De nieuwe deelen van de Mytben- en Legenden-Serle.

Naar men weet bedoelen we met deze ruljriek van ons blad vooral, de aandacht der lezers te vestigen op nieuw-verschenen boieken, die belangstelling en aanbeveling verdienen. Immers, bij de veelheid van nieuwe hoeken, 'een veelheid, die steeds grooter wordt, allen „druk der tijden" ten spijt, is zonder .behoorlijke oriënteering een goede lectuurkeuze vrijwel onmogelijk. En dus is noodig waarschuwing tégen het verkeerde, maar niet minder aanwijzing van wat aanbevelenswaardig is en als lectuur geschikt.

Daarom meenen we in dit artikel eens te moeten wijzen op-een boekenserie, die al sinds jaren bestaat on in den laatsten tijd met verscheidene vooxtrefijelijke deelen is uitgebreid. We hedoelen de „Mythenen Legen den-Serie", 'dié toit het fonds van den Uitgever W. J. Tlrieme en Cie. te Zutfen behoort.

Velen onzer lezers zullen deze „Mythen-en Legenden-Serie" kennen. De drie oudste deelen: „Mythen en Legenden uit de Middeleeuwen", „Mythen van Griekenland en Rome", „Noorsche Mythen", bohüoren tot de algemeen-biekende boeken, ook onder jongeren.

De beteekenis van zoodanige verzamelingen is aanstonds en voor ieder duidelijk. Mythen en.Legenden behooren tot de cultuurschatten van een volk en, omdat ze overtuigingen en denkbeelden bewaren en inzicht geven in toestanden en verhoudingen zijn ze uit oultuur-histoTisöh oogp.unt van veel belang.

Maar bovendien hebben ze meestentijds ook belletristische waarde, vooreerst omdat de vorm, waarin ze gesteld zijn, niet een 'uiterlijk omhulsel is van het verhaal, maar tot het wezen 'daarvan behoort en onafscheidelijk daaraan is verbonden. En in de tweede plaats, omdalt ze stol hebhen geleverd en altijd weer leveren aan dichters voor hun dichtwerken, hetzij van epischen hetzij" van dramatischen aard, die tot de literatuur in eerste instantie behooren. De Balder-figuur uit Gorters „Mei" en de Frey er-ges tal te uit „Zonnezege" van Nico van iSuchtelen, b.v. zijn aan de Noorsche mythologie ontleend.

Om deze cultuurhistorische en helletristische waarde, vormen de mythen (verdichte verhalen, waarvan een goddelijk wezen het middelpmnt is) en legenden (half-historische, half-fantastische verhalen van menschelijke daden) tegenwoordig objecten van wetenschappelijke stadie, niet het minst, omdat veelal de motieven van de mythen en legenden der onderscheiden volken aan elkaar verwant blijken te zijn en dus den onderzoekers draden in lianden geven bij hun nasporingen naar volkeaverhoudingen en ideeënuitbreiding. Bijna ieder volk' heeft zoo^ zijn mythen-en légenden-verleden en bewaart daarin als in een historie-museum de kenmerken van het volkskarakter. De historicus zoowel als de literator of aardrijkskundige, de beoefenaar van godsdienstwetenschap' en kunstgeschiedenis zoogoed als de folkloirist vinden dus in die mythen en legenden ieder voor zich studie materiaal. En eindelijk, de belangstellende lezer, die houdt van verbeeldingsspinsels, van heldenvereering eai godenverhalen, heeft in deze mytben en legenden een onuitputtelijke bron van steeds nieuwe genieting.

Sinds jaren nu zijn de Uitgevers W. J. Thieme & Cie bezig een verzameling van deze in hun beteekenis veelzijdige verhalen te bezoTgen. In uni­

forme uitgave: kloeke deelen, rijk geïllustreerd en fraai gebonden, hebben ze onderscheiden buitenlandsche en Nederlandsche bundels tot een serie vereenlgd, die nu reeds 19 deelen telt.

De reeds genoemde boeken opienen de rij. Dat ze alle drie reeds in vierde druk verschenen bewijst, hoezeer ze zijn (en nog steeds worden) gewaardeerd, al verklaart natuurlijk ook de stof, met name van den tweeden en derden bundel, veel van die belangstelling. Achtereenvolgens zijn aan dit trio toegevoegd de deelen: Jap.ansohe, Servische, Nededandsche, Brahmanistische en Boeddhistische, Egyptische, bpaansche, Mexicaansche en Peruaansche, Russische mythen en sagen, steeds door ter zake kundigen uit den oorspronkelijken tekst in het Nederland sch overgebraciit en met reproducties van kunstenaars werk ge'illustreerd. En in de' laatste jaren onderging de serie andermaal een groote uitbreiding met de deelen: „Volksvertelsels uit Vlaanderen", „Javaansahe Sagen, Mythen èn Legenden", „Mythen en Legenden van China", „Volksverhalen uit Oost-Indië", „Verhalen en Legenden van Israël", „Mythen en Sagen uit West-Indië". Vergis ik mij niet te zeer, dan is meer dan een van deze nieuwe deelen zelfs uit dit jaar, 1927.

De opsomming van deze titels moge een indruk geven van den omvang der serie en van de veelheid aan waardevol studie-en leotuurmateriaal, die daarin is samengebracht. Onze bedoeling is dan ook allereerst: op deze keur-collectie alszoodanig de aandacht te vestigen en de beteekenis te releveeren, die zulk een kostbare onderneming (de deelen hebben alle 30—60 platen) heeft in ideëel, zoowel als in wetenschappelijk en paedagogisch opzicht. Elk van de boeken vormt een opizichzelf staand, afgerond geheel: alléén de „Nederlandsche Sagen en Legenden" vorderen twee banden.

In 't bijzonder — en dat is ons tweede doel — wijzen we voorts op' de laatst-verschenen deelen, de .lavaansche-, West-Indische-en Vlaamsche verhalen.

De eerste, een pracht-collectie meestendeels uit den volksmond opgeteekende verhalen, illustreert op duidelijke wijze wat we uit volkenkundige beschrijvingen eiï ook uit de literatuur weten, dat het leven en de levensfeer van den Javaan volkomen beheerscht wordt door zijn geloof in geesten en hem-omringende krachten. Altijd weer gaan de verhalen over berggeesten, zeegeesten, roitsgeesten e.d., wrekende machten steeds, die daarom met de uiterste zorg moeten worden ontzien en het is zeer interessant op te merken, hoe door die voorstellingen heen invloeden spelen van Boeddhisme^, Mohamedanisme en Christendom, die alle in den loop, der eeuwen op Java (en Borneo, waar ook enkele der verhalen gelocaliseerd zijn) wortel hebben geschoten en invloed hebben gehouden.

De West-Indische verhalen betreffen vooral de foklore van twee, momenteel ver van elkaar staande West-Indische volken, de Indianen en de Negers, die duidelijk wijst op een oorspjronkelijk nauwere .verwantschap. Èen breede inleidende beschouwing van den Auteur, Dr H. van Capelle, gaat aan de verbalen-weergave vooraf en wijst op, dit, zeker merkwaardige resultaat van onderlinge vergelijking. Teekenend is ook', dat de Indianen-verhalen (meest over dieren die in menschen veranderen) veel fijner van geest en dieper van zin zijn, dan de Negersagen, die altijd weer den sluwen, inhaligen, serpenligen spin tot middelpunt hebben.

De derde bundel eindelijk: de „Volksvertelsels uit Vlaanderen", is een herziening en uitbreiding van het bekende boek van Pol de Mont en Alfons de Cock, dat reeds van 1898 dateert. Karakteristiek komt ook in deze verhalen weer aan den dag, de psyche van het volk, waarover wordt verteld: naast duivel-en spookvertelsels, die bi| het Vlaamsche volksleven, onafscheidelijk behooren, staat een groot aantal grappige verhalen, kluchten, hekel-histories, die evenzeer als de eerste den Vlaamschen geest reprodueeeren.

, tls natuurlijk niet doenlijk', uitgebreide „verslagen" te geven van wat deze boeken bevatten, 't is ook niet de bedoeling van ons schrijven. Evenmin kunnen we in détail-critiek treden. Er is uiteraard in zulke verhalen, vooral wanneer het volksvertelsels zijn, vaak een erotisch element en in sommige gevallen kleurt dat een verhaal of verhaalfragment wel eens wat sterk; ook loopt door de uitingen van volksgeestigheid en volkshumor soms een grof adertje of koimt een minder gewenscht woord vooT — en zoo zou bij afzonderlijke beschouwing van ieder verhaal nog wel meer'Ie noemen'zijn. Maar zulke bezwaren betreffien dan dat eene stuk, soms een enkele alinea en zeker niet de boeken alszoodanig, die verzamelingen zijn van buiten-de-Schrijvers-om vaststaand materiaal. Bovendien zou gerechtvaardigde critiek een uiteraard breede beschouwing vorderen. En dat ligt niet binnen het bestek van dit artikel.

Wat we willen is: op de serie als geheel en oip de genoemde boeken in 'tbijizonder de aandacht vestigen, en de lectuur ervan aanbevelen aan hen, die tot zoodanige leesstof zich aangetrokken geoelen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen