Schuld en straf - pagina 66
Rede, gehouden bij het overdragen van het rectoraat der Vrije Universiteit
60 heid gevraagd. Mede geheel naar eisch van dezen politiemaatregel, en waarvoor schuld onnoodig is, als bij wie aan besmettelijke ziekte lijden. Men wil van schuld niet weten. Het toerekenen van de daad in verband met het vrije zedelijke leven moet ophouden. Zedelijke verantwoordelijkheid mag niet de basis zijn van de straf. In plaats van de schuld komt bij de meesten, die haar ter zijde zetten, de sociale gevaarlijkheid, de temebilita. Men wordt gestraft, gelijk L Ö F F L E R het uitdrukt, als „sozialer Schadling" 295). De schuld is zoo moeielijk te bepalen. Als gold het een absoluut afwegen van schuld. En men zal vragen naar sociale gevaarlijkheid, die men wèl bedoelt in allen deele uit te rekenen. En dit waant men niet zoo moeielijk te zijn. Men wil op de gevaarlijkheid van den misdadiger letten, en daardaar de straf bepalend, zich stellen op uitsluitend subjectief standpunt. Het is eigenlijk deze laatste gedachte, welke ten grondslag ligt aan de telkens herhaalde, misleidende tegenstelling, dat het object van de straf niet de misdaad is maar de misdadiger. De fout van het verleden, en nog te zeer van het heden, zoo zegt men, is dat gestraft wordt het objectieve, een begrip, eene abstractie. Daarvoor moet komen het straffen van den mensch. Volgens VoN L I S Z T , een dergenen bij wie men deze gedachte telkens terugvindt 296)^ komt de prioriteit er van echter geenszins, zooals GRETENER zegt 297) ^ aan de Italiaansche school toe, gelijk dit de geheele Duitsche strafrechtslitteratuur der vorige eeuw bewijst, maar heeft genoemde school alleen de waarheid weder herinnerd, als zij onder invloed van K A N T en HEGEL, FicHTE en HERBART, SCHOPENHAUER en V O N HARTMANN vergeten was 298). Eene tegenstelling, die tweeërlei opvatting bedoelt uit te drukken, maar waarvan één der termen door ieder en de tweede door niemand aanvaard wordt, kan moeielijk zuiver wezen. Men verschilt niet hierover, of een begrip, dan wel een
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 20 oktober 1900
Rectorale redes | 130 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 20 oktober 1900
Rectorale redes | 130 Pagina's