Evolutie - pagina 17

13

het woord misleid, in de Evolutie-leer niets dan een jongeren vorm van het Pantheïsme had te begroeten, moet ten ernstigste weerstaan. Evolutie, d. i. ontplooiing, van evoïvere^ is wel een echt pantheïstisch begrip, maar van een evolvere in eigenlijken zin weet het Evolutie-dogma niets. Het pronkt met valsch etiket. Veeleer wordt principieel door dit dogma alle praeformatie, d. i. alle heerschappij van een plan,in den bloemknop van het leven ontkend. Ontplooiing is een organisch begrip, maar het Evolutiedogma duldt van den aanvang tot den einde niet anders dan mechanische werking. De aloude tegensteUing tusschen Epicurus en de Stoa scheidt ook het Pantheïsme en de Evolutie-leer van elkaar. Atomistisch, en in verband hiermede, louter mechanisch, wil evenals Epicurus, ook de Evolutie-leer den oorsprong en het wezen en het bestaan van al wat aanzijn heeft, verklaren. Toen dan ook Haeckel in zijn Religion wnd Wissenschaft desniettemin zich als Pantheïst aandiende, verried hij slechts de onhelderheid van eigen wijsgeerige conceptie, en waar hij zich nog aanstelde, als beleed hij een God, die als ,,de Geest van het goede, ware en schoone" was te eeren, dreef hij niet anders dan een misleidend woordspel of bedroog in onklaarheid zichzelven. Immers het Evolutie-dogma kent geen geest, die vormt, drijft of heerscht. De ^nj], het geval, is in dit dogma het eenig denkbare motief, en al wat wij als geest eeren, nooit anders dan toevallige uitkomst of in de lucht hangend resultaat. Het ascetisme, en de sociale bemoeiing zijn deels uit het Pantheïsme, deels uit de Christelijke overlevering weer in strooming geraakt, aan de Evolutie hebben deze verschijnselen geen zweem zelfs van aandrift te danken. En als men nog telkens stuit op mannen, die op het breede veld der natuur Evolutionist, maar op ethisch gebied Stoïcijn willen wezen, dan heeft men met niet anders te doen dan met geestelijke amphibiën, wien zelfs het besef van hun innerlijke tegenstrijdigheid ontgaat. Juristen, die op gelijke manier voor pantheïstische rechtsontplooiing ijveren, en zich daarnevens een evolutionistische voorstelling van den bouw van het heelal vormen, zijn met even gevaarlijke antinomie behept. En, om niet meer te noemen, geschiedkundigen, die zich

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen