De kerk en de sociale kwestie

bezien door een niet-theoloog.

III.

Reeds wees ik er op', dat ©r ook aan het sociaal inzicht heeil wat m'angieit. Die noioidzafcelijfcbeid van sociale opleidjingi, van betere sociale opleiding, wil ik daaroïn no'g even naar voren brengen.

De Synodie Ider Hervortnde Kerk besloot in 1915 tot het niet voortzetten van speciale sociale opleiding voor ide piredikanten. Dp Die Moior hoop t & , toen hjj zijin verihandeliiig gaf, op de juridische faculteit der Vrije Universiteit en op' de deugdelijke ontwikkeling der sociale etliiek. Zoover ik weet, heeft de Herv. Synode nog niet het besluit herroleipen, en is Dr De Moor's Üoop nog steeds onvervuld.

Ik Mal daarofn' Dr Slotemak'er de Biruine te hulp roepen, om een lans te breken voor beitere sociale opleid.i5ing., Hij ziegt op bldz'. 440 e. v. van zijn C. S. stuidie emsti)ge wqaiden over de onmisbairlieid der sociale vorming.

Ik doe slechts enkele grepen.

Voor iemand, die komt uit het fiissche leven , , is het in de Kerken meest uittermate duf....

, En bijna niemand die vooruit wil, zal zich aan , , de Ker'k geven. De weinigen die het beproeven „hebben behoefte aan veel gebed, veel geduld, veel „geestelijk leven.

„Dan ialleen , zal er kracht zijn tegen, het verzet der „onwilligen, onder de predikanten, kerkeraadslcden , , en gemeenteleden.....""

„Vermeerdering van sociale kennis is dringend . , , noodig...."

„Het kan niet dan .zegenrijk werken in dat leven , , te staan met sociaal gevoel, besef van vragen en „kansen....

, „Arnold Toynbee was 30 jaar oud toen hij stierf, '„en , zijn naam beduidt 'n program dat niet vergeten • „kan worden

... .„Geen werk giaat in beteekenis en vrucht-., baarheid uit boven het kweeken van een volks. , ziel.„ .

„Klare kennis. Daarom is opleiding noodig...." „Onze jo'urnalisten .... onze artsen .... onze , .juristen....

Sociale opleiding onmisbaar I" .... Het geldt in , , verb oogde mate voor de predikanten....

Wij gaan om met m e n s c h e n, niet met, .zielen"; , , maar met mensohen, die hun iziel in een lichaam „dragen en wier geestelijke toestand den invloed der , , aarclsche omstandigheden ondervindt...."

Bij het oatechiseeren en heit huisbezoek, ziegt SI. de Bruij'ne, is er de aanraking m'et 't sociale leven. De herder moet dus op de hoogte zijn.

Maar dan zegt hij O'ver de prediking:

„Zij moet .zich uitlaten over de vragen, die voor-, , aan .zich stellen in onzen tijd, wat Gods openbaring „beduidt voor het leven van nu, wat de ernst der , , zonde beteekent bij de beoordeeling van de maat-„schappelijke strevingen, welke invloed het aardscho ' , , kan hebbeu op de ontplooiing van het geestelijke, • „wat die ontzaggelijke regel beteekent: „ ..Wat baat , , 't den mensch zoo hij geheel de wereld gewint „en lijdt schade zijner ziel." "

Er is .zUlk een g; roote kans - voor zeer zegenrijk ..werk, maai' dat alleen bij izeer voldoende l^ennis , , kan worden verricht, wij denken aan de bevoidering , .daarvan dat de "verschillende groepen van nef „volk elkaar wat beter zullen verstaan.

„Hoe is het thans? Daar drdd voortdurend, een , .onjuiste beoordeeling omtrent elkanders .zedelijke „oordeelvellingen, geestelijke idealen, sociale be-, , schouwingen. Wie het ptjnlijk voorrecht , 'neeft met „alle standen om te g'aan en in alle standen het „intieme leven mede te leven — wie doet het meer „dkii de predikant, die herder is? — hij verbaast „zich telkens daarover, dat de deelen van ons volk „altoos langs elkander henen praten en oordeelen* , , en werken; langs elkander henen, want wij keU: , , nen elkander; leven niet, dat leven met iijn alle-„daagsche stoffelijke vragen of zorgen, oiok niet „zijn diepe twijfelingen of hooge aspira, tieB. Wie „buiten den arbeidenden stand, kent de pi'oblemen, „die met een arbeidersbudget .zijn gegeven? En „omgekeerd: wie uit den arbeidenden stand verstaat , , de .zorgen in andere kringeii of kan billijk oordeelen „over de levensbesteding van wie deze zorgen niet „kennen ?

„En hoe verder men ^icb van dit miafcerieele ver-, „TOJdert, om de gedachten-wereld en de ziele-wereld „te benaderen, hoe méér Idoven men ontdekt, wij „kennen inderdaad elkander niet. Reeds „de toon in de gesprekken en' in de bladen is hier „bewijs. Daar gaat in menig opiz.icht 'n scheiding ..door ons volk, die niet minder scherp is dan „de kasten-scheiding in Voor-Indië."

Ook het bevO'I'derën vaii Ket sociaal gievoei mloöt naar voren gebracht. Onbekend maakt onbemind, en met de kennis zal de liefde komen, m'aar toch is het nr.i. giewenscht, dat den student aan de Universiteit de weg w.oirde gewezen toit ontwikkeling van die gave.

Leeft de student in het algiemieen niet te veel bij zijn studie? Is bet niet noodig, dat hij zich rééds, en óók, in zijn stuidententij'd interesseert vo'or praictischen Christeiijken vereenigingsarbeid ?

Of het ge-wenscjit ware dat de student eens een poosje als I1a, ul Göhre fabrieksarbeider was? Ik zou. bijna zeggen: ja. Men lezer er Göhre's boek op' lia!

Want gij wéét niet, gij kunt u niet voorstellen, in welk een modderpoel van vloeben, onzedelijke praat en grap de massa verkeert, 't Is veelal gew.oon liederlijk. En 't droevigste er van is, dat de Christelijke arbeiders in 'talgem'een — Gode zij dank, zijn er uitzonderingen — er gewoon aan raken. ; •

Wat weet de predikant daarvan?

Nadruk wil ik leggen op het lidmaatsch, ap van de Joingelingsvereeniging en van „Patrim'onium". In UniversiteitsB'teden mjoeten die organisaties wfel in bloeienden toestand verkeerto, denk ik' zoo, want daar zullen de toekomstige geestelijke leidslieden reeds iets doen zien van hun liefde en kennis. Of is dit ironie?

Maar komt dan niet op die organisaities om te dooeeren, en zegt niet, zooals ik eens iemand uit de hoogte hoorde zeggen: , , Diat is me te eenvoudig, ik studeer liever Grieksüh". Maar denkt ook weer niet t e geting' van onze gewonei jongelingen en ni.annen O'p hun organisaties. De meelevenden in de vereenigingen hebben la.ter .dikwijls de gedachte, dat meerdere predikanitjeia biet zioh in hun preeken.ai. te-Belmakkeiiik ..mlakfen en hunne kudde letljerlijk beschouwen als scih'apen, die maar te volgen hebben. Gezond verstand is er veeilal meer dan ge denkt. Probeer, wat ik u bidden mag, eens gewoon mee te leven in die organisatie, als vriend onder de vrienden, als broeder onder de broeders.

M.I. zal - van de studie, in het algemeen van de vorminig van den predikant hiaa.st geheel afliangeia hoe hij zal optreden.

De tijd .en het verihoigen onlbreikear mij', om. op allen arbeid, waartoie de predikant gevormd nloe.t worden, te letten.

Letten we daarom slechts op een detel van zijn herderlijken arbeid, (het preeken.

Wat z.O'U er meier besproken worden dan de domino en zijn preek? Doc|h daarover een volgende maal.

W. HEYNS.

Program van actie van fle Christelijke Werkgeversvereeniging.

Onlangs plaatste ik het Sociaal Program van het Christelijk Natioinaai Vakverbond. Volledigheidshalve laat ik hieronder het Program van de Christelijke Wiexkgevers volgen, dat ik, tegelijk met de andere, eerlang ho'Op te bespreken.

Program van Actie.

Art. 1. Wettelijke regeling van den Arbeidstuur.

Zonder uitspraak te doen over de vraag, in hoeverre de wetgever den arbeidsduur dient te regelen, worde de Arbeidswet 1919 in dien zin gewijzigd, dat een gemiddelde 48-Ur!ige werkweek worde ingevoeftl vootr alle bedrijven, waarvoor tha.ns een - 15-uiige werkweek is voorgeschreven.

Er besta mogelijkheid dit gemiddelde van 48 uren per Week zóó over het geheelc jaar te verdeelen, dat in sommige tijden van het jaar langer, in sommige korter wordt gewerkt.

Met de uniformiteit van onze Arbeidswet worde gebroken door meerdere uitzonderingsbepalingen.

Bij de regeling van den arbeidsduur onthoude de üvorheid zich van het oefelnen va.n invloed op de looneu.

Onze Regeering doe stappen bij de daarvoor bevoogde colleges om te verkrijgen, dat ook in het buitenland de verschillende Arbeidswetten worden nageleefd.

Art. 2. Wettelijke regeling der Collectieve A 'r b e i id s o vereenkomst.

De C. A. O. wtoirde nader wettelijk geregeld, waai'Bij de bepalingen der C. A. O. bindend kunnen worden verklaard voor alle bedrijfsgenooten.

Voor zulk een bihdend-verklaring worde o. a. .als voorwaarde gesteld, dat het overgroote deel der bed'rijfsgenooten reeds aan de C. A. O. gebonden is.

Art. 3. Bedrijfsrechtspraak.

Door Wettelijke bepalingen worde eenerzijds gewaakt tegen machtsmisbruik va, u in de bedrijven gevormde rochtspraakcolleges, anderzijds Woirde de executie van vonnissen krachtens C. A. O. geveld, vérgemaikkelijkt.

Art. 4. O n t w e r p. - V e r d r a g e n van Washington..

Deze verdragen, worden niet geratificeerd alvorens de ons omringende en meest concurreerende landen en Engeland ook voor zijn koloniën tot deze veiidragerr zijn toegetreden. De bepalirrg van het tijdstip der ratificatie worde niet aan de Kroon alleen overgelaten, doch de Staten-Generaal Worden hierin gekend, nadat de adviseerende colleges on de organisaties nader zijn gehoord.

Art, 5. Koloniën.

Door onze Regeeiing en .onze vertegenwoordigers in het buitenland Woirde ler meer op aangedrongen, dat Nederland worde gehoord bij belangjrijke. inte'rnatioiralc samensptrekingeu waarbij de koloniën betrokken zijn'.

Art. 6. Maatregelen in verbaiid mot de tegenwoordige crisis.

De Regeering neme voor bepaalde industrieëir lijdelijke maatregelen tegen de zeer schadelijke gevolgen, welke deze industrieërr van de buitenlandsche concurrentie, met name der landeir met zeer lage valuta, ondeirvinden.

De Regeering rekene bij het aarrbesteden - van leveranties en openbare werken meer met het be'lang van de Nederlandsche industrie.

Bovendien ïekene de Regeering er meer mede, dat de Nederlandsche industrie. Welke inschrijft, slechts 45 Uren per Week werkt en daarentegen de buitenlandscbe 48 uren of meeï en dat biji een goedkoopere buitenlandscbe leverantie een deel van het daardoor behaalde geldelijk vooirdeel weer wordt te niet gedaan o.a. door meer werklooizenuitkeeringen.

Art.. 7. Arbeidsbemiddeling.

Bij een eveiitueele wettelijke regeling varr do arbeidsbemiddeling worde de arbeidsbemiddeling, welke door particuliere personen of lichamen in het leven is geroepen, niet uitgeschakeld. D: e Regeering beperke zich bier. tot het tegengaan van Wantoestarrden (ronselaars, arbeidsbemiddeling in kroegen etc.)

Er worde voor gewaakt, dat van Overheidsweg© ingestelde arbeidsbeurzen niet eischen, dat meir zijn werknemers door bemiddeling der arbeidsbeurs betrekt of invloed op de loonen uitoefenen.

Art. 8. Sociale verzekering.

Bij de Sociale verzekering Worde er meer tegen gewaakt, dat het persoonlijk verantwoordelijkheidsgevoel iriet wordt afgestompt.

De bemoeienis va.n den Staat worde zooveel mogelijk uitgesloten.

Op de kosten der verzekering worde zooveel mogelijk bezuinigd.

De . zelfstandigheid va, n de Raden va, ra Arbeid Wo'rde bewaard err beter gewaarborgd.

De sociale verzekering w'orde, met uitzondering

van de \v©rkloosheidsveTzebering, vaorloopig niet met andere verzekeringen uitgebreid.

Ziekteverzekering.

In de Wet-Talma woTde ruimer plaats voor particuliere kassen gemaakt.

Werkloosheidsverzekering.,

Een eventueele wiettelijko regeling van de normale werkloosheidsvei'zekering ga o.a. uit van de volgende beginselen:

a. Zij woirde bedrijïsgewijze geregeld.

b. Medezeggenschap in de geheelc regeling en uitvoering der verzekering voor alle groepen, die mede betalen.

c. De onkosten •worden oader de medebetalenden pirocenlsgewijze omgeslagen (zuiver verzekeringsiprincipe, geen toeslagen).

Art. 9. Het uitvoeren van werken door de overheid in eigen beheer.

De overheid voere zoo min mogelijk werken in eigen beheer uit.

Particuliere ondeniemingen dienen in het algemeen bij de uitvoering van overheidswierken voor te ^ gaan.

Het piaxticulier initiatief tot bet ondernemen van groote werken worde niet tegengewerkt.

Art. 10. Arbeidsgeschillen.

Voor de beslechting van. arbeidsgeschillen worde geen nieuw orgaa, n in het leven geroepen; deze taak worde opgediagen aan de Raden van Arbeid.

Art. 11. Adviseeren de colleges.

Er kome meef eenheid van advise^erende colleges op sociaal en econo'Dl'.sch teroein.

K. D.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen