkerkehjken. Hoe geringer de „welstand" of de „technische prestaties", des te grooter blijkbaar de „onkerkelijkheid".

Tegelijk echter trekken de cijfers in de bedrijfsklassen „Crediet- en Bankwezen"^ „Verzekeriagswezen" en „Verkeer" onze aandacht. Het percentage „onkerkelijken" is hier wel bizonder hoog.

Naarmate de „intellectueele prestaties" toenemen, zouden we geneigd zijn te zeggen, neemt ook de „onkerkelijkheid" toe. De ^oep, welke minder presteert dan de „industrie" telt naar verhouding meer „afvalligen", maar de groepen, waarvan „meer" gevraagd wordt, ook.

Wie gebruiken, het zij met nadruk gezegd, de uitdrukkingen „meer" en „minder" met groote voorzichtigheid. We zouden niet gaarne beweren, dat de goed geschoolde arbeider, die in een modern, technisch hoogstaand berijf werkzaam is, („Philips" b.v.) minder presteert, of minder bekwaamheden heeft, dan een kantoorbediende, in welke af deeling ook. Maar 't gaat hier om de vergelijking der beroepsklassen. Bij zulk een vergelijking mogen we wel , , niveauverschillen" aannemen, al is hier groote voorzichtigheid geboden. Steun voor de conclusie dat de „onkerkelijkheid" toeneemt, wanneer de gevraagde prestaties belangrijker worden, geven ook de cijfers van verschillende bedrijfstakken.

Nogmaals: Men hoede zich voor snelle conclusies. Er werken hier allerlei factoren; bij de studie der statistiek zijn de moeilijkheden groot en talrijk.

De verbanden, welke nu gelegd werden, zijn zuiver statistische verbanden. Het is principieel verkeerd om deze nu zoo maar tot causale verbanden te verheffen. De wetenschap waarschuwt herhaaldelijk tegen die fout; niet alleen om die reden nemen we die waarsdhüwing over.

Voor alle dingen moeten wij bedenken, dat het werk van Gods Geest in den mensch zich aan een wetenschappelijke analyse onttrekt. Het feit der verwerping van God is niet causaal met een reeks van andere aanwijsbare gedachten en voorstellingen verbonden.

De gepubliceerde cijfers zijn o.i. zoo belangrijk, dat een nadere beschouwing wensdhelijk is. We bewaren die voor den volgenden keer. Wie hopen dan tevens gelegenheid te hebben om de nu getrokken conclusies aan te vullen.

1) Soc. Gids: Mei en Juni 1935.

2) Van de 16164 personen in deze klasse zijn slechts ruim 300 jagers.

3) Uit dit cijfer blijkt voldoende, dat het aangeroerde vraagstuk zeer gecompliceerd is. Het technisch hoogstaande vak geeft een lager cijfer dan b.v. klasse V en XIV. In het volgende artikel hopen we de cijfers uitvoeriger te beschouwen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen