Evolutie of revelatie - pagina 19

17 een keuze worden gedaan. Een keuze tusschen het geloof aan de Goddelijke Openbaring, welk geloof nu twintig eeuwen lang de kracht heeft uitgemaakt der Christelijke Kerk; haar martelaren in doodsnood moed schonk; haar heiligen deed schitteren in daden van liefde; haar diepste denkers bevrediging schonk voor hart en verstand beide; en het geloof in een wetenschappelijke hypothese, die nog geen eeuw oud is, en die, al voert ze „sittliche Idealitat und Weiterbildung der Religion" in haar vaandel, voor het religieuze en zedelijke leven der menschheid geen andere vrucht afwierp, gelijk nog onlangs op het Congres der Vrijzinnigen geklaagd werd, dan dat een jongere generatie steeds meer aan alle ware vroomheid des harten gespeend bleek» Ik sprak met opzet van het geloof in een wetenschappelijke hypothese, want in dit evelutie-dogma op religieus gebied hebt ge niet te doen met een vaststaand resultaat van streng wetenschappelijk onderzoek, dat door tal van exacte feiten is bewezen en daarom met onwrikbare logische consequentie aan ieder onpartijdig denker zich opdringt, maar met een bloote hypothese, d.w.z. met een onderstelling, die men maakt, om een zeker aantal feiten te verklaren. Het nut dezer hypothesen betwist ik niet, maar zoodra ze als dogma's zich opwerpen, leveren ze een ernstig gevaar op en wanneer ze met de feiten in strijd zijn, dan zijn ze voor de rechtbank der wetenschap geoordeeld. Vraagt ge nu aan de mannen der religionsgeschichte, of de evolutie-hypothese, het schema, dat de religionsphilosophie voor de ontwikkeling der religiën vaststelde, door het historisch onderzoek der oudste religiën is bevestigd, dan luidt het antwoord neen. Reeds Schelling had tegenover Hegel gewaarschuwd, dat psychologisch het feit ondenkbaar was, dat uit het polytheïsme het monotheïsme kon zijn ontstaan 57). Het godsbesef, de sensus divinitatis, waaruit alle religie opkomt, is in zijn aard einheitlich; eerst door storende invloeden van buiten wordt deze eenheid verbrokkeld en gaat het monotheïsme in polytheïsme uiteen. En de uitkomst van het onderzoek heeft niet Hegel maar Schelling in het gelijk gesteld. De comparatieve studie der godsdiensten, waarbij men de laagstgezonken volkeren als typen van den Urmensch nam, had op een dwaalspoor geleid. Hoe verder men teruggaat in de historie der religies, hoe nader men bij de bron komt van het rehgieuze leven, hoe zuiverder de wateren worden. Max Muller toonde dit aan voor de Rig Veda's der Indiërs; 58) maar hetzelfde 2

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen