Kerkelijk Leven en Christelijke Vrijheid.

III.

Een gezond gePeformteerd kerkelijk' leven legt dus de persoonlijke chi-istelijke vrijbeid in geen enkel opzicht aan knellende banden. Met deze opmerking besloot ons vorig, artikel. Het zij mijl vergund', tot staving van Öeae uitspraak, nog eenm'aal bel wooid te geven aan Professior RutgeiCs. „Bij Calvijn daaren^ tegen — , aldus lezetn wij even verder in de Ireelds aangehaalde rede — zijn bet juist de gem, eenteleden, die tezamen de; kerk uitmaken (en dan natuurlijik; niet met plaatselij'ke uitsluiting van de kerkedienaren, gelijk aan het zoogenaamde „piarocbie-atelsel eigen is), al worden zij ook onderwezen en geleid door den dienst des Woonds en der SacramenEteh, 't is toch door hen, dajt die kerk jvoidt gevormd'. Met betrekking tot de klerk izijln zij zlelkeni wel het abje: ct hunner werkzaamheid; maar .terz'elMer tijd zijb zij daarvan oofc' het subject, inzoover die wierkziaambeM middellijk uitgaat - van die gemieiente in haar geheel en sbeeids ondier haar controle staat. In één woord: dat de berk de vergadering der gedoovigen is, moet in vollen zin blijlven geldjeji; ook yoorzlooveel fcij zichtbaar optreed|t docxr de rorming eener eigen gemeenschap." ^)

Ieder, die leien 'kan, zal gevoelen, hoe hier ovetr de vraag, of bet kerkelijk leven eener-en de persoonlijke vrijbeid anderzijldis! al of niet een Ibegenstelling vomi'en, een igpbeel lander licht .opgaat dajn in Roomiscbe en Lutberscbe kringen schijnt. In dezie Gereformteierde beschouwiag is de ruime gees^ teUjke lucht, waarin heU 'subjeat lein het subjecitieve ademhalen kan, niet opgesloten binnen de enge wanden van kerkelijke inzettiWgen; hier kan het zijn geesteUjIke longen volop verzadigen aan prikkelende zuurstof. Ver er vandaan, ^t Calvijn de rechten van het subjecit op geestelijk; gebied onderdrukte, is hij! van den aanvang af opgetreden mtet de bedoeling, om de vrijheid der oonscientie itie verdedigen tegen alle' inzetting of gezag van menseben.

Ja, de groote Hervormer is in des; e zelfs van meer 'dan één zijde wel eens (misschien niet gelieel onopzettelijk) zóó verkeerd bteigrepen, dat mien beul, juist om; dezie vrijb opvajtting, beftig heeft aangevallen.

„Gelijk mien op politiek gebied vaak geredeneerd heeft, vooral van Roomiscbe zijde, alsof Calvijn dus de man was van het indiviiduaJisme', de voorstander der beginselen van het. natuurrecht, de geestelijke vader yan de Revolutie, in zoover deze de „rechten van den mtenisch" als uitgangspunt nam, zoo is ook op kerkelijk gebied wel beweerd, in de laatste jaren zelfs nog mlöer dan - vroeger, dat hij, wel niet met op-aet of bbwus-tbeidl, maar dan toch feitelijk bet begrip van „genootsdhap" in jde kerk heeft inigebraobt, eü die geestelijke vadert ^ van bet collegiale stelsel van het 'kerkrecht." ^)

Injderdaad — voor wie o.p den klank afgaat, schijnt Calvijta. '^ gevaarlijke klip van bet inidividualisme wel zieer dicht te naderen, maar mieer dan schijn is dit ode niet, „want (en dit is het groote verschU, 'dat ^principieel is en geen jsamenhang toeilaal) Mj Calvijn is Ide vrijheid '.der .ciomscientie' wel een los zijn van Imienischelijikle baniden, maar voMrekt niet een los zijn van God. Aaii Hem is die vrijheid juist inteigenideel zóó gfeheel gebonden, dat zij buiten Hem zelfs niet kan bleisitaaai."

Wilt ge bet in een paar woorden: bet subjectivisme verfoeit alle menscbelijk gezag in geestelijke zaken, omd^t bet, in wortel en kern autonoom, zichzelf ten wet. wil 'zijn; het gezond| Subjeetieve element in Calvijn's biescbouwing vferfoeit alle menscbelijk gezlag in geestelijke dingen even stellig als het subjectiviBme, maar omdat het in wortel en kern theonoom; wil zijn, zich volstrekt wenscht ibe onderwerpen aan de waarheid GoidS. Ook bier bbj'bt het, gelijj^ z< óa dikwijls: wanneer twee hetzelfde doen, is bet niet betzelfde. „Punt van uitgang" •^zegt Rutgiers volkomen ter'ecbt —• „is voor Calvijn, niet des menjs'ohen rechten, miaar bet recht, 'dat God op: helmi beeft; len alleen waar dat erkend woiidt, kan er cbriistelijke vi^hi^d zlijn miet betrekking tot anderen."*)

Doch liiermee woridt nu ook vanzelf duidelij'k, hoe wij in leen .vori.g artikel spreken konden van het bet.Tekkelij|k 'goede, dait er nog in het subjecr tivisme onzer dajgen schuilt. In zoover bet alle mensobelijkie autoriteit in zaken d^es geloofs als oointrabande veroordeelt, mag, , bel zich op niemandi minider dan op Calvijn beroepen en mogen •wij, Gereform'seïden, bet ook in dezen tijd tot zekere hoogte waiaiideexen. Maar wanneer bet 't goddelijk gezag van bet Wioord des Heer^i als' zoodanig verwerpt^, B'taan wij daar met .Calvijin rechtdraadjs tegenover. Vanhier dian ook de voorstelling van den Hervormer, „dat Christus de Koning is Zijner .berk, niet alleen voor zoover die onzichtbaar is, maar oofc in baar zichtbaar bestand, en gelijk zij bier op, aardte geïnstitueerd is; dal Hij als zoodanig voor die kerk ordinantiën gesteld 'beeft, die zij als een lon-veranderlijke grond'welt beeflj te eerbiedigen; dat Hiji zijne boninkbjfce macht meit niemand deelt len ook aan menischen geene macht gal over Zijne berk te beersöben, maar integendeel allen onbepaald aan Gods Woord heeft onderworpen De gemieenteleden zijn dus nooit, ocM maar eenigszins van Hem onafhankelijk. Wat bij de regeling van bet kerkelijk leven en bij de behandeling van vragen, die zicb daai-in voordoen, altijd op den voorgrond moet Btaan en , den doorslag mioet geven, dait is, niet walt aan da leden der gemeente al dan niet. aanigelnaam is of wal zij'

zBiven zouflieta wilten of niet willeln, maar wat door Gods Wpord wordt gevorderd of wat bij wettige gevolgLmkiing daaruit is af te leiden." *)

En nu ligt de conclusie voor de hand. De iceirk heeft macht, in den naam van Jezus Chrisitus to door midctel van de bediening der amhtenj haar leden, voor zoover belijldeiniis en wandel betreft, in de uitoefening üus dier haar toevertrouwde sleutelmacht, te biinJden aan heL Woord van God. Maar oinJderwerping aan dit Woord is voor id; ie leden, zoo zij waarlijüc leidlen zijln, geen knellenjd juk, maar veeleer vooirwaardis voor de gezöndie en krachtige ont\vikkeling van hun geloofslevien. Gezag en vrijheid smielten , hier saam toL een hooge're eenheid. Waar dari bovendien nog bij komt, , dat die loden der kerk, gelijk' wij reeds zagen, niei^ slechts obijecten zijn van haar bearbeiding, maar ook! svBjecten van haar levensotpenbaring: kiraohtens persoonlijke belijdienis en krachtenis hun actief deelnemen aan oinJderschejdjeta, kte-rfcelijkei handelingen; in één woo: rd, krachtens het a? : : > bt der geloovigen vormen zij zelf medie die kerk als ^achtbaar georgani-'seerde giemleenschaip. Idieëel gesproken is er dus eigenlijk zóó weinig een tegenstelhing tusschen dein band, dien heift kerkelijk .leven aanlegt en de pfer-Soonlijke christelijke vrijheid, dat juisL de eerste dient om de laaitste zoo krachtig mogelijk' te hand> haven.

T. FERWERDA.

Aanklacht tegen Ds. Tan der Meulen.

Van mfeer dan één zijide vroe^g men ons, waarom „D© Reformatio" toiLnoigtoe oVer Idle aanklacht, door DB. Bnisls, aaiöi en Dr. iGeielkerken tegen Ds. van der Meulen uitgfejbrachti, zweeg.

Wij gaan niet in og de onderstellingen, welke daaromtrent werden gfeioppterd.

Liever geven we Idiadelijk de relden op.

Ze is eenvo'udig d^zle^ dat inen hier te doen heeft met een zasM, idie in den kerkelijfcen weg behandield zal worden.

De classiis. Pallum! zal eerlang uitspraak moeten doien.

En is het ini islommigi© landen gewoonte, daL ©en 'jury, als zij! van die volledige giegevens kennis heeft genomien, geiduretoidiö de dagen vaü, beraad in geen aanraking mlag komen met jde buitenwereld, bij' een kerbelijkiei pïbceiduli© voelen wij' ©r veel voor, dat fle pers d© mannen, die h©bbbn te ooiTdeeleh„ op ge'enerlei wijizlei bfeïnvloiedt

Het lijkt ons het ümeeBt gferaiden, dat de kerkelijke bladen in zulke igievallen zich het zwijgpn oJ)leggen.

Maar waar er nu ai' zooiveel over gesohreven is, willen wijl oojki ons oordeel niet terughouden. Alleen geloovlen wijl onsj [te moeten beperkten' tot het formteelei. der zaak'-

En dan begiimieta' we imielt uit t© spreken, dat wanneer eien redlaclteur zich op ©enigerlei wijze t© buitengaat, in Iden regel herstel mjoet wolfden ge'zooht in den joumalistiekten wteg..

Lancteert men in dë perte pmttPent u ©en onjuiste voorstelling, dan is het het aan'gteWezien middel om daartegeno'ver een Stuk te publicteeren, dat dteziaken ptw^ reciht te zietten.,

Dat sluit echter niet in, diat a'p' Idien relgtel geen uitzionderingen kunnen worden toegelaten.

In hoe'Ver het ondlel^havigtei igeval tot de uitzonderingren kan wo'rien gerekend, staat niet aan ons te beslissea.

Dat moeten ten slotte Ds. BrusSaar'd en Dr. Geelkerken uitmaken.

Een ander kan daarin moeilijk tiledeln.

Zij zijn van O'ordieel, jdat Ds. van der Meulen kwaad gerucht aangaarjide hen heieft verspreid.

En nu is helt !zi©er wel mogelijk', d!ajt zij de gevolgen, welke het woodd' van Ds. van der Meulen had, beter voelen dan, ienxand anders.

Daarbij' kan ooik dei overweging hebben gegolden, dat tegenspraak in de pters^ nite't altijid 'dat uitwerkt, w: at men er van hoiopt.

Zij kumien hebben 'glevreesdi, dat er van walt hun, naar zijl meenen. Werd' to^iedidht, toöh altijd wat zou blijKren hangen, londala'ks de krachtigst© logenstraffing in di© bladen.

Is die onfd'erstelliiog' juist, . !dan ligt htet voor )dte hanid, dat zij) naan een ander middel O'mzagten.

Nianiadd' mag dan ook beweren, dat zij den kerkelijfcen weg niet mo'chten inölaan'.

Op zichzelf stonld 'huni (dit vrij' en kan er hun' geen verwijt van Warden gtetoaafct.

Alleen kan er twijltel ifijzien, of deze wijze van hande'len wel Idi© beS'tei is.

Wij' gelooiven, d'ajt er nog wel een uitnemtender wög ware te vinidien.i

Maar het z^u op! het oogtenbhk geten zin hebben daarover uit te weiidten.

Slechljs hopen wij, d^t wat nu is gesichied werkelijk uitzondering blijiv©. .

Ging mten er leen 'i^ëgeï van maken, fl, an ware het eind niet te o'vierztien.

We zöudien van het löene kerkelijktei proces na het anidier© hooaien. .

Want helaas wordt idoor redacteuren weleens jde voo'rzichtigheid' uit het oog verloren en kunnein ook zij; , di© , publiek hesproken worden, niet altijd de overgevoieligheidj meester worden.

HEPP.

1) Rutgers. De Beteebenis der Gemeenteleden, pag. 13.

2) a. w. pag. 13 r.

3) a. \T. pag. 14.

4) a. ff. pag. 14.

¹) a. w. pag. 15.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen