Evolutie - pagina 45

41

door te eischen, dat op ethisch gebied niet enkel met den mensch als volwassen persoon, maar ook met den pas ontluikenden mensch, tot achter de wieg, zal worden gerekend. Maar voor ons. Gereformeerden, althans was dit vermaan overbodig. Eer werd op ons plagiaat gepleegd. De onderstelling toch van het gé[ookvermo£eu, dat als potentieele kiem reeds in utero matris denkbaar is, werd reeds door onze oudste theologen geleerd. Maar het probleem waarvoor de Evolutionisten zich bij de studie der Ethiek geplaatst zien, is een geheel ander. Bij die studie toch moeten zij het waar maken, dat ook het ethische leven niet door een teleologische strekking noch door een teleologische norma beheerscht wordt, doch in aansluiting ^ a n de levensbewegingen in de planten- en dierenwereld, en als opkomende uit de physische en chemische werkingen der anorganische elementen^ zelf louter mechanisch ontstaat èn voortbestaat, en niet dan toevalligerwijze tot hoogere organisatie r opkhmt. Een bonum perfectum, dat op zichzelf vast zou staan, en waarnaar de mensch zich conformeerde, is op haar standpunt een contresens. Dan toch ware de teleologische idee weer binnengeloodst. En daarom geldt voor Spencer als volmaakt zedelijk ' "goed dan ook alleen zulk een daad die de grootste integratie van leven tegelijk voor het individu en voor zijn mede-individuen tot stand brengt. Het begrip van plicht kan in dit stelsel, gelijk Spencer het eerlijk weg uitspreekt, slechts op tijdelijke en gelukkige dwaling berusten, want wie uit plichtsbesef handelt, erkent een hoogeren determinant, en verloochent daarmee de vanzelfsheid der Mechaniek. Spencer en zijn school breekt dan ook met alle vroegere psychologie, en stelt stoutweg den eisch, dat de mechanische evolutie, die in de astronomie, in de ontogenie, in de biologie, enz., inductief bewezen heet, en tot een algemeene opvatting van alle kosmische leven leidt, dus ook vanzelf de methodus vitae aangeeft die ook op psychologisch en ethisch gebied heerscht. En daarom dan eerst zal, naar hun zeggen, de Ethiek het recht erlangen zich als een wetenschap aan te dienen, zoo ook zij als een analoog onderdeel zich in deze algemeene wetenschap der mechanische Evolutie inschakelt. Van een ziel, als een eigen iets, kan dus geen sprake zijn. Er is niets dan

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen