Heidenzending op de Heide.

In het najaaï van 1924 vierde de Hermannsburger zending haar 75-jarig jubileum.

Nu is zulk een jubileum in onze dagen niets bijzonders. En het gaat niet aan, O'p al die feestdagen hier de aandacht te vestigen. Zoo had de Berlijnsche zending haar 100-jarig bestaan te gedenken, voor welke gelegenheid Prof. Richter een geschiedenis van het genoofschap schreef, een boek van meer dan 700 bl. En in onze eigen zending jubileert bijna geheel Midden-Java; men ziet het o.a. aan de feestelijke aflevering van „Uit Keboemen", met mooie plaatjes van het Friesche zendingsterrein voorzien.

Toch mag de Hermannsburger zending even naar voren worden geschoven, omdat zij ©en speciaal karakter draagt, en ook voor ons rijke lessen bevat.

Hermannsburg ligt op de Lüneburgerheide, in Neder-Saksen. In het midden van de vorige eeuw ontstond daar een opwaking, niet alleen kerkelijk, maax vooral geestelijk. En de leiding had Ds Louis Harms.

Het gevolg van deze opwekking was meerdere bloei van het kerkelijke leven, want de Luthersche kerk was er zeer ingezonken; bovendien, en dat is wel zeer opmerkelijk!-drong de liefde tot God tot een krachtig aanvatten van den zendingsarbeid.

Zeker, in Hermannsl)urg werd veel aan zending gedaan; de dominé ging daarin voor, en de Noord-Duitsche zending plukte er de vruchten v*an. Maar van nu af ging door de gemeente een bepaalde zendingsbeweging. Finantiëele offers werden gebracht, en de boerenjongens, echte zonen der heide, boden zich als zendelingen aan.

Toen geen enkel zendingsgenootschap, ook de Noord-Duitsche niet, de jongens van de Lünerburgerheide kon of wilde aannemen, moest Louis Harms, door de gemeente gedrongen, een eigen zending stichten. Zoo-werd de heidenzending op de heide geboren.

De tegenwoordige zendingsdirector öchomerus schrijft in een artikel over deze zending in het „Neue Allg. Miss. Zeitschrift", dat, afgezien vaa de Broedergemeente, in geen enkele Duitsohe zending de band tusschen zending en gemeente zoo sterk is als in de Hermannsburger zending, tenminste in die eerste tijden. Het waren niet enkele warme zendingsvrienden, die de zaak ter hand namen, maai' het werk werd door de liefde, het gebed en de offervaardigheid der gemeente gedragen; de gemeente gaf haar zonen als zendelingen en haar dochters tot zendelingvrouwen.

Ook de persoon van den stichter dezer zending, Ds Louis Harms, is belangwekkend. Schomerus merkt in zijn boekje: „Die Heidenmission in der Heide", op, dat Harms een afstammeling der boerenbevolking op de heide was, en hij noemt hem een „boerendominé". Niet, omdat hij er ook een boerderij op. na hield, maar heel zijh persoonlijkheid droeg een boerenstempel, als eenvoud in kleeding en levenswijze, en in denken en spreken en vooral in het prediken een gezonde werkelijkheidszin, en tegenstaan van het onnatuurlijke; hij! hield vast aan de boerentraidities, en had ©en hart vol liefde voor den vaderlijken bodem. Hi| noemde zich eerst een christen, dan een Lünerburger, en eindelijk een Hermannsburger. Hij leefde met de boerenbevolking geheel mede, verstond hun gedachten, kende hun sterkten en zwakheden, en vond een plaats in hmr hart. Zoo was hij de van God verordineerde man, om de Lünerburgerheide voor de zending te organiseeren en te mobiliseeren.

Wel eigenaardig is het evenwel, dat de zending niet naar hem genoemd is, zooals b.v. b^' de Gosznersche zending het geval is. Uit het voorafgaande blijkt hiervan duidelijk de oorzaak; niet Harms alleen heeft op deze zending zijn stempel gedrukt, maar niet minder ook de boerenbevolking zelf.

Van Harms nu kan veel goeds worden getuigd; hij was b.v. een man van zoo groote kennis, dat niemand minder dan Prof. Thomasius uit Erlangen, na een bezoek te 'Hermannsburg verklaarde, dat Harms een sieraad zou zijn. voor elke universiteit.

Toch moet zijn groote kracht voornamelijk worden gezocht in zijn innig geloofsleven. Dat maakte zelfs op de vijanden een buitengewonen indruk, welke hen menigmaal ontwakende. Een ieder, die met hem in aanraking kwam, voelde het onmiddellijk: dit is een man, die vast staat in het geloof, en bij wien het christendom een innige, innerlijke en heilige overtuiging is. Daarbij kwa, m, dat hij met zijn geloof midden in het leven stond ; innerlijk geloofsleven en practisch christendom stonden bij hem in heilige harmonie.

De wording dezer zending en de persoonlijkheid van Haxms hebben ze tot iets aparts gemaakt. De aard van het landvolk, standvastigheid en getrouwheid, heeft doen volhouden trots tallooze bezwaren en moeilijkheden. Maar tevens heeft dit ingewerkt op de zendingsmethode.

Harms vroeg dan ook van zijn zendelingem niet alleen het verrichten van eigenlijken zendingsarbeid, maar, gelijk zij gewoon waren in hun vroeger beroep en ook tijdens hun opleiding in het zendingshuis, het arbeiden met de handen, om hun eigen brood zoo noodig te verdienen en als voorbeeld voor de inlanders. Om hen bij te staan in dien handenarbeid werden kolonisten hun als „leekebroeders" terzijde gesteld, die zich bij de zendelingen hadden te vestigen en aan de kultiveering en christianiseering van het land en volk hadden mee te werken. Zoo wilde Harms niet slechts ©enige zendelingen, maar kleine Christengemeenten tot de heidenen zenden, die als lichten onder d© volken in duisternis moesten lichten.

Al moest men later vaar deze practijk afzien, vooral bij het grondvesten der zending in Zuid-Afrika hebben die kolonisten krachtig meegewerkt tot het slagen van den arbeid. En zelfs worden d© grondbeginselen nog altijd gehandhaafd. Alle zendelingen worden bij hun opleiding in handenarbeid geoefend; en bij de zending, met name in Zuid-Afrika, 'n steeds een l^ndbouwondememing verbonden. Als voorbeeld wordt genoemd Empangweni, waar de Inlandsche pachters op de „zendingsfarm" onder leiding van den .zendeling en de koloniseerende Duitsche boeren tot het landbouwbedrijf worden opgeleid. Zoo is de Hermanssburger zending nog steeds een boerenzending.

Nog een derde trek van deze zending no-emea wij; zij is namelijk bij uitstek Luthersch. Het was niet om een Luthersche zending te stichten, dat Harms met de boeren van de Lüneburgerheide hp' werk ter hand nam; hij bedoelde oorspronkelijk heelemaal geen concurrentie met de Noord-Dnitsche zending. Maar de omstandigheden hebben heffi ook hierin geleid. Toen "het toch noodzakelijk werd om zelfstandig op te treden, heeft hij zijh zending ene beslist Luthersch karakter gegeven. ;

Men had hem eens gevraagd, op^ welken grondslag het Zendingshuis rustte. Hij verwonderde zie» over die vraag, en .antwoordde met d© wedervraiag-„op welken anderen grondslag kan in een Lu-. thersche gemeente in ©en Luthersch land door een

Lutherschen dominé een zendingshuis gesticht worden daji op den grondslag, opi welken alle idtie staan? "

Ook schreef hij eens deze gedenkwaardige woorden, die allerwegen ter harte mogen worden genomen; „Valsche leer richt heel de zending te gronde. Daarom mag in de zending geen valsche leer geduld worden. Wanneer ik wellicht na niet langen tijd de zending niet meer leiden zal, dan moeten de beide inspectors zich daartegen verzetten; en wanneer dit niet helpt het heele zendingscollege, en als ook dit niet helpt heel de zendings-• gemeente. Valsche leer is allereerst die, welke tegen den Bijbel ingaat en ook tegen onze Luthersch© belijdenisschriften. Daaraan is zij' te kennen."

Gelijk ons wel eens voor de voeten geworpen wordt, de vraag, waarin het specifieke gerefo^rmeerde van onze heidenprediking bestaa; t, daar het Evangelie toch in zijn kern spreekt van Christus en die-gekruist, zoo heeft Harms ook meermalen de tegenwerping moeten hooren, dat het zuivere Evangelie moet worden gebracht ©n het bijzonder Lulhersche als een strijdvraag maax in Duitschland moet blijven.

Natuurlijk bleef hij' het antwoord ook hierop niet schuldig. Hij wijst o.a. op het onderricht dergenen, die den doop hebben aangevraagd, op-de verzorging der Inlandsche kerken, enz. Wat de kerk in het moederland van G-od aan waardevolle goederen heeft ontvangen, moet aan de kerken onder de Inlanders worden overgeleverd. Dat hierbij met de eigenaardigheden van de Inlanders moet rekening worden gehouden, heeft hij natuurlijk ook wel ingezien. Maar de Luthersche kerk in het heidenland moet toch het beeld vertóo-nen van de Luthersche kerk in het moederland, evenals de dochter lijkt op haar moeder.

De zending onder de Zoeloe's en de Betschuanen in Zuid-Afrika en de arbeid in Engelsch-Indië is rijk gezegend geworden, al heeft de oio-rlog veel bedorven. Voor verdere gegevens kunnen wij verwijzen naar bovengenoemd boekje van Schomerus.

In één opzicht heeft Harms zijn ideaal niet bereikt. Hij begeerde toCh, dat zij'n zending bepaald kerkelijk zou worden in den eigenlijken zin van het woord. Maar dit pogen is mislukt; de Hermannsburger zending is niet als deel in het geheel der Luthersche kerk ingelijfd, maar blee(f er buiten staan. Dat heeft echter dit voordeel opgeleverd, dat zoowel de Luthersche landskerk als de vrije, afgescheiden kerken dezen arbeid steunen en als hun zending beschouwen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen