Schuld en straf - pagina 31
Rede, gehouden bij het overdragen van het rectoraat der Vrije Universiteit
25 Echter klinkt ook meer bescheiden toon. Mr. SIMONS, zelf voor het determinisme gewonnen, verklaart nochtans: „Geloof ^ en hypothese zijn aan beide zijden der gevechtslinie," enz. i32). ., ^\ • ^ ^ Intusschen baat de erkenning, dat in zekeren zin vrijheid ^ \M^ ,, K"* gelaten wordt, het determinisme niet aan te nemen, dikwijls ««K weinig. Immers wordt telkens daarbij uitgesproken, dat wijl alle ' ^ yV" ,J\^' niet-deterministische opvatting betwiste hypothese is, de basis « van het strafrecht daarbuiten moet vallen. Zoo reeds in 1864 MODDERMAN I33). StelHger nog T A R D E I34)^ V O N L I S Z T I35)^ VARGHA 136), LöFFLER 137)^ F E R R I 138)^ SiMONS 139). Een instituut, dat zich praktisch in gewichtige aangelegenheden openbaart, zou niet op betwisten grondslag mogen rusten. Ik versta dit niet. Geen gezag is naar Gods Woord-bestaanbaar dan door God verordend, Wien als Schepper van hemel en aarde alle macht behoort. Maar velen verwerpen dit. Derhalve zou het gezag bij de gratie Gods hebben op te ruimen, ook wie belijdt, dat het moet bestaan. vn> ^^'^ Dat is ongeloofsterrorisme. j, ^p^ \^"\y/('^ Het strafrecht mag niet steunen op een grondslag, die be-" 'i***'" twist wordt. Als ware het de eenvoudigste zaak een niet be- . ^ ^^ j ^ ' ' ' twisten grondslag te vinden. En is het dan voor den opbouw '' ^fj^'"" < ^ " onverschillig wat het fundament is? Weinigen, die het beweren. Met de vriendelijke uitnoodiging ter wille der deterministen het dogma der .wilsvrijheid weg te nemen, bedoelen zij dat dan tevens verdwijnt, al wat met die bestreden hypothese verbonden is. En dit verklaart maar al te goed, dat men zoo ernstig bezwaar heeft tegen een grondslag waarover niet allen het eens zijn. Men zal het determinisme niet opleggen. Men laat u vrij het te verwerpen, zoo ge slechts de consequentiën er van aanvaardt; zoo ge maar een strafrecht huldigt, waaruit het schuldbegrip is geëlimineerd. W a n t daarom gaat het ten slotte. Men kan niet, — hoezeer ook FONSEGRIVE dit schijnt te beweren, — de wilsvrijheid alleen uit het strafrecht lichten, terwijl overigens alles hetzelfde blijft. Mr. SIMONS houdt dan ook den strafwetgever voor, dat hij het vraagstuk der wilsvrijheid ter zijde latende, „ook de gevolgen daarvan aanvaarden (moet) en met den vrijen wil ook den daarop steunenden grondslag der
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 20 oktober 1900
Rectorale redes | 130 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 20 oktober 1900
Rectorale redes | 130 Pagina's