Polemiek van een gelijkgeschakelde

Dr J. Hoek beweert, dat er één blad Is „ia mijn kring" dat zich niet heeft laten gelijkschakelen. Maar dat blad staat onder synodocratische leiding, en is dus niet 'n blad „uit mijn kring". En verder: die bladen, die wel „uit mijn kring" zijn, zijn geen van alle gelijkgeschakeld; dr Hoek moest eens weten, hoe weinig moeite vrij doen om elkaar te beïnvloeden met afspraakjes.

Hoe het zij, hij vindt overeenstemming bewijs van gelijkschsikelen. Laat me hem dan naar zijn eigen woordenboek benoemen: een gelijkgeschakelde.

Deze gelijkgeschakelde synodepraeses dan komt in zijn kerkbode terug op wat ik schreef over hem inzake do sacramenten. Ter opfrissching van het geheugen citeer ik nog even waar het over liep:

Zoo schrijft dr J. Hoek, dat art. 33 der geloofsbelijdenis uitspreekt, dat de sacramenten zichtbare teekenen en zegelen zijn van een inwendige en onzienlijke zaak, door middel waarvan God in ons werkt door do kracht des H. Geestes.

Zijn lezers denken nu natuurlijk, dat de woorden „door welke" slaan op die inwendige zaak.

Maar dat is een misverstand.

Dan moest er staan: per quam (enkelvoud).

Maar er staat: per quae (meervoud).

De woorden „door welke" slaan op de teekenen en zegelen.

Nu zegt dr Hoek, dat door mij niets gezegd is over het dankgebed van het doopsformulier. Och neen, ook dat is al ettelijke malen gebeurd. Blijkbaar wil dr Hoek — Praeadvies! — daaruit distilleeren, dat dat dankgebed de bewering steunt van inwendige aanwezige genade (in den doopeling). Maar dat is onjuist. Dat gebed dankt voor wat in den bijbel staat, niet voor wat in den doopeling daarnet gebei'rd is; zie de reeds eerder besproken orde in de kerkelijke gebeden. God de Heere heeft — dat staat in den bijbel — reeds in Abrahams dagen het verbond opgericht met „ons en onze kinderen"; door het bloei vergaf Hij het venvorvene, en door den Geest past Hij het verworvene toe. Van het begin tot aan het eind der wereld. Maar net zoo min als in de kinderen, die nog geboren moeten worden, „al Iets gebeurd is", net zoo min wordt er in die passage van het dankgebed over het individueele kindje apart gesproken. Dat komt pas in het vervolg.

Dr Hoek laat door deze combinatie zien, dat hij nog steeds gelijkgeschakeld is in den zin van het Praeadvies. En, nog steeds alzoo combineerende, zegt hij dan vervolgens :

In die rest staat, dat de sakramenten zichtbare tekenen en zegelen zijn van een inwendige en onzienlijke zaak. En daar was en is het mij vooral om te doen. Want als men vraagt, wat onder die inwendige en onzienlijke zaak te verstaan zij, dan ligt het antwoord in wat aan de geciteerde woorden voorafgaat, n.l.: „welke (dat zijn de sakramenten) Hij gevoegd heeft bij het Woord des Evangelies om te beter aan onze uiterlijke zinnen voor te stellen, zowel hetgeen Hij ons te verstaan geeft door Zijn Woord als hetgeen Hij inwendig doet in onze harten, bondig en vast makende in pns de zaligheid, die Hij ons mededeelt".

Wat volgt hieruit anders dan dat de sakramenten behalve Gods beloften ook inwendige genade verzegelen? Zoals b.v. ook de Katechismus van den Doop belijdt, dat Christus dat uitwendig waterbad ingezet en daarbij toegezegd heeft, dat ik zo zekerlijk met Zijn bloed en Geest van de onreinigheid mijner ziel, dat is, van al mijn zonden gewassen ben, als Ik uitwendig met het water, hetwelk de onzuiverheid des lichaams pleegt weg te nemen, gewassen ben.

De gebroeders Bos hadden dus volkomen gelijk toen zij schreven, dat het bij de sakramenten ook gaat om, de innerlijke verzegeling van inwendige genade en verklaarden, dat dit specifiek Gereformeerd is.

Maar ook dat is verkeerd gelezen.

Dr Hoek vergeet dat er in den latijnschen tekst staat:

1) God heeft de sacramenten toegevoegd aan het evangeliewoord; dat Woord gaat dus voorop;

2) het doel van die toevoeging (der sacramenten aan het Woord) is: dat met des te meer effect (efficacl) aan onze uiterlijke zinnen (je hoort wat, je proeft wat, je voelt wat, je «let wat) een „voorstelling" te geven (exhiberet). Dat wil dus zeggen: door het Woord heeft de Heere al een massa „bereikt" („effect" gehad); maar Hij wil nog meer effect bereiken dan door het Woord. Een doopeling-kind heeft nog niets vaji het Woord gehoord, en ook niets bewust gevoeld, gezien, gehoord, gesmaakt

3) Wat wordt au in de sacramenten „voorgesteld" ? Precies hetzelfde ais wat in het Woord staat. Geen haar minder. Geen haar meer. Het zijn twee pimten:

a) datgene, wat God uitwendig („externe", dat laat dr Hoek weg) in zijn Woord verklaart (dat Christus geofferd Is, dat de Geest uit Hem alles neemt, dat de kerk veilig bij Hem is, dat de geloovigen eenmaal zullen ingaan in de stad, dat Gof". voor zijn volk al het goede ten kwade koeren wil enz.);

b) wat Hij „intern" (dit staat tegenover „extern") in onze harten werkt; almaardoor werkt, van het paradijs af tot aan het eind der dagen toe; er staat heelemaal niet, zoo psis in kindje A, of in avondmaalganger B gewerkt HEEFT.

4) Met andere woorden: de sacramenten stellen voor wat het evangelie ook voorstelt. Als nu dr H. concludeert: ziet ge wel, ze verzegelen een inwendige genade, dan antwoord ik: dr Hoek, is dat nu na zooveel jaren polemiek een puntige declaratie? Antwoord: neen. Want

a) de gebroeders Bos hebben evenmin als U, „volkomen gelijk", als zij, in 'n formuletje, dat de praetentie voert iets te zeggen betreffende die leeruitspraak over de wedergeboren kindertjes, staan te roepen: de sacramenten verzegelen inwendige genade; inmiers in het door U ge­ citeerde gedeelte staat niet eens: verzegelen. Er staat alleen maar: voorstellen (exhibere). Nog wel voorstellen aan de uiterlijke zinnen. Waarom smokkelt U dat woordje „verzegelen" in? Omdat U nog altijd U laat gelijkschakelen (volgens uw eigen, en dus niet onvriendelijke terminologie) .

b) als de nieuwere exclamatie van de gebroeders Bos iets zou beteekenen, dan moesten ze óók gaan exclameeren: DE PREEK „stelt ons voor" óók hetgeen God in onze harten werkt; wilt U soms op den preekstoel leeren dat het feit van den erkenden lidmaats-kerkgang (parallel met het feit van de ontvangst van den doop) de inwendige genade verzegelt bij den kerkganger?

c) als de sacramenten (met te meer effect) ons „voorstellen" dit en dat, dan beteekent dat, in plat hollandsch, of in geleerd latijn: ze geven ons een schildering, niet alleen van de heilsfelten (Abraham's in het verbond opgenomen zijn; Christus' kruis, de betaling voor de zonden, de komst van den Pinkstergeest, de vergadering der kerk, de wederkomst des Heeren) maar ook van de afwassching der zonden, de heiligmaking, de geloofsgemeenschap met Christus, het gevoed worden met zijn vleesch en bloed, totdat ik eindelijk, niet omgekomen, daarboven mag verschijnen. In latijn: de sacramenten geven niet alleen een voorstelling b.v. van den locus de Chrlsto, maar ook van den locus de salute (overigens een onjuiste onderscheiding).

d) die inwendige zaken worden evenwel alleen in den geloovige gewerkt (waarom dan ook de geloovige zeggen mag wat dr Hoek uit de Zondagsafdeeling over den doop citeert).

e) die „voorstelling" der sacramenten is dus precies dezelfde als die van een goeie preek. Maar het is gevaarlijk te zeggen tot zijn erkende hoorders, één voor één: u was in de kerk, mijn preek heeft verzegeld uw geloofsgehoor.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen