Van en over Boeken.

Sinds oenigen tijd al ligt ter bespreking gereed een boek, dat in onzen kring een begrijpelijken en ook gerechtvaardigden opgang gemaakt heeft, „Wasdom", Bladen uit een dagboek, door Mevr. L. Loor—Goedhart^). En, al is het in de christelijke pers reeds meermalen aanbevolen, hartelijk aanbevolen zelfs en heeft het reeds vele dankbare lezers gevonden, we willen toch gaarne ook in „De Reformatie" alsnog er op wijzen, omdat het een zeer opmerkelijk boek is,

In dagboekvorm wordt hier door den hoofdpersoon zelf verteld de „wasdom" van 't geloof. Als meisje uit een niet-godsdienstig milieu langs allerlei wegen gekomen in de sfeer van het christehjk leven, verloofd en getrouwd met een predikant en daardoor in veler geestelijke behoeften ingeleefd, komt ze gaandeweg tot eigen, gerijpte overtuiging, niet het minst door louterend lijden en tegenspoed.

Weer te geven valt dit groeiproces niet, althans niet zóó, dat de indruk gelijk is aan dien, welken men krijgt als men zelf het boek leest. Alleen merken we op, hoe hier de normale ontwikkeling van het geloofsleven wordt geteekend, met stijging en daling in de verzekerheid, met spanning en ontspanning in de stemming der ziel, in een lijn, die over hooge momenten en door donkere perioden loopt. Daardoor zijn er vele bijzonder mooie fragmenten in dit boek, te meer waar de Schrijfster goed styleert en de kleur van haar woorden in harmonie blijft met het teere van 't onderwerp; . Waar alleen bij eigen lectuur deze qualiteiten tot hun recht komen, en spreken daarover eerder schade dan voordeel brengt, omdat we een boek als dit niet verstandelijk benaderen moeten, handelen we over den feitelijken inhoud nu verder niet, doch bevelen onzen lezers de lezing hartelijk aan. In rustige overdenking genoten, zal deze lectuur niet aan uw ziel voorbijgaan.

Beter is het m.i. als we in dit verband van klef beteekenis van het boek O'iis eens rekensch]api trachten te geven.

We hebben hier n.l. een proeve van christelijke kunst, en dan zóó, als men van cliristelijke kunst steeds verwacht: een klaar en duidelijk analyseeren van wat het wezen is van zoodanige kunst, n.l. de schoonheid, die schoonheid is voor 'God, die Hem verheerlijkt en Zijn genade uitblinken doet.

Vroeger reeds hebben we er op gewezen, hoe moeilijk zulks is, waar een christen niet gemakkelijk er toe komen zal, het meest intieme van zijn leven, de verhouding van zijn ziel to^t God, zijn geloofsen gebedswerkzaamheid, toe te vertrouwen aan het papier, anders dan in vertrouwelijke correspondentie. Wat de kracht is der moderne romankunst, de ontleding van het zielegebeuren toit in de meest subtiele aandoeningen, is de moeilijkheid van christelijke kunst. Een doordringen tot in de verborgenheid van ons leven zal velerhande schuld doen ontdekken , waarover we in onze beste oogenblikken leed dragen, en die ons brengt tof verootmoedi-

ging voor God, maar waarover we niet spreken met anderen, althans niet in een Jjoek, dat onder ieders oog komt. En omgekeerd, wat we aan geloofsverzekerdheid bezitten en aan zielservaring in de gewijde oogenblikken van ons leven, leggen we liefst ook niet voor ieder bloot. Daarom blijft voor christelijke kunst altijd dit dilemma, dat ze nit emotie geboren moet zijn om kunst te wezen en aan den anderen kant zoo bezwaarlijk aaia dien eisch kan voldoen. De vraag, die men dikwijls hoort, waarom toch zoo betrekkelijk weinig christelijke kunst gevonden wordt, waar deze juist het ideaal van kunst benaderen kan, is stellig ten deel© liiermee te beantwoorden.

Dit boek nu geeft christelijke kunst in den volstrekten zin van het woord. W.ant literair staiat het hoog genoeg om kunst te mogen heeten en de emotie, wa, arover we spraken als va, n een eisch, is er zelfs zeer sterk. Hier vinden we de ontleding van het geloof, zooals bet door donkerheid heen tot helderheid komt, van de ziel in haar worsteling om zekerheid en vertrouwen, van het leven, da.t zich ontplooit in het zonnelicht der genade. Daarom is dit boek opmerkelijk, te meer nog, daar het door z'n dagboekvorm zoo persoonlijk is. 't Is opzichzelf een daad van beteekenis, dat een Schrijfster zóó durft schrijven, zóó de essentie van het christelijk leven durft accentueeren, waar ze vrij zeker kan zijn, dat het odium van overgevoeligheid, overdrevenheid, exaltatie over haar werk zal uitgesprokenworden. En numogeiier enkele zwakke plekken zijn in dit boek, aJs geheel is het alleszins verblijdend. Betere reactie tegen de individualiteit der moderne romans is niet denkbaar, dan tegenover haar te stellen de individualiteit van den christen. Dat is heti, wat we vóór alles in dit boek waardeeren.

In dat licht ook aanvaarden we gaarne den dagboekvorm. Deze is wel voor psycho-analyse zeer geschikt, maar, doordat de verbinding der deelen nooit zoo kan. zijn als in een doorloopend verhaal, lijdt de samenhang van het geheel schade. Dat bezwaar gevoelen we ook ten aaaizien van dit boek, en met name in het eerste stuk. Juist omdat het hier een groeiproces geldt, is regelmatige en geleidelijke voortgang van het verhaal schier onmisbaar. Doch, omdat de zelf-ana; lyse het karakter van 't boek te beter doet verstaan en in 't bijzonder het laatste gedeelte ten goede komt, zien we gaarne over dit bezwaar heen.

Wie naar een proeve van christelijke kunst vraagt, noeme men dit boek. Maar zulk een vrager of vraagster moet tot „de jaren des onderscheids" zijn gekomen.

Lectuur voor Jongeren.

Een belangstellend lezer vraagt mij, hem enkele titels op te geven van „geschikte" jongens-en meisjesboeken.

Nu moet men met dat epitheton „geschikt" zeer voorzichtig zijn. Ik hoop. te gelegener tijd dat eens nader aan te toonen. Maar voor het oogenblik moet ik den vrager voldoen, door enkele boeken te noemen. En waar misschien meerderen gediend kunnen zijn met zoodanige opgave, benut ik de( overblijvende ruimte daartoe.

In overeenstemming met de vraag, bepaal ik mij tot boeken, die in 't algemeen geschikt zijn voor jongens en meisjes van 12—15 jaar.

Een aantrekkelijk, heel goed geschreven boek is b.v. Hilbrandt Bosch ma, Bilank en Bruin; het kan leerep hoe de liefde alle dingen overwint, zelfs de baat. 't Is een pittig, écht jongensboek.

Zeer gewild is ook Van de Hulst, Jaap Holm en z'n y r i en d e n„ een soortgelijk verhaal, 't Is opmerkelijk, hoe deze uitstekende teekening van het jongensleven altijd weer „gaat", in eiken nieuwen druk. xVanbeveling verdienen ook van denzelfden auteur: Ouwe Bram en Van HoUandsche jongens in den Franschen tijd.

Voortreffelijk om z'n karakterontwikkeling on tot de ziel sprekend gebeuren is het boek van H. Gordeau, Twee Jorgens. Wje het gelezen heeft doet men zeker ook een genoegen met H e t meesterhuis van Terhorst van donzeltdeji schrijver.

Graag lezen de Jongens: Schrijver, D; e jongens van de club, terwijl geschikte lectuur voor meisjes zijn diens beide vervolg-verhalen: Toen moeder weg was en In 't Geuze n h u i s.

Een goed historisch verhaal is dat van J. B. d e Liefde, De Geuzen.

Overigens kan men voor historische lectuur te allen tijde terecht bij L. Penning (Onder de Vlag van J. Pz. Coen, De Watervloed, Vredebm-g, De held van Spionkop, De Overwinnaar van Nooitgedaclit) en bij Joh. Been (Dagen en daden van admiraal Diubbelwit, De drie matrozen van Michiel de Ruijter, Paddeltje, de Scheepsjongen van De Ruijter).

Men doet z'n jongens zeker ook een pleizier rnet J. Berkhout, Uit Jan Springers Jongensjaren en de meisjes met J. L. F. de Liefde, Onder zes nichtjes en neefjes.

Ziehier enkele titels. Er is natuurlijk veel en veel meer te noemen. Maar de briefschrijver kan hieruit toch een keus doen. Wat ik noemde 'is meestendeels hartelijk aan 'fe I> evelen.

Afzonderlijk wijzen we in dit verband op; , de ons ter bespreking gezonden deeltjes van de „Bibliotheek voor Zondagsschool en Evangelisatie" (uitg. Mij. Unitas, Rotterdam). Onder redactioneele leiding van Ds J. Douma, J. C. de Koning en Ds C. Lindeboom brengt de uitgever een „Keurboekerij" van jeugdlectuur, die tot grondslag heeft het beginsel, dat in de boekjes „moet uitkomeni de groote tegenstelling van 'zonde en genade, schuld en verzoening; de beteekenis van het verbond Gods; de noodzakelijkheid der wedergeboorte; de kracht en de zegen van het geloof, dat met Christus vereenigt; de vreugde en de schoonheid van een leven, dat aan den dienst des Heeren is gewijd". Uit de volgens dezen opzet door de Redactie „nauwlettend gekeurd(e)" boeken en boekjes, kan men dus zonder eenige reserve • z'n keuze doen. Dezen weg moet het op ter zake van jeugdlectuur; we hebben behoefte aan betroiiwbare leiding, in den geest als hier en ook door de Boekbeoordeeling van „Jachin" wordt gegeven, èn aan lectuur, die met zoodanig „keurmerk" is .gestempeld. Een bibliotheek als deze, die, in beide behoeften tracht te voorzien, verdient dan ook onze waardeering en belangstelling.

We ontvingen, de. volgende deeltjes: J. S m e 1 i k, A r i e van den Dominee, een goed gestyleerd jongensboek van uitnemende strekking, Catri3n C ome X, O m het recht, een zeer verdienstelijk, actueel boekje, dat op ernstige wijze waarschuwt tegen, de gevaren van het socialisme; (men geve dit Yooi'treflelijke boekje onzen jongen mensclien die in socialistische ideeën verstrikt zijn, ter lezing en den indruk van die lectuur kan men dan ver-^ sterken door daarna te wijzen op een .aietchristelijk boek van dezelfde strekking als dat van Anna van Goch—Kaulbacli, „De Hoogc toren"). C a r 1 a, V a d er s oudste een , meisjesveriiaal van goede karakterteekening. H. te Merwe, , Van K e e z e n, Pruisen en O r a n j e k 1 a n t e n, een vlot geschreven roman uit de dagen der Oranjereactie van 1787. Willy \' e r 1 e ur, lï, 1 e i n e K u d i, een eenvoudige vertelling, zonder veel acti-i, maar goed van gehalte. Idsardi, Jo, een weinig oorspronkelijk, maar prettig geschreven en zeker aanbevelenswaardig boek.

Voor jongere kinderen bevat deze bibliotheek: Koning ïlanasse, door J. Smelik. Het eerste huisgezin, door J. Schouten. Moeder vertelt, door G. B. V. L., Kerstfeest tehuis, door Johanna Breevoort, Het Bloed van het Lam, door Marijo, Het Kerstfeest op Oudejaarsavond, door Gera Kraan van den Burg, •Vveduwe Johansen en haar kinderen, door Johanna Breevoort.

Al deze grootere en kleinere uitgaven zijn keurig verzorgd en geïllustreerd. Voor de afzonderlijke bespreking van elk de'^er deelen of deeltjes raadplege men „Jachin's" boekbeoordeeling. Ons doel was alleen op de bibliotheek als zoodanig te wijzen. Onder haar uitnemende leiding verwachten we nog veel van het goede, als dit jaar geboden wordt.

Tenslotte zij nog de aandacht gevestigd op 't nieuw verschenen boek van G. Ingwersen, Kla.as in Amsterdam (uitg. W. ten Have, Amsterdam)'. Deze ychrijfster kan aantrekkelijk vertellen en weet haar jeugdig gehoor te boeien en ongemerkt iets te leeren. In vele opzichten lijkt mij dit verhaal een model van kinderlectuur, juist omdat het gegeven zoo eenvoudig en de bewerking zoo natmirlijk is. 't Vertelt de geschiedenis van een Frieschen jongen, die, niet begrepen door de huishoudster van z'n vader, tijdens z'n logeeren bij de tactvolle tante Janna in Amsterdam leert wat moederliefde is en nu voortaan, op haar raad, bidt, om ook weer een moeder te mogen ontvangen. De Schrijfster weet fijn te ontleden wat er omgaat in da ziel van dit kind en de wijze, waarop zijn wensch in vervulling gaat en hij die vervulling begroet, is even natuurlijk als bevredigend. Het aantrekkelijke van dit boek is, dat het niet met groot materiaiaJ uitrukt, om den jeugdigen lezer te boeien, maar in de opgetogenheid van Klaas over trams, brandweerwagens, 't Vondelpark, straatmuzikanten e.d. zooveel enthousiasme en geest weet te leggen, dat het doet meeleven en meegenieten.

En, 't voornaamste, het religieus gehalte is goed. Er kan kracht uitgaan van dit verhaal door woord en voorbeeld. Gaarne no'teeren we het op; ' onze lijst van aanbevelenswaardige boeken.

¹) Uitg. van W. Kirchaer, Amsterdam. '

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen