Het erste Christelijk Jeugdjaarhoek.

'Onder ^o 'boeken, die in den laatsten tijd bij dan uitg J. H. Kok te Kampen verschenen, is 'er één men bij 'den eersten indruk misschien als „een ienbeentje" zou kunnen beschouwen: „Hou zee et „eerste christelijke jeugdjaarboek". Temidder. i de theologische, p'hilosophische en ethisch-so werken, waaraan het gedegen fonds Kok zoo is, doet immers een jeugdjaarboek eenigszins "mid aan. Wie zijn gewoon, dat de heer Kok ^ekenkasten van studeerenden verrijkt en 1( voor volwassenen aan de markt brengt, ma uitgever van jeugdlectuur — een enkel boek gelaten — kennen we hem niet. En 'daarom iet verwondering wekken, hem zoo ineens met est specifieke jeugd-uitgave te zien verschijnen. ^

Intusschei 'nnera .men, zich bezint op wat het jeugdjaarboi 5 is, zal die vervvondering spoedig wijken, want da i gaat men begrijpen, dat de heer Kok met dit b ck niet als uitgever van jeugdlectuur aan de n irkt komt, maar als christelijk uitgever, dat „H 'n zee" allereerst en allermeest bedoeld is als u iiave, die bet christelijk stempel draagt. En dan is. 5 lat feit naar mijn meening van ze> oveel beteekenis, " dat ik 'dit boek een bespreking op 'deze plaats in onze krant ten volle waard acht.

Wat toch is het jeugdjaarboek?

Het jeugdjaarboek is de moderne vriend van het moderne kind., Voortzetting van het oude geslacht 'der „Nuttigelea aangename mengelingen voor de jeugd", „Nut en*\j Tlijt of aangename uitspanning voor "kinderen", de '.kaderboeken van honderd jaar en meer geleden, it's 'iet, naar het model van het mo'deme „magazine' ' "oor volwassenen, de typische vertegenwoordiger v a. het „elck wat wils". Met zijn voorgeslacht hee-fthet niets meer gemeen dan 'de traditie: doch vs m de gestalte, noch van het karakter der Ivaderei i heeft het meer iets over. Groot, . royaal, lrijk ge 'ilistreerd, frisch en afwisseleu'd van Icleureii, heef 't et het type van bescheidenburger-in^de-deltige-boe sknstad, dat zijn grootvader

was, volk(Maea afgelegd. Het verlangt een plaats onder de boekeu in de etalage der boekwinkels, ja zelfs, het trekt door zijn grootte en zijn jolige fleurigheid in 't bijzonder de aandacht. En ook heeft het geheel verloren dat vaiderlijk-moraliseerende van zijn voorgeslacht, dat nut en deugd en vlijt altijd vooropstelde en „aangename uitspanning" slechts mogelijk achtte, als die stood onder het zedig opzicht eener noodt uit de plooi komende braafheid. Wwit het durft met kennelijk pleizier te vertellen van jongensstreken, het zet schallend een liedje in van grappig allooi, het komt aandragen mét karikatuur-teekeningen en geestige prenten — het is jong met de jeugd. En in plaats van em gepruikte schoolmeester of een strenge suppoost als zijn voorvaderen, is het leen jolige, gezellige, soms zelfs uitbundige kameraad van de jeugd.

De moderne vriend van het moderne kindl Want in dat karakter sluit het pTecies aan bij het karakter der moderne jeugd, die immers ook' al de Van Alphensche effecten heeft afgeschud en met vrijmoedigheid een eigen plaats inaeemt temidden van de groote menschen. Het moderne kind leeft niet meer in de kinderkamer, ergems op een bovenverdieping van het groote-mensdien bedrijf, zonder persoonlijkheid en zonder oordeel, maar het vult met zijn luidruchtige tegenwoordigheid heel het huis en heeft in sport en spel e> & a eigen wereld.

Maar er is nog iets. Het moderne jeugdboek brengt niet alleer), dol-avontuurlijke vertelsels, spannende match-verhalen en grappige platen, het bevat ook instructieve bijdragen: over fotographie-kunst, over radio-toestellen, over 'hand-en knutselwerk van allerlei slag, over automoKelen en vliegmachines. En daarom is het wéér de moderne vriend van de moderne jeugd. Want de liefhebberijen van ons jonger geslacht richten zich, met hmi belangstelling, op de dingen van let moderne leven: men neemt zijn eigen foto's, bouwt zelf z'n radiotoestel, knutselt in een imitatielaboratorium ergens in een zolderhoek met electriciteit en chemische stoffen, Interesseert zich voor de auto-en vliegtuigtechniek. De jongere van dezen tijd heeft ook in dat opzicht zijn eigen werdd, die vaak zoozeer heel zijn denken en doen in be.slag neemt, dat het leeren., voor "het Van-Alphensche kind een deugd en vreugd, doodeenvoudig vergaten wordt. Over het opengeslagen schoolboek heen ligt het schema van een zooveel-lamps radiotoestell

Het moderne jeugdboek, dat een zelfde enthousiasme aan den dag legt als de jonge lezer voor allee wat het jonge leven interesseert, is das metterdaad de moderne vriend van de moderne jeugd.

Naast uitgebTeide buitenlandsche-bestaan er te onzent ook enkele origineele jeugdjaarboeken. Sinds eenige jaren kennen we „Het Jongensjaarb'oek" en „Het Meisjesjaarboek", van de üifgevers-mij Leopold te Den Haag, Van Goor en zonen te Den Haag brengen een „Wmterboek voor de Jeugd", W. de Haan te Utrecht geeft „Stavast", „Het boek der uitvindingen", „Het boek der ontdekkingen", en zoo is er meer.

Over 't algemeen kunnen we van deze jeugdboeken niets dan goeds zeggen. De leerzame bijdragen zijn werkelijk instructiei en helpen, door handige teekeningen en schema's, door makkeUjkea vorm en vakkuadlge verzorging, de jonge zoekers vaak zeer verdienstelijk; de verhalen van roei-en zwempartijtjes, van fiets-'en kampeertochten, van wedstrijden en sportprestaties, - zijn gezellig en fleurig; de detective-geschiedenissen, óók altijd-begeerde lectuur, naar den eisch van het soort spannend en geheimzinnig; de platen, foto's, reproducties precies naar den smaak der jongerea — er is veel in deze boeken, dat te waardeeren valt. En volkomen begrijpelijk is het, dat de jongerea van dezen tijd naar die jeugdjaarboeken grijpen, dat het soort op zichzelf de populaire vorm is van jeugdlectuur. Een jeugdjaarboek is een bezit, dat niet dadelijk, gelijk dikwijls het verhalende boek, als het gelezen is de belangstelling heeft verloren.

Met deze analyse van inhoud en beteekenis van het jeugdjaarboek ben ik een stap' dichterbij het eigenlijke onderwerp van dit artikel, de bespreking van Koks jeugdjaarboek. De verschijning van deze uitgave wordt eerst in het licht van deze algemeene beschouwing in haar wezenlijke waardij gezien.

Het jeugdjaarboek is, gelijk ik, zei, d e vorm van jeugdlectuur, het boek, waaiop de jongeren van dezen tijd in het bijzonder gebjrand zijn. En nu bestond het tot nu toe alleen als Lneutraal" boek. Voor een van de meest in den spaak der jeugd vallende, vormen. v.an..lectuur haddeJi we niet anders te bieden., dan neutrale boeken. En al is er nu in de bestaande jeugd-magazines veel, dat we verdienstelijk achten, we verlangen voor cnze jeugd toch allereerst christelijke lectuur. Zooi reel in ons vermogen is, moeten we onzen kindoren het christelijke boek in handen geven en m kunnen niet tevreden zijn met een, overigens goed, neutraal boek. Hier was dus een leemte, fcelfs een groote leemte, gezien de plaats, die het modemö jeugd-boek inneemt in bet moderne lev en. We hadden noodig een christelijk jeugdbo ek, en dan zoo één, dat wat betreft de qualiteit als jeugdboek. een vergelijking met de andere kjon doorstaan. En ziehier nu de raden, waaroi - ni ik aan de ver­schijning van „Hou Zee" een heel artikel in deze rubriek meen te mogen wijden. Dit eerste christen lijke jeugdjaarboek is een uitgave, waarvoor we bijzonder dankbaar moeten zijn, en den heer Kok komt de eer toe, dat hiji begrepen heeft, dat hier een taak lag voor den christelijken uitgever, die geen uitstel lijden kon. Wie moesten een christelijk jeugdjaarboek hebben ^en hij heeft het ons verschaft. En wel verre dus van te raeenen, dat dit boek in zijn fonds misplaatst is, moeten we erkennen, dat het in zijn specifiek christelijke boekerij volkomen ad rem is.

En nu het boek zelf.

Door twee in onzen kring bekende auteurs, B. J. Risseeuw en Q. A. de Ridder geredigeerd, is het een heel goede proeve van het soort geworden, een positief-christelijk jeugdjaarboek, goed uit het oogpunt van jeugdlectuur en goed als christelijke jeugdlectuur. Er is afwisseling, er is ook spanning en enthousiasme, maar bovenal, er is gezond en binnen het bereik der jonge lezers liggend christelijk belijden len beleven in de verhalen, die hier zijn samengebracht. Die verhalen alle, al is het slechts met een kort woord, hier aan te duiden, ligt buiten het bestek van dit artikel. Slechts zaj vermeld, dat bekende christelijke jeugdschrijvers als W. G. van de Hulst, G. Ingwersen, J. Uens, Q. A. de Ridder, P, J. Risseeuw, N. W. van Diemen de Jel en A. Wapenaar bijdragen hebben geleverd, dat er een pakkend Indisch verhaal in voorkomt van Ds D. K. Wielenga, een aardige historische schets van G. K. de Wilde, het verhaal van een zwemwedstrijd, door M. van Kempen (dat in zijn oriëntatie naar het christelijk beginsel sterker had kunnen zijn) en een vertellende beschrijving van dieren en plantenleven 'in de duinen, door G. P. Klijn. Ook zijn de bijdragen van „leerzamen aaTd", die in het jeugdjaarboek üiuis hooren, niet vergeten: J. Claus leverde een geïllustreerd artikel over aviatiek en A. H. Koppier zette uiteen „wat onze handen kruinen maken". Illustraties werden geleverd door Pol Dom, Tjeerd Bottema en B. S. Claus en een kleurige banid, met den teekenenden titel „Hou Zee", werd om het geheel geslagen.

En zoo hebben we ons eerste christelijk jeugdjaarboek.

Een begin, en dus nog in het stadium' der ontwikkeling en voor verbetering vatbaar. Met name kan naar uitbreiding worden gestreefd van die stof, die de belangstelling voor het jeugdjaarboek van langeren duur doet zijn dan de, meestal korte, periode van het eerste lezen. De interesse der jeugd is vluchtig en daartegen moet zekere weerstand ingeschakeld worden. Het is een van de goede dingen van het moderne jeugdboek, dat het de lezers wat te dóen geeft en telkens weer in handen genomen wordt, omdat een raadsel, een puzzle, een knutselvoorbeeld nog niet zijn afgedaan. Verhalen alleen verzekeren het jeugdboek geen blijvende plaats in de belangstelling der jongeren; het zijn er maar weinigen, die een eens gelezen verhaal nog eens en nog eens overlezen. Wanneer er niet een aanleiding is om het boek telkens weer uit de kast te halen, zullen de meesten er niet toe komen om een verhaal nog eens weer te beginnen, wat wel het geval kan zijn, als ze, bij het openslaan van het boek, om er een niet opgeloste puzzle of een schema-teekening in te zoeken, titel ot illustratie van de vertelling, die ze geboeid heeft, terugzien. Aan dit niet te onderschatten inhoudselement, kan een tweede jaarboek — dat, blijkens het „eerste" in den bijtitel immers volgen zal — meer aandacht schenken. Algemeene illustratie, die dus niet behoort bij een 'bepaald verhaal, vertelling-in-teek'ening, puzzles, raadsels e.d. zijn daartoe noodig. Wat kan b.v. het christelijk jeugdjaarboek een instructieve vriend in onze gezinnen worden, als het Bijbelsche raadsels opgeeft, in teekeningen en woordfragmenten, in den geest van het aardige boekje, dat al jaren geleden bestond. En wat is er — mits met verstand gedaan! — niet een partij te trekken van de puzzle-woede, die onze kinderen heeft bevangen. Met de toevoeging van zulke inhoud-bestanddeelen zal ongetwijfeld het jeugdboek langer in de handen der jonge lezers blijven en daardoor wondt de kracht, die van de lectuur-gedeelten kan uitgaan, vermeerderd.

Ik maak deze opmerkingen, omdat ze liggen in de lijn van dit artikel en ze 'de overweging van redactie en uilgever verdienen. Ze betreffen niet de hoofdzaak. Die, is en moet blijven het echte christelijke verhaal. Want, zal het Christelijk jeugdjaarboek werkelijk christelijk zijn, dan ligt daarin het zwaartepunt; wat ik wil toegevoegd zien, is nuttige en leerzame ontspaiming, zeker, maar vooral toch ook middel om het verhalende langer onder de aandacht te doen blijven, doordat het boek langer de belangstelling hondt. En wat 'dan die hoofdzaak betreft kunnen we, met wat ons in deze eerste proeve geboden wordt, tevreden zijn. In deze verhalen is het eerste jeugdjaarboek christelijk en daar zijn we redactie en uitgever dankbaar voor. Wie daarom voor zijn kinderen een goed boek ten geschenke zoekt, 'kieze dit jeugdjaarboek. Het zal een welkom' cadeau wezen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen