Tweeërlei Schriftbeschouwing.

I.

Onder dit opschrift verscheen vóór enkele weken in „Bergopwaarts" een artikel van. de hand vatti prof. Obbink.

Hij zet daarin niet uiteen, hoe de christenen in twee kampien verdeeld zijn, waarvan elk een eigeta. Schriftbeschouwing huldigt. Dit zou men misschien bij 'eersten oogopslag meenen. Maar Jiij heeft .hielt over de tweeërlei Schriftbeschouwing, welke één en 'dezelfde persoon, met namie dan de predikant^ er op kan nahouden. Het raakt hier de kwes'tiej van studee^rkamier en preeksto-el.

'Er zijn n.l. ethische predikanten, die sterk aajn Schriftkritiek doen, maar op den kansel eroveU zwijgen.

Den laatsten tijd kwam in onze kringen weer de vraag aaix'de orde, hoe w'ij hierover hab'ben te ooildeelen.

Die vraag krijgt te hooger belang, waar er gefluisterd wordt, diait er hier en daar in onzie kerke'U een enkele predikant zich schuilhoudt, die in den grond van de zaak er precies eender ovöii denkt als die ©thi'Scflie collega's.

Nu gaan wiji die fluisteringfem niet nader ondet!zoeken. '

Wel dunkt het ons echter, ook ter wille van diei gemeente, noodig', 'dat de kwestie zelf eens besproken wordt.

'Hoe hebbien wij' als Gereformeerdien hiertegenoveir te staan?

Prof. Obbi, nk 'neemt het er voor op', dat men op den kansel een andere Schriftbeschouwïng laat spreken dan in conferentiezaal of op den kathedeir. Of liever, dat mien Q, p den kansel zijii eigenlijke Sohriftbeschouwing uitsc|bakelt.

Zijn artikel behelst één doorloopende verdediging van het do'en dier ethische predikanten.

Het biedt ons daarom een welfco'me aanleiding om dit onderwerp in ons blad te behandelen.

Laat ik beginnen met prof. Ob'binks bedoeling] zoo objectief mogelijk W'eer te geven. Ik zal diit grootendeels in ^ijn eigen woorden doen.

Hij' merkt in het hegin opi, dat hij niet weet 'óf alle ethischen 'er over idienken, gelij'k Jiij. Hij spreekt alleen voor zichzelf. „En dan — zoo vervolgt hijl:

„En dan beg^n ik met votaondig te erkeinïiiea; dat ik iO'p den prcietesitoel andere dingièm zeg (en o'ok de de dingen iaiid©r'& .zejg) dian pip den kla, theder. Wa'aro'm? Om deizielfd© reden waiMoirn een. mediscli professoj? bij het iziekb'ed staande, oiok andere dingen zegt dan in de ooIlegeziaaJ. Een preekstoel is nu eenimiaal een beel ander ding dan ©eni katheder, eni de mian die . daar staat te spreken, staat er melj he«il landere bedo'elingen. In de oollegeziaial ea inl de wetenschiappelijke vergiaderingen giaat het om th e'O'l'ogie^ in de kerk gaat het O'm religie. En religie en theologie zijn twee verschillende dingen. Een predücant, die het noodig oordeelt om in; de kerk .een betO'Og te honden over de hiistoriciteili van Genesis 3 'ziot mij' nooit weer onder zijn gjebo'or, 'onverschillig of Jnj! de histO'rioiteit handhialaft of niet. Wiant om: van die din|g|e|a wiat te weten] te komen, weiöt ik wel betere wqgen dan de weg naiar den preekstoel. Ik kom in de kerk om gesticht te worden en opgebO'Uwd in mijn gelo'of, en het is mijl nog noodt gebeurd, dat ilc do'or een© Üioologische verhandeling O'ver de echtlieid of onechtheid Viaia een bijbelbo'ek werd gesticht. Het kan miji in de keirk ook niets s'chelen of de predifcajijt, die 'uit J'Ob spree'fct. ajan^ de historiciteit van Job geloioft of niet, of diat h]ij (het boek Dajaiël voor 'OUd of voor jong houdt, of hij veel of weinig Psalmen . laian Diavi-d toetschrijift, enzi.

In de Icerk mo'ct de predikant mij de presente werkelijkheid laten izien vlan de stof die hij behandelt. Of de geschiedenis van Bileam zich werkeJij'k izoo heeft toegedragen als daar staat, - interes; . seert mij bijzonder weinig, maiar een predikant die over die geschiedenis preekt moet dat zóó doenj, dat het verhaal tot mijn geweten' spreekt, ° moet het tot presente w'.erk elijk'iiei d miakemj".

Maar het geval-Cramer dan? Zoo zal men heni VragC'n. Men zal zich herinneren, hoe indertijd Dir. J. A. Cramer uit den Haag ©en piaar .preefcen hield^ die ten 'doiel hadden, gelijk hijzelf zei, 'de venstetlsl opien te rukken en de jfrissche lucht de kerk te laten binnenstroomen. Hij' vond' het tijd, dat de (ethische predikanten van hun geloiof aan de Sohriftkritiek openlijk belijdenis voor de gemeente deden en .aan die kritiek oiok' op den kansel het woord! gunden.

Prof. Obbink is het hierin niet m'et hem eens'. Hij' schrijft:

„Dr. Cramer heeft indertijd in Den Hajag zijne befaamde „kritisch© preeken" gehonden. Ik heb diat eene ernstige font gevonden. Wiet omdat ik biajng. iwais, dat de gem'©ente zou weten hoe ketterschl de ethischen zijn, want aan ieder, met wien ik er lOver sprak, heb ik gpz^d, dalt ik het weteni-Bchiappelijk standpunt van Dr. Cramer z'onde'r voorbehond deelde — maar omdat üc het een ongeo'ortoiofd gebruik vani den preekstoel achtte. En dat dO'© ik nóg. Daar wiaar de m'ensicben komen, uit religienzte en niet Uit theologische motieven, daar •wiaar niemand een© vraag stellen kani als hij iets niet bqgtrijpt, daar wla; ar men uiteraard slechts volstrekte luitspmken kan do'en en wiet kan argumenjteeren, daar waar een groot aantal menschen izitteni die tögenovei" d©ze dingen volsitrekt onverschillig

staan, of ea-zich aaa ergea-en die kwesties niet tliüis". daar behoorejü

Toch voelt pïöf. O. hfefiil goedj dat dit punt niet buiten die belamgstelling der gemeente staat. JLeA Sdhïiftprobleiem is geen kwestie, waaiorer uitsluitend theologein zich. warm makm. Hierbij' merkt hij' otf^:

Maar et , zijia er tocti ook oirtder de hoorders, die er zich ini hooge mate voor initeresseex'eia? fMioeten die dan met een kluitje in het riet wordeiü gestuurd? Natuurlijk niet. Mjaar voor deaulken is «r getegeniheid te-over om er mee in kennis te komen. Ik noem slechts: de oatectiisiatie (op •sommige catechisiaties kunnen die dingen aeer goed \vorden behandeld)^ lezingen, persoonlijk gesprek toet den predikant, enz-. Tegenwoordig ook yioonal de Viodks-universiteiten, die alle een tamelijk groote plaats infuimen aan theologische onderwerpen'. DeiZieni winter houd ik te Amsterdam en te Utrecht •een cursus aan de Volks-universiteit over' den godsdienst van Isnaël, en behoeft niet éên mijp; er hoorders in oinlzekerheid te , , Terke6ron omtrent mijine Sdhiiftbeischouwing. Maiar als ik straksi weer te Amsterdam ol te Utrecht preek, vernsmen .ze er niets van".

En hij verduidelijkt dit natelt het volgende voorbeeld :

Er was eens een dokter, die bij, ^en emsti]g| nierlijder werd geroepen. En toen hij bij het ziekbed stond, begon hij te vertellen hoievele soorten van nierlijden er wel zijn; hij sprak van éhro^ Sojische en subacute en emhoiische en suppuratieve nefritis, en hoe die verschillende soorten pleg'eni te verloopen, enz. En toien begpin hij overluid te con-Istateeren aan welke van de genoiemde soorten deze patiënt misschien leed, en welke behaadeliimg was ialan!g'eweiz, en En men vond het nog niet eensi een beste dokter, die toch KOO heelemaal „de waarheid" ziei„ en aoo heelemaal eerlijk was.

Zóó onigevoer beschouw ik den predikant, die met theologische theorieën op den preekstoel komt, Natuurlijk gaat oiok deize vergelijking miank als elke andere, maar een goed verstaander voelt wel den zin. En een slecht verstaander? Voor hem is dit een iaiardig islakje om, er zout op te leggen.

Zoodat ik maar zieggen wil, dat dat schijnbaax tweeslachtige niets anders is dan eisch van gezond vemstand en behoiorlijke paedagpgiek, waarvan de juistheid op alle ander gebied onmiddellijk wordt erkend.

Hiermee meen ik aan prof. O. volle recht te hebben laten wedervaren.

Een volgenid maal hoop ik deze theorie te toetseij aan wat voor ons G-ereformeerden als eisch geldt.

HEPP.

Een treffelijke methode.

Dezer dagen werd ons de volgende circulaire toegezonden:

L. S.

De Deputaten, door de laatstgehouden Generale Synode van LeeuiVarden benoemd om „de Liturgiir isohe Geschriften in hun geheel te overizien en zoo noodig eene herziening voor te bereiden", eniom „den .' bundel „Eenige Geziangen" te overzien eni Ie trachten dien uit te breiden met eenige andere berijmde of onberijmde gedeelten der H. Schrift, •welke het den kerken vriji izal sitaan, nevens de Psalmen in den, eeredienst te gebruiken", hebben hunnen arbeid aangevangen].

Zij oordeelden het goed, door publicatie in de pers aan alle kerkeraden en leden der Gerefor-Ineerde kerken, die eenige opmerking of eenigep wensch mochtein hebben, waa, rvan keinnisnenüng voor hen van' beteekenis aou fcuninie'm .zijn, te verzoeken, hun reeds thans daarvan bericht te doein, eer zij , met het opstellen der concepten aanvain!g: en!.

Deputaten achtten het g; ewenscht, waai' de gewone gang van den eeredienst zoO' nauw is betrokken bij hun larbeid, aüe kerkeauden en gemieenteleden in de gelegenheid te stelleini, wat voor hun werk van belang kan zijn onder hunne aandiacht te bren, gen, opdat zij' tijdig daarmede rekeiniuig kunnen boudeni. Het sprceld van z, elf, dat m'otiveerinig van wat men bij hen imizendt zeer igewenscht is.

Inzake het opstellen van vragen voor de Open-. baaie Belijdenis, welke arbeid ook aan d^ze Depüta.tcn is toevertrouwd, wordt dez.er dagen een circulaire aan de kerkeraden toegezonden.

Deputaten venzoeken, dat men vóór 1 Jan'üari 1921 aan het adres van hunnen se rif ba z, ijn opmerkingen inzendt.

Dr. J. C. DE MOOR, praeses.

Dr. G. Ch. AALDERS, scriba.

Nassaulaan 17.

Hilversum, 11 Nov. 1920.

Wij meenden goed te doen Üit stuk' hier een plaats te geven en niet onder pfficdeele berichten te laten wegschemenen.

De methoidei, door deze Öepütaiten gevolgd: , verdient toejuidiing.

, Het is hun bedoeling met alle dleugidelijke wensöhen, welke ler in dien boezem onzer kerken leven^ rekening te ho'uidlen.

Wij kenmen in oms kerkelijk leven geen referendum of 'georganiseerd O'Verlög.

Toch mogen zulke aangelegenheden niet van boven af geregeld worden, maar behoort de nauwste aansluiting gezocht bij' wat in onze kerken leeft.

Vooral is 'dat zaak in „doomiige" kwestiefe, als eventueele veran'deringen in onze liturgische gesdhriften en uitbreiiding van de „Eienige Gezangen."

Dat ook detze methode, gelijk elke andete', haar schaduwzijden heeft, betwisten wiji niet.

Maar de namen der deputaten sta, an er boi-g voor, dat hier de gevaren wel z, ullen gemeden worden.

Zelfs zouden wijl erop-' willen aandrin^-en, deze methode toe te .p'assen, waar dit maar eenigszins mogelijk is.

Eén opmerking nog.

De fatale telrmijn dunkt ons wat krap genomen. Dikwijls is tegen het einlde vain het jaar het agen'dum van onze keirkeraadsvergelderihgeh pverlaiden en moet er van geschrapt worden, wateenigSzins uitstel leiden kan.

Wij vreezen, , dat hiervan de bespreking over boveingenoemde punten hier en daar de dupe worden zal.

'Ook met het oog op eventueele beschouwingen ih de pers ware verlenging raad2; , aam.

Misschien kunnen deputaten den termij'n drie maanden verschuiven.

HEPP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen