Ideëel en reëel - pagina 47

45 Daarmede vervalt echter terstond de grond voor de bewering, dat dit zoogenaamd reëele, het objectieve en ectypische, dus een hooger soort realiteit zou zijn, dan het ideëele; het is in tegendeel eene afgeleide realiteit en kan als zoodanig niet anders dan lager zijn in vergelijking met het oorspronkelij ke. Tweeërlei opmerking moet ik echter hieraan toevoegen. In de eerste plaats toch zijn de ideeën in den geest ook reeds objecten der kennis of wil men der aanschouwing. Wij zijn namelijk, ofschoon we weten dat onze ziel geene afmetingen in de ruimte bezit, door hare verbinding met het lichaam gedwongen de inwendige werkingen onzer ziel als in eene ruimte geschiedend ons voor te stellen; in die ruimte aanschouwen of denken wij ons onze ideeën en stellen ze als objecten tegenover ons kennend ik. In zóó verre zijn de ideeën in ons dus objecten. Wij stellen echter ook geheel ons kennend wezen, ons ik met inbegrip onzer gewaarwordingsvoorstellingen en begrippen als subject tegenover de wereld buiten ons als object, i) Waar we zóó de tegenstelling nemen, kan de idee het subjectieve, het reëele het objectieve genoemd worden. Maar nog een tweede punt van grooter beteekenis moet ik hier ter sprake brengen. Zooals de beeldhouwer zijne idee objectiveert in het marmer en men in het beeld dus onderscheiden kan tusschen het marmer als de stof en tusschen den vorm, die de idee weergeeft, zoo kan men ook in de dingen onderscheiden tusschen de idee en de stof. Die onderscheiding kan echter tot eene zeer bedenkelijke dwaling aanleiding geven. Het gevaar is namelijk niet denkbeeldig dat wij de i) Uitvoerig handelt over dit punt Dr. Heinrich Rickert, Die Grenzen der naturwissenschaftlichen Begriffsbildung. Freiburg 1896, pag. 168 en vlgg. Hij neemt subject ook nog in den zin van den mensch, lichaam en ziel te zamen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen