Souvereiniteit in eigen kring - pagina 30

ideaal. De mensch die niets gelooft, bestaat niet. Althans wie niets had, dat onmiddellijk voor hem vast stond, kon geen aanvang zelfs voor zijn denken vinden ; en hoe zou de man, wiens denken elk aanvangspunt mist, ooit iets w e t e n s c h a p p e l ij k onderzoeken Bedoeld is dus wel metterdaad een zelf bouwen naast wat anderen bouwden, zonder iets anders gemeenschappelijk dan het erf aan de deur, het uitzicht door de vensteren, met een drukpers, die als postbode de gemeenschap der gedachten onderhoudt. Want wel erkennen ook wij, dat er gedachtenstrijd, over en weer, mogelijk en noodwendig is, maar nooit anders dan over uitgangspunt en richting. Is toch eenmaal uitgangspunt en richting bepaald, dan is, mits ge recht uw lijn trekt, de teekening van uw lijn gegeven ; en naarmate ge dan links staat of rechts u bevindt, doet alles zich anders aan u voor, en mist elk argument, dat men u tegenwerpt, voor u de kracht der overreding. Terecht drijft elk organisch denker dan ook den spot met het atomistische voorgeven, alsof elk opgroeiend persoon. alle stelsels doordenken, alle belijdenissen doorzoeken moest, om voorts voor zich het beste te kiezen. Zoo iets kan niemand en doet niemand. Daar is tijd noch denkkracht beschikbaar voor. En dat hij zelf het deed of iemand het deed, kan alleen de nog onwijze van zichzelven wanen, of van anderen gelooven, wie zelf nog geen wetenschap verstaat. Dat dusgenoemd monsteren van alle stelsels voedt slechts oppervlakkigheid, verwoest het denken, bederft het karakter en maakt de hersens voor degelijker arbeid ongeschikt. Geloof mij, niet door stoep op stoep af in de, gangen van alle huizen te neuzen, maar door een enkel hecht ge-_ bouwd pand tot in den nok te begluren, wint uw bouwkennis soliditeit „Vrij" in den zin van „los van haar beginsel" zal onze wetenschap dus niet zijn. Dat ware de vrijheid van den visch op het droge ; van een bloemgewas uit zijn pot met aarde getrokken; of wilt

32

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen