Over het hoogste gezag - pagina 7

8 En wat het „ons allen bindende'' van de rede aangaat, vraag ik of praktisch die bindende rede op iets anders dan op dwingende overmacht kan neerkomen? De rede van alle menschen heeft hetzelfde gezag, maar leidt bij de verschillende menschen tot verschillende uitkomsten. Afhankelijk als zij is van inzicht, wordt zij beheerscht, gedetermineerd, door tijd, plaats, opvoeding, omgeving. Diegenen die bv. het recht op leven, eigendom, eer, als strijdig met het algemeen belang, loochenen, hebben evenveel recht hunne rede te doen gelden, als diegenen die dat niet doen. Het gezag mijner rede bindt nie­ m a n d , wiens rede anders dan de mijne zich openbaart. Alzoo zal de uitkomst niet afhangen van de rede, maar van het antwoord op de vraag wie aan zijne rede, door welke middelen doet er niet toe, ingang weet te verschafen. Wel beweert men „dat de rede voor allen dezelfde i s , en dat de onredelijke neigingen der verschillende per­ sonen, juist omdat deze verschillen en in botsing met elkaar komen, malkander in grootere of kleinere mate opheffen, en elke soortgelijke opheffing de stem der rede iets duidelijker verstaanbaar maakt" (10); doch van dat tegen elkaar uitwisschen van slechte factoren valt weinig heil te wachten, vermits uit den aard der zaak volgt en de geschiedenis dan ook leert, dat de mensch, tenzij be­ heerscht door een hoogeren wil, nooit of hoogst zelden eigen inzicht of neiging loslaat, en alleen voor overmacht zwicht. Ook in dezen „strijd om het leven" zegeviert niet de beste, maar de sterkste. Niet slechts erkent dan ook de aanbidder van de rede dat hij, als hij aan de overheid gehoorzaamt, dit slechts doet om nuttigheidsredenen, buigende, niet voor de god­ delijke rede zooals die zich in de meerderheid uitsprak, doch voor overmacht, (11) maar ook de geschiedenis der laatste eeuw bewijst het, al wordt het vaak, althans zoolang de overheid meegaande is, ontkend. (12) Zoo mocht de overheid, zelfs al bleef zij binnen de grenzen harer wettige bevoegdheid, weggejaagd en zelfs onthoofd

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen