Nu de Wet op het Hooger

Nu de Wet op het Hooger Onderwijs de gelegenheid heeft geopend om aan de openbare Universiteiten b^*zondere leerstoelen op te richten — een bepaling, die wel in hoofdzaak gemaakt werd ter wille van de Christeiijk-Historische richting — doet zich het eigenaardige verschijnsel voor, dat de Raomsche Kerk vooralsnog van de^e bepaling het meeste profijt trekt. Niet alleen dat te Amsterdam aan de Stedelijke Universiteit reeds jaren geleden Prof. de Groot tot bijzonder hoogleeraar werd benoemd, maar thans treedt binnen een betrekkelgk kort tgdsverloop aan de Rijksuniversiteit te Utrecht reeds de tweede bijzondere hoogleeraar van Roomsche z^de op. Of het nu metterdaad de bedoeling der Roomsche Kerk Is, aldus aan onze R^ksuniversiteiten een corps kundige en wetenschappelgk wel onderlegde mannen van Roomsche herkomst te verbinden, die daar een blijvend tegenwicht moeten bieden tegen den Invloed van het liberale hooger onderwijs, dan wel of deze Roomsche professoren bestemd z^n om straks aan een Vrije Roomsche Universiteit verbonden te worden, en slechts voorloopig als een soort oefenschool het bg'zonder hoogleeraarschap aan onze Rijksuniversiteiten waarnemen, kan hier in het midden worden gelaten. Van beteekenis is voor ons alleen het feit, dat ook van Roomsche zijde steeds meer wordt Ingezien, dat men verkeerd doet met het Hooger Onderwijs geheel in handen van het liberalisme te laten, en er op uit is ook dit terrein te hervrinnen. Natuurlijk bl^ft de Theologische faculteit hier buitengesloten, want de Roomsche Kerk denkt er niet aan, van deze Faculteit voor de opleiding harer geestelijken gebruik te maken. Niet alleen dat ze In haar Seminaria voortreffelijke opleidingsscholen voor haar geestelijkheid bezit, maar sinds het Concilie van Trente staat ze ook principieel op het standpunt, dat de opleiding der geestelQkheid alleen van de Kerk mag uitgaan en door de Kerk moet worden beheerscht. Aanvulling van het Theologisch onderwijs aan de Staatsuniversiteit zou derhalve niet alleen geheel overbodig wezen, maar ook tegen haar beginsel ingaan. Maar wel richt de Roomsche Eerk het oog op de niet-Theologische faculteiten en Inzonderheid op de litterairisch-philosophische faculteit. Te Amsterdam en te Utrecht werden daarom b^zondere hoogleeraren voor de philosophie benoemd, waarb^ de Roomsche Kerk van de volkomen juiste gedachte uitging, dat vooral op philosophisch gebied de hoofdslag tegenover de moderne wetenschap moest geleverd worden. Toch bepaalde de Roomsche Kerk zich niet alleen tot de philosophie, maar ze wil haar wieken breeder uitslaan, waar ze te Utrecht thans een tweeden bijzonderen boogleeraar aanstelde voor de vergelijkende klassieke taaistudie. Deze nieuwbenoemde hoogleeraar, Dr. Jos Schr^nen, die 14 October jl. zgn ambt aanvaardde, deed dit met een zeer belangr^ke rede over de Sociale Klassieke Taalkunde, die ook ons ter kennisneming werd toegezonden en waarop we hier gaarne de aandacht vestigen.

Het hoofddoel van deze rede Is om de beteekenis In het licht te stellen, die de algemeene wetten en versch^nselen van het maatschappel^k leven voor de ontwikkeling der taal hebben. Waar de taal een der machtigste sociale factoren Is, spreekt het wel vanzelf, dat de taal telkens den Invloed ndergaat van het sociale leven, en Dr. chrijnen heeft dit In z^n rede met tal van gelukkig gekozen 'voorbeelden aangeoond, waardoor tegelijk het belang van dit tudievak In het licht werd gesteld. Toch s het niet om dit linguïstisch vraagstuk, oe belangr^'k dit ook op zichzelf moge ezen, dat we op deze oratie wijzen, maar ooral hierom omdat, zelfs bij een zoover fgelegen onderwerp op philologisch gebied, l^'kt, hoe het Christelijk standpunt, dat de oogleeraar inneemt, toch Invloed heeft op ijn beschouwing. Het slot van deze rede oge dit aantoonen:

Maar nog ingrijpnder in het Komeinicht ollu-en tMlleven, H. T-, wai de venchijning

van het Chrirt«Bdom, tli om onweerlegbaar te Sen de wttttóidTder bewèHngrairaê'gbdtdienst is Af/ sociale feit. De Christenen vormdcD geen afwnderlijke klasse. TIRTUUANUS getuigt het uitdrakkelijk. Zij behoorden tot alle lagen en standen der maatschappij; «ij deelden het intensieve Romeinsche verkeers-en gemeen-Bchapsleven, lij huldigden de Romeinsche gebruiken en spraken de Romeinsche taal. Want bet Cbristeodom was een godsdienst voor allen, \i het richtte zich zelfs tot elk volk en elke nationaliteit, het was een universalistische godsdienst, het wordt algemeeii als de meest universalistische bes'chouwdrSiaar, iH. T., het Christendom was meer, het was een transcendent godsdienst, van alle overige religies verschillend niet slechts in graad, maar in wezen. En al blijkt dat transcendenteele karakter niet uit het onderzoek der materie die ons bezig houdt, men kan toch besluiten, hoeveel grooter de inwerking van een transcendente godsdienst moet geweest zijn op het geheel der sociale verschijnselen Aan het Christendom is te danken niet slechts een berboorte der religieuze volkskultuur, maar ook een wederzijdsche versterking der faktoren van zede en recht; en met deze hoogere opvatting van gezin en maatschappij ging gepaard een ethische ontwikkeling der ekonomischgeordende standen en bedrijven en een veredeling van kunst en wetenschap. Heel dit louteringsproces, heel dit ethisch réveil vindt lijn uitdrukking in den socialen faktor der taal. Niet slechts dat het veredeld Vulgairlatijn werd verheven tot Kerklatijn ^-deze overgang was slechts mogelijk, doordat ook het profane Latijn een nieuwe levensadem werd ingestort, doordat die taal zich verruimde tot het opnemen van nieuwe begrippen, zich verrijkte, zonder haar eigen karakter te verliezen, zich voedde met de frissche levenssappen en aich staalde met de verjongende kracht van het steeds jeugdige Christendom.

Onlangs werd In een blad, dat niet geheel van antipapisme vr^ is, de zonderlinge stelling verdedigd, dat we evenver afstaan van de Roomschen als van de. Modernen. Hoe oojuist zulk een beschouwing is, kan we het best uit een citaat als het bovengenoemde blijken. Want al denken we er niet aan, de klove, die ons Protestanten van Rome scheidt, te verkleinen, toch blQft, trots alle verschil van inzicht, een diepere eenheid van Christelijke levensovertuiging ons saambinden in den strijd tegen het ongeloof; een eenheid, die tusschen ons en d, en modernen ten eenenmale ontbreekt. Een belijdenis, zooals hier zoo kloelc en onomwonden werd. uitgesproken, dat bet Christen dom vrucht is i^iet van menscheltjke ontwikkeling, maar van Goddelgke openbaring, en dat de Christelgke religie daarom niet In graad alleen, maar in wezen van alle andere religies verschilt, staat l^nrecht tegenover de moderne opvatting, die het absoluut karakter van het Christendom loochent en de Chrlstel^ke religie alleen relatief van de andere religies onderscheidt. In deze belijdenis voelen we ons tegenover het modernisme met dezen Roomschen geleerde van harte eens, en we zgn hem dankbaar, dat h^ niet schroomde deze belijdenis zoo beslist reeds bij zijn eerste optreden uit te spreken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen