Het zedelijk karakter der Reformatie gehandhaafd tegenover Rome - pagina 139

129 der moralischen Bande und den Antrieb weltlicher Gesinnung bei ihm wirksam zu finden" (I, p. 96). Het uitgangspunt was dan ook niet de concupiscentia, maar die „ungünstige Beurteilung der guten Werke" (p. 92), waartoe Luther kwam door de „Ausschreitungen in der damaligen Werkübung. Auf dem Geblete des religiösen Lebens zeigte sich gerade hier e^n wunder Punkt, und wie arge Fehler und abstoszende Übertreibungen überhaupt vorhanden waren, so haben sie auch in den Augustinerklöstern unter den Augen Luthers vielleicht nicht gefehlt"; dat alles „konnte in der Tat peinlich auf den Wittenberger Lehrer mit seinem weiten offenen Auge wirken und seinen beredten Mund zum Tadel herausfordern" (p. 96). Voorts geeft hij ook toe, dat de nominalistische Scholastiek, die destijds den toon aangaf, de genade Gods onder- en de krachten van den natuurlijken mensch overschatte, de studie der Schrift verwaarloosde en door de philosophic de Schrift in de Theologie deed verdringen, en dat Luther daarom recht had, met tegen deze „wirklich vorhandenen Übelstanden" op te treden (p. 103—110). Zoo teekent Grisar dan eerst den negatieven invloed, dien de nominalistische Scholastiek op Luther heeft uitgeoefend (p. 105—123), maar daarna wijst hij ook op den positieven invloed dezer Scholastiek, die vooral zou blijken bij de acceptatieleer, waaruit de imputatio justitiae van Luther zou voortgekomen zijn (p. 122—132). Hierbij kwam dan ten slotte nog de invloed van de onzuivere Mystiek, met haar leer van de zelfvernietiging van den, mensch en zijn opgaan in God; eerst door den invloed dezer Mystiek J die de hoofdschuld heeft aan Luther's afdwaling, kwam Luther er toe 1 het indeterminisme van de Scholastiek te verwerpen en werd hij| determinist (p. 132—146). Juist in deze periode trof het ongelukkiger-•* wijze, dat Luther zijn voorlezingen begon over den brief aan de Romeinen, „der über die Gnade dunkel und geheimnisvoU redet" en zoo is te verklaren, dat toen het keerpunt is gekomen, waardoor Luther afvallig werd. Daarmede sloot dan de eerste periode af. Nog twee dingen ontbraken echter nl. 1« het fiduciaalgeloof of de leer, dat men alleen door het geloof, als fiducia in Christum opgevat, gerechtvaardigd wordt en 2^ de persoonlijke heilszekerheid, want Luther had beide in zijn commentaar op de Romeinen nog niet geleerd. Hiertoe kwam Luther eerst in 1518 door het „Thurmerlebnis", waarvan hij in zijn latere bekeeringsverhalen spreekt, en daarmede zou het proces eerst voltooid geworden zijn (p. 305—320). De achtergrond van dit proces ligt dan in Luther's geestelijken hoogmoed. 9

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen