De taak der Natuurwetenscbap.

VI.

Terug tot !d!e natuur heeft men als' devies voor de natuurwetenischapi maar al te' vaak misverstaan als zou diaarmeie biedoeld zijn, , weg vaai het expC'ri'mient.

Onigietwijf'eld k'aJa onis lie natuur 'M haar ongerapte taiiajesteit van velden fen bosschen, zieeën en luchten veel, heel veel doen kennen. Waar is het oiok, dlajt de moderne natuuionderzoe'fcer te veel zich in zijin werkplaats 'Opsluit en te weiiiig het vrije natuurleven besitudleert. Heerlijke vondsten O'ver groote en kleine natuurobjieciijen, over versChij'nselen vaji aarde len oceaan, ; alsook' van plant en 'dier in hun onverbiroben haTmoniBche wetmatigheid, zijb. door vrije naJtuurstudie 'gevonden en te vinden. Lees de werken van 1. Fabre over „het leven der ijüsecten". Als 'eene ruischende hymne •höor't ïnlen de beweging in deze kleine wereld.

Terug tot de natuur sluit ook in zich: terug tot het experimlent. Niet het experiment als voorwerp; van teportiieve baaefening — het iets bij' jets doen en zien wat 'er gebe-urt — evenmin in den bijna berucht loiigunstiigen zin, dien lïet experim'ent in 'db wetienschap van het 'leven kreeg, waar met grove handen banden werden verbroken, de geest uitgddrieV'en, de deelen behouiden werden, en hieraiain gepoogd werd de eigenschappen van heit ge^ heel te laereu fcenneji. Neem, , het expferiment kan oök natuurlijk zïjtai.

Op het gebied der natuur-©n iscbeikun'de, waaJr die veroïiiderstelling is, dat bet object van studie iliot Mjlna in het onbegrensde deelbaar is. zonder zïjine e'igens'öhappen te verliezen, heeft heit expiariment, bét bestuidiaeren van de veïrsdhij'nselen onder dioor den menisdh voortgebracbtié omstandigheden zjjia grooiCste reöht van .bestaan.

Maar boe', wann'eer mIen imiat het leve'ndb, met he|t psydhiscibe wil explerimienteeren ?

Evenals 'een gas; londfer izteer hoogien druk' en bij! xeer lage temp^eratuur gebracht in het laboratorium experiimient in yloeibaren toestand te bren-^n is len dan eigienischappen vertoont, welk© nergens in de vrijb natuur waaTMefembaar zijn en toch tot oen kennisi omtreWt het „wezen" der gassen bijdragen, ZO'O kan ook het levende en het geeste!lijkie ondier Mjizondere om'stanidigheden verschijnselen verfcoonen., welke oMs O'mtrent hun „wezen" en hun verborgen qua-liiöeiten iets baders leeren kennen. Maar hier is voorzichtigheid ieien dure pjlichit. Immers het gev^aar dtreigt, dat de druk te hoog opgevoerid wordt de' omtetandighiaden abnormaal zijn, zoodait de harmioniscbe samenhiang wordt verbroken en in plaatls van levens-en iziels'-verschijhselen in hun „weizien" slechte idie doode producten wo'rden gekend.

Wij 'Zullen later nog üiltvoeriger besp'rekbn, jhoe de moderne levens-wétenscbap> (biologie) zich van de natuur weg heeft gieëxperiimient'eerd e^n Imiaer en m'eer zich verw, aitd heeft; in een onnoemelijke reeks van vers'chijlaselen, zooi talrijk als de deeltjes, waarin 'een levend wezen .uiteen te rukken is.

Evenmin als een vallende in een afgrond, zal deze miateriallstische bio'loigi'e zich in !zijn val thans, kunnen tegenhouden^ maar de toekomst zal moeten leeren of zij' nog levensvatbaarheid zal blijken te bezitten om van amdere zijde en met nie'uwe mie'thoden de begeierde hoogte ite bereiken.

De belanigrijkfete taak der natuurwlelenschap, welkfe uit haar beginsel lals zoöfcraide naar de waa: rheid voortvloeit en voor den Christen im dubbele mate gelden moet is: eierlijkhieid. Eerlijkheid in hare paetho'dienj in 'd© herkenning en 'erkenning van feiten, in het opspo'ren van menschelijke denkconstructias in hare oaDderstellingen en gevolgtrekkingen. Eerlijkheid ook in del 'e'ikiennin'g yan hare grenzen!

De ware wehenschap moge in de Schepping de hand van den Schepper berkelnnen, moge 'de barto'oni©, de samenhang, bet wazen der natuur ten de'cle ontsluieren; ler zijki w e r k e 1 ij k h e d 'e n, waar zij geen herkienningsmeith'oden voor heeft., er zijn vragen, waarop' zij' ten eeuwigen dage bet antwoord Schuldig zal rnoeten blij^ne'n. Max Weber js'cbreef nog voor kort, dat de beslisBen'd© levensvraag: „Wat mloeiiien wij doen? Ho© zullen wij ons leven inrichten? niet door de wetenschap kan beantwoordt worden, maar door ©en Profeet, leen Heiland."

Als deze er niet is of als zijn verk'ondiging niet meer wordt gelooid, dan zult igij Hem zeker niet daardoor op 'de aajrde roepen 'kunnen, doordat duizend© professo'ren als zoovel© door den Staat be^ taalde en miet ©en keur yoorziene klein© profeten in hun collegezalen 'He'm zijta. taak trachten af te nemen. Gij' zult daarmiede slechts dit één© bereiken, dat ide#kenniis van Idien werkelijfcen staat dpr dingen: — D© Propbeet, waarnaar zoovelen in onze jongste gen'eraitie verlangen, 'daar niet is — U Inooit in den vollen omvang van izijh beteekenis yoor oogen komit te staan".

Het zal miisschiien velen bövreemd hebben, Idat d© taak der natuurweljenschaip in verband met bet pracrtisohe leven^ tat dusver hier niet genoemd w©rd.

Dit had ©en bedoeling. Teveel toch reeds is db Hik pp dit feit geves'ügd., te veel reeds vraagt de „wereld" aan d© natuuronderzaekers omi resulta)tien voor de praotijkf en is' idie wetenschap door deze bijna zeidieilijlken drang ; in ©en bepaald© ricibting gedrukt.

Ongeoorloofd i'si db vraag naalr beti praotiisohiQ' uit den .aard der z^aalk niat. Als deel van één geiheel, als lid van één organism© beeft'ook' de natuurwetenschap ©en taak voor ©Usen dag, ©en taak' voor de materieelö levensvoorwaarden 'der menscben.

En niiemand zal zic^ geheel aatn de'ze taak' mogen onttrekken, al ware bet alleen om ^n evenwicht buiten en binnen beni niet te verstoren.

Maar ld© groote taak' der natuurwetenschap: , zooals wij' 'gepO'Qgd hebben aan te' toonen, ligt "Verder en hooger. ' i

Menigeen, oioilc! belaals in onz'e kring', twijfelt aan d© waarde van bet beschouwien'de leven, en geeft ©r de voorkeur , aan: „dien tragen ©n onbevalligen gang van het klaarbewusta denken schuwende, het bestuur van ons doen len laten op te 'dragen aan hetgeen mien samienvait oinldter benamingen als bet hart; , bet gemoed 'Oif (bet gevoel".

Van Dr. J. P. N. Land) ^ie in zij'n Inlaidingl tot de Wijlsbegaerte dez© wo'ordien schree'f, mo'ge hier ten slotte nog berbiaald worden, wat door hem over de wijlsbiegieerte werd gezegd en ook voor de natuurwetenscbapi in harei ideëele strekking 'ge'Idigbe'id beeft, n.l. dat ©ebt© wetenschapi, bo© dikwij'ls ook miskend en gedwongen zich iir d© binn'enk'ameren van enkelen terug te treHfen^ bet welzijto. behartigt ook van dezulken, di© piiet beseffen wajt hun dient. p, Hare stelsels worden gebouwd ©n afgebroken, zijlz©lve wordt berboren in elk opkomiend geslacbt, en borstelt .deels in een studie op zicbizelve dia baren naam voert, deels als bezielend elamient in ©Ikfe wetens'cbappelijk© jnasporing, b©t vervallen© in telkens minder onvolmaakte gedaante. En al mocht zij daarin Jiiet naar verwachting slagen, en vordert baar werk niet zonder belemmiering en s'trijd van stap tot stap, — zij wordt niet mioede, zoolang 'de Imensöh in wezen blijft, hem te wijzen op bet ideaal, dat Mjj met al zijn© veelvuldig© verdeeld© verstandelijke werkzsaambeid tracht , te verwezenlijken.

Hare toekomst weliswaar ligt met die van ons ailen in hoioger Handi-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen