Het Gary-systeem.

Menige groeiende stad stelt aan de besturen van Schoolvereenigingen en aan. het Stadsbestuur moeilijke eischen in betrekking tot voldoende schoolruimte. A¥anneer zich daar dan nog bij vertoont het verschijnsel, dat de scholen van het centrum ontvolkt worden en die van de buitenwijken telkens meer mimte te kort komen, dan hebben we daarmee een voor vele steden lastige kwestie aangeroerd.

Natuurlijk hebben deze vragen zich ook elders voorgedaan. Met name in de snel opgekomen steden van Amerika heeft de superintendant of ©ducia, tion, wij zullen nu maar zeggen de wethouder van onderwijs, voor moeilijke vragen gestaan. In de stad Gary in den staat Indiana heeft toen de heer W. A. Wirt een stelsel bedacht, waarbij hij bij een zitplaatsraimte voor 800 kinderen 1600 kon bergen. De heer P. A. Diels gaf er een artikel over, dat in zijn , .0p Paedagogische Verkenning" mede werd gebundeld.

Het stelsel van den heer Wirt wordt ook wel genoemd het dubbele-schoolplan, ook wel het workstudy-play-plan. Hierin wordt ook het stelsel aa.rdig gekarakteriseerd: werk-studie-speel-plan. In handenarbeid, leeren en spelen zoekt toch de Amerikaansche school haar kracht. En nu meent de heer Wirt, dat men dan van het gebouw, 't ging immers om de vraag naar schoolruimte, een veel dankbaai'der gebruik kon maken.

Op de gewone school zitten alle kinderen tegelijk van 9 tot 12, van 1 tot 3 uur. Maar is dat nu wel noodig? Zoodoende moet er wel voor lederen leerling een zitplaats gereserveerd worden. •Maar dat behoeft toch niet. Wiemand denkt er toch aan de spoorwegen en de trams zoo te organiseeren, dat de gebeele bevolking er altijd tegelijk plaats in vindt. Als echte Amerikaansdhe zakenman kon hij nu bij de scholen geen plaatsen zien, die ledig stonden. Alles wat niet gebruikt werd, was voor dien tijd verloren. Terwijl de eene helft van de kinderen in de gewone klasselokalen onderricht ontving, kon, vond hij, de andere helft op de speelplaatsen, in de gymnastiekzallen, in de „werk"-lokalen en in de a.ula (een groote ziaal met plaats voor een piaair honderd kinderen) een plaats vinden. Al de ruimte werd dan voortdurend benut en een dubbele bevolking kon van de school terzelfder tijd profiteeren. Op^ een van de scholen, naar dit stelsel ingericht, stappen b.v. 1200 kinderen 's morgens de school biimen; 600 gaan naar de klasselokalen, 200 naar de aula, 200 naar de gymnastieklokalen en speelvelden en 200 naar de werkplaatsen. Na een uur wordt er gewisseld. Zoo krijgt alles bij allen een beurt en nooiit is er een ledige ruimte.

Het minst begrijpen we misschien den. dienst van de aula. Deze is in het Gary-systeem een belangrijk element in het schoolleven. De lessen in de aula dragen het karakter van openbare bijeenkomsten. Daar hebben de bioscoopvoorstellingen plaats; verder: gezamenlijk zingen, uitvoeringen van vocale en iustrumentale muziek, tooneel-voorstellingen, korte voordrachten over dierenbescherming, beleefdheid, vaderlandsliefde, enz.

Plandenarbeid wordt in dit systeem „shop work" geiioemd en men bedoelt daarmee arbeid in de werkplaatsen van het volle leven. We vinden dus naast den „gewonen'' handeuialrbeid': hout-, kartonen kleiwerk, ook schoenmaken, drukken, smeeden, enz. Die werkplaatsen staan onder leiding van vakmenschen. In een volledig ingerichte groote Gary-school krijgen de leerlingen die versahillende ambachten in . tijdperken van pim. 13 weken, zoodat ze per jaar met drie vakken kennis maken. De voorstanders van dit stelsel meenen, dat het voor de kinderen van het grootste belang is, met den gewonen vakarbeid kennis te maken. Ieder kan dan ook eigen aanleg leeren kennen en smaakt do vreugde, iets mee tot stand te brengen. Zoo moeten ze b.v, leeren het schoolgebouw, mede te onderhouden, enz.

't Spreekt vanzelf, dat de tegenstanders al weer ruimschoots de gelegenheid hebben aangegrepen, om de bezwaren breed uit te meten: En ongetwijfeld zijn die er. 't 'V'alt niet te ontkennen, dat de kinderen een mate van vrijheid moeten genieten, die bij allen niet goed geplaatst is. Zoo is b.v. strenge controle noodig. Komen allen in de aula? 't Is wel gebleken, dat ook aan de andere zijde van den Oceaan de spijbelaars niet ontbreken. En bij een doorgevoerd Garystelsel krijgen ze wel de gelegenheid. Tel maar even, of er 200 in de gymnastiekzalen en op de speelvelden zijn. Men kan het onderwijs nog zoo interessant maken, men kan zooveel mogelijk rekening houden met den aard en den aanleg van de kinderen, er zullen altijd zijn, die probeeren aan de klem van het schoolsche stelsel te ontkomen.

Er zal dan ook wel geen sprake van zijn, dat men hier in ons land het Gary-stelsel zoo maa, r voetstoots zal kunnen overnemen. Ook zal het geen besparing van de ko'Sten meebrengen. Immers de inrichting van aula's en werkplaatsen verslindt het voordeel van het dubbel aantal kinderen voor hetzelfde gebouw.

Wel zal misschien hier en daar overwogen kunnen worden, of men niet een klas meer zal kunnen bergen. Zooals ook in sommige kerken dubbele diensten kunnen worden gehouden, wanneer men hetzelfde gebouw op verschillende uren gebruikt, zal men met verschuiving van uren in dat opzicht voor de scholen in gevallen van nood ook wel wat kunnen bereiken. En moet het gymnastieklokaal leegstaan, of een ander lokaal, wanneer het eerste gebruikt wordt? Het Gary-stelsel zou dat niet gedoogen.

Het trof mij ook, dat de lokaliteiten te Gary ook voor verschillende buitenschoplsche doeleinden worden gebruikt: de school is daar bet middelpunt van het sociale leven. De speelvelden zijn zeven dagen van de week toegankelijk; de lokalen worden 's avonds voor vergaderingen, lezingen, enz. gebruikt. Zie, dat zijn dingen, daar weten we op vele dorpen ook van mee te praten, met al de voordeelen en schaduwzijden, daaralan verbonden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen