Nu bij de jongste

Nu bij de jongste kerkelijke verkiezingen in de Hervormde Kerk bleek, hoe gevaarlijk het is, de beslissende macht aan de gemeente te geven, komt Dr, Kromsigt in een wel gedocumenteerd betoog in de Gereformeerde Kerk er voor pleiten, dat de leidende macht van den Kerkeraad weer in eere hersteld zal worden. Het thans op de meeste plaatsen aangenomen stelsel van de verkiezing der ambtsdragers door een kiescollege, dat weer rechtstreeks door de gemeente gekozen wordt, zonder dat de kerkeraad hierop eenigen invloed heeft, is in den grond een revolutionair stelsel, dat de volkssouvereiniteit in de Kerk huldigt en het door Christus ingestelde ambt miskent. En op grond van de Schrift èn op grond van wat onze Gereformeerde vaderen geschreven hebben èn op grond van de besluiten onzer Synodes toont hij aan, dat zulk een democratische wijze van verkiezing ongeoorloofd is en dat alleen in een harmonische saamwerking van de ambtsdragers en de gemeente de oplossing ligt, hoe de verkiezing behoort te geschieden. De tegenstelling: kerkeraad of kiescollege verwerpt hij dan ook terecht, omdat noch coöperatie door den kerkeraad buiten de gemeente om, noch een verkiezing door de gemeente zonder leiding van den kerkeraad geoorloofd is. Beide, de gemeente en de kerkeraad, hebben bij de verkiezing van het ambt saam te werken.

Met dit betoog kunnen we ons van harte vereenigen. Er zou zelfs nog aan toegevoegd kunnen worden, dat het leggen van de macht bij de verkiezing in de handen van de gemeente dubbel zondig is, ^wanneer déze gemeente bestaat, gelijk dit in de Hervormde Kerk het geval is, uit een volksmassa, die aan geen belijdenis gebonden is en door geen tucht in band is gehouden.

Wat ons alleen verbaasde, is in dit artikel te lezen, dat, volgens Dr. Kromsigt, de kiescolleges in 1867 zijn ingevoerd, mede door het aandringen van Dr. Kuyper, die steeds in de stembus een groott kracht heeft gezien.

Mogen we tegen deze onjuiste voorstelling opmerken, dat Dr. A. Kuyper in 1867, toen dit vraagstuk aan de orde kwam, in een brochure: Wat moeten we doen, het stemrecht aan ons zelvea houden of den kerkeraad machtigen} vraag bij de uitvoering van artikel 23, een principieel en historisch betoog heeift geleverd, waarvan de slotsom was, dat ons Gereformeerd kerkrecht i". een stemming der gemeente alleen bij de eerste stichting der Kerk gedoogt, maar 2». in de eenmaal geordende kerk niet het democratisch beginsel, maar dat van de geestelijke aristocratie huldigt. En toen, dank zij de invoering van het kiesrecht der gemeente, in tal van groote steden de orthodoxie de overwinning behaalde en men van orthodoxe zijde om dit behaalde succes het kiesrecht der gemeente als een panacee tegen alle kerkelijke kwalen aanprees, schreef Dr. A. Kuyper in 1869 een tweede brochure: De werking van artikel 23, waarin hij opnieuw aantoonde, 1". hoe aan dit stelsel de volks-souvereiniteit ten grondslag lag: „de souvereiniteit van het goddelijk gezag, de souvereiniteit van den Christus wordt dus door artikel 33 wel degelijk tegen de souvereiniteit van het onheilige menschelijke leven uitgeruild" (p. 10); 2°. het beroep op het behaalde succes beslist afkeurde: „hoe groot ook de voordeelen zijn mogen, die een tijd lang zulk een stelsel ons belooft, in den naam mijner heiligste overtuiging... wijs ik voor de Kerk van Jezus zulk een verderfelijk stelsel als ongeootbofd en onheilig af" (p. 11); en 3". reeds vooruit voorspelde, dat „het aanvaarden van dit verderfelijk beginsel alleen uit utiliteitsberekening, alleen om voor het oogenblik het gezag in geloovige handen te spelen, bet gevaar meebracht, dat men het straks onherroepel^k in zeer ongeloovige handen zou zien overgaan” (p. 13).

Dat Dr. Kuyper desniettegenstaande in 1867 aanried om voor éénmaal van het kiescollege gebruik te maken, geschiedde uitsluitend op grond, dat de geheel gedesorganiseerde toestand, waarin de Hervormde Kerk verkeerde, het z.i. noodzakelijk maakte dat voor de kerkelijke organisatie weer een vaste basis kwam door een rechtstreeksche verkiezing der gemeente. Het was een abnormaal middel, dat alleen in abnormale omstandigheden mocht toegepast worden, zooals ook onze Gereformeerde vaderen steeds erkend hadden, dat bij de institueering der gemeente de ambtsdragers voor de eerste maal rechtstreeks door de gemeente moesten gekozen worden. Niet om het te wachten succes, of omdat Dr. Kuyper zijn kracht in de stembus zocht, maar alleen op dien grond, werd de aanvaarding van het kiescollege voor éénmaal aangeraden. Maar tegelijk werd zoo beslist mogelijk uitgesproken, dat het stelsel van de volkssouvereiniteit in de Kerk niet geoorloofd was en dat zoodra door de eerste verkiezing weer een vaste basis gelegd was van de kerkelijke organisatie, de leidende macht bij de verkiezing weer in handen van den Kerkeraad behoorde over te gaan.

Mogen we Dr. Kromsigt daarom verzoeken deze voorstelling te rectificeeren. Blijkbaar was hij met deze brochures van Dr. Kuyper niet bekend. Hij zou anders gezien hebben, dat wat Dr. Kuyper schreef over Artikel 23 geheel met zijn eigen betoog overeenkwam.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen