Het zedelijk karakter der Reformatie gehandhaafd tegenover Rome - pagina 68

58 1'') J. J. I. DöLLiNQER, Die Reformation, ihre innere Entwicklung und ihre Wirkungen im Umfange des Lutherischen Bekentnisses, Regensburg, 3 Bde, 1846—1848; in 1848 verscheen van Band I een tweede verbeterde druk, die door mij gebruikt werd. Döllinger geeft in het eerste deel „Stimmung und Urtheile der Zeitgenossen", Erasmus, Wizel, Luther, Melanchthon enz., die klagen over het verval, dat in Duitschland tengevolge van de Reformatie ontstaan is op het gebied van het zedelijk leven, van de literatuur en van het onderwijs aan de Universiteiten; in deel II geeft hij dan „Urtheile und Zeugnisse" van de „Urheber der Reformation, ihre Freunde, Gehülfen und Schuier", om de schadelijke gevolgen der Reformatie voor elk afzonderlijk deel van het Protestantsche Duitschland (Straatsburg, Wittenberg, Wurtemberjj enz.) aan te toonen, terwijl hij in het derde deel „die protestantische Lehre von der Rechtfertigung und die damit unmittelbar zusammenhangenden Lehren in ihrer Entwicklung in Deutschland von Luther's erstem Auftreten bis zurConcordienformel" (1517—1580) geeft. Zijn oorspronke-r lijk voornemen, om dezen arbeid voort te zetten ook voor de Gereformeerde Kerken, moest hij opgeven. In 1851 verscheen nog een monographie over LUTHER, eine Skizze, die eerst als artikel werd opgenomen in het Freiburger Kirchenlexicon en daarna afzonderlijk is uitgegeven. Het is bekend, dat Döllinger later geheel anders over Luther leerde oordeelen, toen hij diens geschriften beter bestudeerd had (zie bijv. het getuigenis over Luther in DÖLLINGER'S Ueberdie Wiedervereinigung der Christlichen Kirche p. 53 aangehaald in noot 119) en zelf erkennen moest: „Für mich, ich musz es bekennen, ist eine lange Zeit meines Lebens hindurch das, was in Deutschland von 1517 bis 1552 sich begeben, ein unverstandenes Ratsel gewesen, und zugleich ein Gegenstand der Trauer und des Schmerzes; ich sah nur das Ergebnis der Trennung, nur die Thatsache, dasz die zwei, wie durch scharfe Schwerthiebe geteilten Halften der Nation, zu ewigem Hader verurteilt, sich feindlich gegenüberstanden. Seit ich die Geschichte Roms und Deutschlands im Mittelalter genauer erforscht habe, glaube ich auch das, was mir vorher ratselhaft war, zu verstehen, und bete die Wege der Vorsehung an, in deren allwaltender Hand die deutsche Nation ein Werkzeug, ein Gefasz im Hause Gottes, und kein unedles geworden ist" (Akud. Vortr. I. 76; ik ontleen dit citaat aan HERZOG'S Realencyklopadie für protestantische Theologie und Kirche. 3e Aufl. Bd IV, p. 733).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen