GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

De Roomsche Actie.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De Roomsche Actie.

10 minuten leestijd Arcering uitzetten

Vóór of tégen de Roomsche Aciie is in de laatste weken hei; Shibboleth, waaraan onderkend vvordl cl' iemand zuiver protestant is of niet. MeL name is dat ia de hoofdstad het geval. Daar todh heeft het CiOinsis".oiiie der Hervormde Kerk vier lezingen georganiseerd, geannonceerd onder den gemeenschappelijken titel: „Tegen de Roomsche Propaganda". Bij die vergaderingen was de W, Z, Kapel — de plaats der samenkomst — zoo vol, dat naar het woord van één der sprekers het gehoor de deuren uitpuilde. Looptpaden en portalen stonden vol, terwijl honderden teleurgesteld huiswa.arts moeslen gaan. Met het oog op' die teleurgestelden werd na afloop der vier lezingen nog eene samenkomst belegd in de griooie Nieuwe Kerk, waarin de vier toespraken op een .avond acihtereenvolgens werden gehouden. De welwillende lezers zullen zonder cp'Zettelijke vermelding mijnerzijds uit dit laatste de gevolgtrekking malcen, dat de lezingen niet de respectable lengte hadden van een gereformeerde preek. Hierbij bleef het niet. Bij de lezingen in de N. Z. Kapel was gelegenheid tot debat, doch alleen voor belangstellende protestanten. Aanstonds zond een R. K. pfoipa|g; andist — een leek —-een uitnc.odiging tot een openbaar debat aan de vier sprekers, welke slechts dOiOr" één van ben, n.l. Dr Beerens van Utrecht, werd aangenomen. Uit den .aard der zaak bleek de !z; aal voor het opgekomen publiek veel te klein. Houders van kaarten bood toen het tiendubbele en meer om maar toegang in het onder ptolitietoezicht gestelde „Salvatori" te krijgen. En eindelijk — de. klap' op de vuurpijl — zijn de groote betoogingen tegen de pïocessie-vrijheid gehouden, zoodat.de Roomsche Actie wèl reactie heeft gewekt.

Of zij veel nadeel heeft ondervonden v, an • deize reacitJe, is zeer-twijfelachtiig. Wie d© im; gebundelde toespraken der vier p'redikanten leest, krijgt niet den indruk dat hier een geduchte aanval op Rome is gedaan. De titels der lezingen verraden al .aanstonds het z: wa: kke 'punt: lo^ De Roomsche Actie. 2o!. De Roomsohei Leer. 3o. Het Pausdom en 4oi. De Mariavereering'. De zwakke zijde, in dezen op^et voelde de vierde spreker, D's Poot, toen hij opmerkte: „Mijne eenvoudige opmerkingen zullen onwillekeurig een negatief karakter dragen". Dat is de groiote fout igeweest in deze voordrachten-reeks. Een kerk, die in het publiek met de negatie als wapen op'treedt, wondt, zichzelf. Zij arbeidt in het belang . van het ongeloof. Het is niet moeilijk op succesvolle wij'zfe de vereering der heiliigeii, het gebruik van reliquien enz. te bestrijden, maar de twijfelaar en de ongeloovïge trekt hieruit consequenLies voor de gbdsvereering en de Bijbelsche symbolen. Het is dan ook zeker meAwiaardig', dat bij het biovengenoemde openbare debat de R. K. p'ropagandist, zijn, ., red.e aldus

Heb ik dus allo voorgaande stellingen van Dr Beerens moeten bestrijden, op dezo zevende (Christus, het .geestelijk hoofd der onzichtba.re keïk) kunnen wij ons vereenigen in een hulde a, an denzelfden Christus, in Wien, Goddank, ook vele lortbodoxc protestanten (ialle conüseqiuenties van hiun leer ten spijt) met. ons blijYen geloovea als in den Weg, de Waarheid en 'het Leven. Moogt gij, geachte Protestantsche medeburgers met ons dit geloiüf dragen door de mioderne, heiidensche wereld, waar de stormen 'van ongeloof en twijfel steeds geweldiger beuken. Veel is er wat onsi scheidt, 'maar ik weet, dat aian uw zijde en aan do zijde mijner geloofsgenooten de smachtingen uitgaan na, ar, den tijd, waarin de scheidsmuren neder zullen vallen. Moge die tijd verhaast worden door uw en onzen gemeenschappelijken Herder, in Wiens Goddelijke en Verlossende persoonlijkheid wij tot elkander worden getrokken door dezelfde hoop en dezelfde liefde — zij het eenmaal in hetzelfde geloof! — tot Hem, voor Wien alle knie buige op aarde en in den hemel, 'Jezus Christus, gisteren, heden en in alle eeuwigheid! (Spontaan en geestdriftig apptaiuis, door het gehamer van den voorzitter onderdrukt).

Rome tfiumphator! zetgt men onwillekeurig bij het lezen. Kostelijker had deze Roomsche leek' den ..aanval van'den Protes'fcantschen ilheoloog' niet pareeren kunnen. Er ligt allereerst dezte groot© les in: De zaak der w.aarheid kan alleen gediend worden door positiviteit.

Natuurlijk ontbreekt dit element niet geheel, in deze toespraken. Met name in de tweede lezing van-Dr Kromsigf over „De Roomsche Leer" is een sterk p'osiUef element, als hij spïeekt over de beteekenJs van het Woord Gods en de rechtvaardigmaking door het geloof. Maar ieder voelt: dit had de inzet v.an den strijd moeten zijn. Dan zou de opkomst mi'nder groot zijn geweest. De categiorie van pro.'testan'ten, die zich Rome nog altijd voorstellen conform het pprtret, dat Bunyan ontwierp, van den Paus, „bijtend op' de nagels van spijt, dal; hij de pelgrims niet meer bereiken kan", zou zich niet hebben laten zien. Maar misschien zoiu dan een ziel u.it de dwaling gekomen zijn toit het licht. Het alleen sterke staardpunt, dat wij tegen de onderscheidene dwalingen kunnen innemen — en daar brengt ons de evangelisatie immers bij lederen stap mede in aanraking — is ons te toonen de ware Jood, de echte Katholiek, de feitelijke socialist, , de spiritist bij uitnemendheid. Elke dwaling — het is naar waarheid gezegd — heeft een stukje waarheid en ontleent daaraan haar kracht. Valt men nu negatief de dwaling aan, dan plaatst - zij haar deel waarheid in het front en wij worden hopeloos verslagen. Oioze eenigste kans is ons te baseeren op het deel der waarheid, dat aan eene dwaling verbonden is en vandaar uit den aanval te ondernemen.

De tweede les, die uit deze aatie en tegenactie to|t , ons komil.; , is, hoe arm en zivvak' wij' staan tegenover de geweldige propaganda, die Rome ontwikkelt. In de eerste der vier lezingen heeft Ds Bakker daar speciaal over gehandeld. Rome zegt hij, is uitgegaan op „de bekeering van Neder--land". Hij wees daarbij op de middelen, die Rome daartoe jgebruikt en noemde o.a.:

lo. Hare predildng is uitetet practisch en actueel. Zij' harnast haar_ leden tegen do nieuwere dwalingen.

2o. Haar onderwijs is van deze geda.chte dooiftrokfcen, b.v. bij een vak als aardrijbskunde wordt ook — althans wat ons land betreft — de indeeling in bisdommen en het voorkoimen van bekende genadeorden en missiehuizen onderwezen.

3o. Zij beschikt over een groot aantal dagen weekbladen en is doordrongen van de gedachte „de krant is de' boste kap'olaa'n van den piastoor".

4o. ' In igoedkoope lectuur heeft zij een groot arsenaal tot apologetische vorming van ha'fe eigen leden en tot projiiaganda onder haire tegenstanders. In deze behoefte aan lectuur voorzien de vereeniging „Petrus Canisius" te Nijmegen en het onlangs opgerichte „Geert-Groote-Genoiotschapi". Vooral het laatste beoiogt goede stuivers-brochures op ruime schaal onder ons volk te brengen.

5o. In conferenties, uitsluitend voor niet-katholieken toegankelijk, tracht zij de protestanten te lokken. In Amsterdam waren in den afgeloopen winter op , elke conferentie een 500-tal mensohen — allen nièt-Roomschen — aanwezig.

. Terecht zei Ds Bakker — en dat ïs de les, die ook ik op! het oog heb — , , W!ij kunnen daar gerust een voorbeeld .aan nemen".

Zoo is het. Wiet in de eerste plaats tegen Rome a(geeren„ waar zij zich opmaakt tot de bekeering van Nederland, maar van Rome lééiren. Zoo ziet me-n , het oiok over onze grenzen. In den in 1919 verschenen 4en druk van het „Handbuch derVolksmission" van Lic. TüUkruigi (uitgave van Friedrich Bahn te Sdhwerin), komt een hoofdstuk voor onder den titel: „Wat kunnen wij van de volksmissie der R. K. kerk leeren? " D'aarin woirdt gewezen op' de Roomsche Missiepredikers met hun schat van .actueele onderwerpen en met hun po!pulairen spreektrant. Van hen moeten wij leeren, dat eenvoudigheid en „spreken voor de vuist" de eerste fO'rmeel© voorwaarden voor een volkspredifcer vormen. Ook wiji — zegt de schrijver — hadden en 'hebben onder onze evangelisten echte volksmannen als Schenk, Mich'aelis, Keiler, Binde, Moders'ohn, Henrichs, Dallmeyer e.a. Maar het onderscheid is: de R. K. hebben niet alleen sterren van eerste grootte, rnaar achter hen staat het reuzenlöger van Jezuïeten, Redemptoristen, Franciscanen, Kapucijners, - Augustijnen, Benedictijnen enz. Zij kunnen op' resultaten wij'zen, waar wij' jnet ledige handen staan. En dan komt hij voor Duitschland tot deze conclusie, die zeker ook' voor ons land geldt:

Ons grootste gebrek tegenover de R.-K. Kerk is, dat wij uit de leeken zoO' weinig getuigen van de genade des Evangelies in het veld kunnen brengen.

Tegen het ontzaggelijk leger van ordebroeders, dat Rojme bij haar propaganda ter beschikking heeft, moet het protesLaatismei de „leeken".in het veld brengen. Het moet blijken, dat haar stelling van „het algemeen priesterschap! der geloovigen" niet slechts theorie is, jmaar daadzaak. Dit klemt des te meer, omdaJt buiten al de ordebroeders om, Rome ook over goed toegeruste leeken beschikt. De onder het groote publiek gangbare meening, dat de niet geordende Roomsche „dom" is op godsdienstig gebied, is voor de werkelijkheid niet; te handhaven. Opi het eerste Gereformeerde Cong'fes voor Evangelisatie wees Ds Goris er opi, hoe de R. K. leeken) — vooral vrouwen — vaak over een uitstekend arsenaal beschikken. Dit bleek dan ook bij het bewuste debat te Amsterdam. Een Roomsche „leek", die vier predikanten tot debat uitdaajgt. Slechts één predikant neemt de toegeworpen handschoen op. Eerst wordt den debater namens het ciomité der Herv. Predikanten schriftelijk gevraagd, waarom zich voor dit debat niet iemand van R. K. geestelijke zijde beschikbaar stelde. Naast de formeèle beantwoording van deze vraag, merkte de heer De Wolf snedig op: „Voor 't overige zeide immers Dr Beerens, dat wij allen pïi esters zijn, dus ook ik. Ik daoht jnans genoeg te zijn, om zelf hier 'het geloof te verdedigen".

De R. K. bisschop Michael Faulhaber spriik op den D'uitschen Katholiekendag in 1911:

De niet-geordende Christenen moeten meer zijn als werkelooze bouwsteenen in de handen der priesters, zij moeten piriesters en apostelen in den ruimeren zin des Woo'rds worden. Petrus heeft de gansche gemeente „een konmklijk priesterdom" genoemd. In tijden van nationale crisis moet ieder burger een soldaat en in tijdon van godsdienstigen tifml mioet ieder Christen een apo.stel worden.

Zoo sprak een „paapsche" bisschop. Ai mij, kerkeai der Reformatie, waar is dan aw roem?

In de lezingen der Herv. Predikanten werd uitgesproken: „Rome gelooft niet aan den H. Geest en durft daiarom, .den Bijbel niet aan leeken in handen geven. Rome mist den iGeest, die levend maakt", enz, . Maar als dan wij' in 'teigenstelling met Rome de kerken van den Geest zijn, waar zijn dan des Geestes vruchten? O, als Gods Geest ons meer bezielde, dan zouden wij niet afgunstig likkebaarden naar de Roomsche Aatie, maar wij zouden Rodne overtreffen en het zou weer zijn als bij de eerste christengemeente:

gloeiend bruist de lof van het Lam 'Van f.onkelende tongen.

Bij de vengelijldng tu, sschen de Roomsche Actie en ons werken, stond mij gedurig vraag 64 van den Heidelberger voor oogen: „Maar maakt deze leer niet zoirgelooze en goddelooze mensclien? " Neen zij, want het is onmogelijk, dat, zoO' wie Christus door een waarachtig geloof ingeplant is, niet zoude voortbrengen vruchten der dankbaarheid"..

W, ant. het is onmogelijk ...

„Maar hij zeide tot hem: it uwen mond zal ik u oordeelen, .gij booze dienstJc'necht" (Lucas 19:22).

God geve dat opi het „waJnt" der belijdenis niet eenmaal het „maar" des Heeren moiet volgen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 juli 1921

De Reformatie | 8 Pagina's

De Roomsche Actie.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 juli 1921

De Reformatie | 8 Pagina's