Jachin’s Boekbeoordeeling.

Wellicht hebben onze lezers in de pers aangekondigd gezien de jubileum-uitgaven, die die bekende Zondagsschoolvereeniging „Jachin" 'heeft gegeven ter gelegenheid van het veertig-jarig bestaan van haar Boekbeoordeeling ^): een-jubileum-nummer van dat orgaan zelf en een tweetal brochures, „In vollen bloei" en „Jachin's Beoordeeling van de kinderleotuur", beide van de hand van Ds J. P. Tazelaar.

Waar nu in deze rubriek van ons blad een van de hoofdzaken is de bespreking van boeken, in verband met de vraag welke lectuur geschikt is voor onzen kring en aanbeveling verdient, zal het niemand verwonderen, dat we een afzonderlijk: artikel wijden aan deze uitgaven, die zooi geheel liggen in dezelfde lijn. Want wel richt zich Jachin's Boekbeoordeeling in 't bijzonder op de kinderleötuur, op een bepiaald onderdeel dus, maar de beginselen, die aan haar beoordeeling ten grondslag liggen zijn geheel dezelfde, die uitgangspunt zijn van onze beschouwing. En waar dan deze beginselen in den breede worden ontvouwd in dé beide genoemde hrocliures, is er voor ons alle aanleiding, deze onder de aandacht van de lezers te brengen. Daarbij sluiten echter de bijzondere verhoudingen in dezen de vanzelfsprekende voo-rwaarde in, dat we ons bepalen, tot weergave van den inhoud zonder meer.

„In vollen bloei" is het referaat, dat Ds Tazelaax, die meer dan 25 jaar Redacteur is geweest van de Boekbeoordeeling, heeft uitgesproken op de Jaarvergadering der Vereeniging. Aan de hand van een vijftal stellingen, zooals dat bij' een referaat gebruikelijk is, worden hier aangegeven de groiote lijnen van het werk der boekbeoordeeling, die „Jachin" zich gesleld heeft, in verband met hét doel van haar arbeid.

Uitgaande van „de overtuiging, dat het lezen óók reeds voor het kind een geestesarbeid is van vèr-reikenden invloed die zich doet gelden opde vorming van karakter en persoonlijkheid" en in de tweede plaats van het léit, dat „het groote doel der evangeliseerende Zondagsschool (is) de kerstening van die kinderen onzes volks, welke opgroeien zonder God en zonder Bijbel', zoekt Jachin eenerzijds zulke lectuur, die „het heilig mysterie van het christelijk karakter" draagt, maar tracht zij aan den anderen kant zich te stellen tegenover die boeken, die in hun strekking niet te aanvaarden zijn, omdat die strekking ingaat tegen wat Gods Woord stelt „als regel ides levens", ook voor het kind.

Zóó geeft de Auteur den grondslag aan van Jachin's Boekbeoordeeling en in het verdere van zijn betoog motiveert hij dien in den breede, daarbij zich oriënteerend naar het vele, dat in den laatsten tijd, ook aan wetenschappehjk materiaal, over de quaestie der ^, lectuurvoorziening" is verschenen. Allereerst toont hij aan, dat er strekking in een kinderboek moet zijn, wil hét bouwende en verrijkende lectuur bieden, wil het „karakter en persoonlijkheid vormen op den basis van het Chrislijk' beginsel". Maar direcit daarmee in samenhang staat dan ook de eisch van „ernstige keur", die door principiëele critiek worldt bereikt. Dat beteekent niet, dat alleen „sterk moraliseerende boekjes" geschikt bevonden worden, ook niet — zegt de Auteur zelf — , ydat wij het kind reedsi willen vastnagelen aan het dogma", maar het houdt in, eenerzijds de bedoeling „de jeugdige lezers de Heilige Schrift als toetssteen voor hart en leven (te) leeren kennen, als het allerbeste boek, óók voor het kind", en aan den anderen kant het vaststellen van de norm der Heilige Schrift, als leidend beginsel. Daarmee wor'dt de religieuze en zedelijke inhoud van een boek hoofdzaak, bij de overweging naar het al of niet geschikt zijn, en dat is geheel naar het beginsel, dat „Jachin" in haar boekbeoordeeling Voorstaat. „Ook al is een boekje uit letterkundig oogpunt een juweel, zoo de geest en strekking tegen Gods Woord ingaan, 65 leggen wij het stellig ter zijde", zegt de Auteur duidelijk. Dit beginsel moet te strakker worden' gehandhaafd, aldus betoogt hij verder, waar „clé zuigkracht van 'den letterkundigen stroom in onzen tijd zóó groot (is), dat ook de jeugd er door wordt aangetrokken en meegevoerd". Zoo toch komt ze in aanraking met een levens-en wereldbeschouwing, die veelszins anti-thetisCh staat tegenover het christelijk levensbeginsel en, omdat het kind zoo uiterst gevoelig is voor invloeden van buiten, ligt daarin een heel groot geVaar. Ernstige controle naar den maatstaf van het beginsel is daaromj dringende eisch. Want, al erkennen en bewonderen we de artistieke schoonheid der literaire kunst, „de waarheid moet ons altijd ver gaan boven de schoonheid”.

De taak, die „Jachin" zich op grond van deze overtuiging stelt, is met name in onzen tijd beteekenisvol. Want er is een „vloed van kinderlectuur, die ons waarlijk verlegen doet staan", maax „'t is veelal een hoop onbeduidendheid en een berg van middelmatigheid": de gegevens, die worden verwerkt, zijn dikwijls hol en leeg, daarbij van een eenvormigheid, die de vraag wettigt, wat toch de vele auteurs tot schrijven dringt, als ze zoo weinig tot het kind te zeggen hebben en of niet een gansch verkeerde opvatting bij sommigen bestaat van schrijversverantwoordelij'kheid. Wil de kinderlectuur haar beteekenis houden en zal me't name de christelijke kinderlectuur door de veelheid van dezen tijd een vast spoor trekken, dan zullen, naar het oordeel van Ds Tazelaar, nieuwe wegen moeten worden gezocht. In de eerste plaats moet meer systeem kom-en in dit werk, zoodat „meer de leermethode ten grondslag (gelegd wordt) en minder met het denkbeeld van. vermaak en ontspanning (wordt gerekend)": "door het ontwerpen van reeksen van boekjes, gelijk die reeds op, schoolgebied J)estaan; door het bewerken vjan - vieel meer Bijbelsche verhalen, eveneens in volgreeks, die, opklimmend tot een behandeling van de Plsalmen, de gelijkenissen, de wonderen ter illustratie van de kracht, de beproeving en de trioimf van het geloof, ook ouderen leerlingen uitemende lectuur kunnen bieden. Voorts zou voor deze laatsten meer „over den Bijbel als den regel en toetssteen van alle dingen in ons leven" kunnen geschreven worden, boeken dus, die de verhoudingen van het menschelijk en maatschappelijk leven behandelen bij het licht van Gods Woord. Dan is er nog steeds plaats voor boeken, die van de Vaderlandsche-, Kerk-en Zendingsgeschiedenis vertellen, naast verhalen, die de beteekenis van handel, industrie en cultuur doen zien. Daardoor zal de kinderlectuur zwaarder van gehalte worden, ongetwijfeld, maar „heel de literatuur is door den niet ophoudenden drang van een alzijdig cultuurleven tot al wijder expansie gekomen. Is het dan niet rationeel, dat de Ijinderlectuur eenigszins daaraan parallel ga? ”

In de tweede plaats is vernieuwing gewenscht ten aanzien van de illustratie; daarbij moet het toelichtend element meer naar voren komen en, als in de schoolboeken, naar versierings kunst worden gestaan; en eindelijk in den vorm, het uitwendige, waarvoor de nieuwe tijd ook nieuwe eischen meebrengt.

Zoodanige herziening Van het materiëele en het formeele zal de waarde der kinderlectuur doen stijgen. En als men dan door het instellen van lees-en vertelavonden, bibliotheken, vaste lijsten e.d. het practisch effect van de hoekbeoordeehng tracht te verhoogen, zal, onder Gods zegen, de kinderlectuur een grondslag leggen, waarop voortgebonwd kan worden.

Deze algemeene beginselen Van het werk der boekbeoordeeling, zooals die in deze brochure systematisch worden ontvouwd, worden nu nader toegelicht in het tweede boekje, dat behoort bij het inmiddels verschenen Verslag der Boekbeoordeeling en, samen daarmede, de jubileumuitgave vormt. In dit pittig uitgegeven geschrift „1885—1925, Jachin's beoordeeling van de kinderlectuur" wordt in een aantal korte stukjes de practijk van den arbeid der voorbijgegane veertig jaren geschetst en de toepassing der gestelde beginselen getoond.

Zoo vinden we vlot-geschreven stukjes over: „Jachin's eerste Boekbeoordeeling", „Uit de geschiedenis der Christelijke kinderlectuur", „Welke boekjes Jachin wenscht", „Welke boekjes Jachin niet kan gebruiken".-Voorts wordt gewezen op „Gevaarlijk Idealisme", waarmee gesignaleerd wordt het onnatuurlijke en onware van theologiseeren en moraliseerend spreken en handelen van kinderen, op „Bedenkelijk Realisme", de breede beschrij-•ving van wat zondig en laag is, van ruwheid in woord en toon. Als „Weinig zaaks" worden onbeduidende gegevens afgekeurd en d'oor het weergeven van een aantal titels „Christelijke en Wereldsche kinderboeken" tegenover elkaar gesteld. In een tweetal volgende hoofdstukjes „Niet afbuigen naar de moderne lijn" en „Toch in het teefcen van dezen tijd" wordt de nadruk gelegd op de eischen, die aan den inhoud gesteld moeten worden en in een daarbij aansluitend woord over„Rustig lezen" de beteekenis aangewezen van goede lectuur. „Hoe Jachin de boekjes keurt" geeft ten slotte de methode aan, die bij het beoordeelen wordt gevolgd.

In z’n Zeer gemakkelqk leesbaren vorm geeft dit boekje inderdaad een duidelijk inzioht in het werk der lectuurvoorziening, interessant voor hen, die meer willen weten van „Jadhin's Boekheoordeeling, maar, door de vele aan de practijk ontleende opmerkingen ook oriënteerend voor den arbeid der voorlichting omtrent lectuurkeuze in 't algemeen.

Ten slotte wijzen we op het Verslag der Boekbeoordeeling zelf, dat met bekwamen spoed en loffelijke nauwkeurigheid bearbeid, nu reeds in druk verscheen. In z'n grondige bespreking van alles, wat de najaarsmarkt aan christelijke kinderlectuur biedt, met opgave van alle détails omtrent uitvoering, illustratie, aantal bladzijden, prijs enz., is dit Verslag een onmisbare gids vflor ieder, die inlicJiting behoeft over uit te deelen lectuur. 'Zoo men nog onbekend is met het bestaan van deze uitnemende handleiding („Jachin" verdient na veertig-jarigen arbeid op dit gebied' beter) zij het ons geoorloofd krachtig op te wekken tot kennismaking. De 90:000 keuzen, die op grond vsMi dit verslag jaarlgks worden gedaan, bewjjzen aJdoende de doelmatigheid en betrouwbaarheid.

De Redacteur besluit z'n arbeid met den wensch, dat in 't vervolg dit verslag niet rheer in courantvorm, doch als brochure verschijnen zal, een verlangen, dat we gaarne onderstreepen. Ér ïs eeaa verblijdende groei in het werk der voorlichting inzake lectuur. Kort geleden viersoheen de maandelijksche „Boekenkeur", uitgaande vian de bonden van Creref. Jongelings-en Meisjesvereenigingen, binnenkort komt de Amsterdamsche Christelijke Jeugdcentrale met haar maandelijksche „Lectuurgids" voor ouders en 'jeugdleiders, als nu oök de jaarlijksche boekbeoordeeling van „Jachin", die een eigen, afgebakend terrein volkomen bestrijkt, in brochurevorm verschijnt, krijgen we een jaarlijksche Boekenschouw van zeer bijzondere waarde. Da» blijft ook de voortreffelijke arbeid, dien Jachin met haar Boekbeoordeeling yerricht en nog lang verrichten moge, beter bewaard.

1) Allo - uitgaven. Tan Jachin's Uitgev-ers Btoreau, A. Verleur, Sdtioten bij Haarlem.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen