Het zedelijk karakter der Reformatie gehandhaafd tegenover Rome - pagina 69

59 1*) J. JANSSEN, Geschichte des deutschen Volkes seit dem Ausgange des Mittelalters, in 1876 voor 't eerst versciienen, beleeft thans reeds zijn 18= Auflage, die, daar Janssen gestorven is, bezorgd wordt door den bekenden historiograaf der pauselijke geschiedenis, Z-Müfivr^Pasfor. Hoewel Janssen in de voorrede voor den 15=" druk verklaarde: „Mein Bemühen ist: die geschichtliche Wahrheit, so gut ich sie aus den Quellen erkennen kann, einfach darzulegen; von irgend einer andern •„Tendenz" weisz ich mich frei" (18= Aufl. p. IX) en ik niet gaarne aan de oprechtheid dezer verklaring wil twijfelen, zal toch ieder, die zijn werk bestudeerde, gelijk moeten geven aan Ad. W. Friedensburg, die terecht opmerkte, dat, hoe schijnbaar objectief Janssen de bronnen ook spreken laat, „Kennern freilich nicht entgehen konnte, dasz es sich bei Janssen urn eine gar absichtsvoll zusammengefügte Mosaikarbeit handelte, die nur solche Steine verwertete, die dem tendenziöskatholischen Rahmen der Anschauung des Verfassers entsprachen" (in zijn opstel: „Fortschritte in Kenntnis und Verstandnis der Reformationsgeschichte seit Begründung des Vereins" in de Schriften des Vereins für Reformationsgeschichte, 27= Jahrg. N. 100, Leipzig, 1910, p. 7). Dat dit oordeel niet onrechtvaardig is, blijkt wel daaruit, dat de nieuwe bewerker Ludwig Pastor reeds in het eerste deel niet onbelangrijke veranderingen heeft moeten aanbrengen. Janssen, die boekdeelen noodig had, om de misstanden in Protestantsche Kerken te beschrijven, deed de gebreken der Roomsche Kerk tegen het einde der Middeleeuwen in 12 bladzijden af; thans zijn ze uitgedijd tot öO bladzijden, opdat, gelijk Pastor opmerkt, „in Zukunft Niemand ohne Verletzung der Wahrheit behaupten könne, die schweren Schaden der deutschen Kirche am Ende des Mittelalters seien in dem Werkejanssens zu kurz behandelt" (Vorwort van de 18= Aufl. p. XIV); terwijl dezelfde in zijn Geschichte der Papste seit dem Ausgang des Mittelalters, Freiburg im Breisgau, 1885, Bd. Ill p. 474 uitdrukkelijk er op wijst, dat alleen deze nieuwe, door hem zelf verbeterde Auflage „in Betracht kommt für die wissenschaftliche Benützung" ! Janssen heeft tegen de critiek door Protestantsche schrijvers op zijn werk uitgebracht, zich trachten te verdedigen in: An meine Kritiker, nebst Erganzungen und Erlauterungen zu den drei ersten Banden meiner Geschichte des deutschen Volkes en Ein Zweites Wort an meine Kritiker, beide te Freiburg im Breisgau, 1883 verschenen. 18) Zooals FRIEDENSBURG, t. a. p. p. 6 't niet onjuist uitdrukt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen