Willem Sluyters Nleuw-Jaer Gesang.

Eenige maanden geleden voor de taak gesteld te schrijven over Willem Sluyter, den 17e-eeuwschen mysticus, heb ik het beroemde „Sluyterboek" doorgelezen en daarin ook gevonden een Nieuw-Jaer Gesang, die ik thans, bij de intrede van het nieuwe jaar, gaarne onzen lezers voorleggen wil.

Men kent ongetwijfeld den Eibergschen zanger.

Weinigen zijn als hij in den goeden zin van het woord populair geweest: geliefd bij het eenvoudige volk van zijn eigen tijd en nog twee eeuwen daarna; gewaardeerd en begrepen in zijn echt-vrome verzen, die op de practijk van het gewone, kleine leven waren afgestemd, door vele geslachten; gekend in zijn geestelijke ervaringen door talloos velen, tot wier ziel hij gesproken heeft.

Predikant in den Gelderschen Achterhoek in een tijd van beroeringen en moeiten (1653—1672) was hij met de vragen en zorgen, de geestelijke bezwaren ook van de eenvoudige land-bevolking vertrouwd en door zijn neiging tot mystiek en ascetisme verdiepte hij zich er te ernstiger in. Daarbij had hij al van zijn kinderjaren af een groote liefde voor het vers en den vro^men zang. ZoO' werd hij als vanzelf de dichter van en voor het volk, die wat te zeggen had, maar ook verstaan werd.

Zijn grootere en kleinere gedichten zijn verzameld in het Sluyterboek, dat vele malen herdrukt is en in tal van gezinnen een dierbaar bezit is geweest, telkens opgeslagen en bij vernieuwing genoten. Nóg zijn er menschen, die zich herinneren, hoe het Sluyterboek bij ouders of grootouders dagelijks ter tafel kwam en met stichting werd gelezen. En de gemelodiëerde liederen uit den „Eibergschen Sanglust", een van de deelen van het Sluyterboek, zijn hier en daar in de streek, waar Sluyter gewerkt heeft, nog in eere.

In de latere jaren is het Sluyterboek echter op den achtergrond geraakt. De veraiiderde inzichten in de kunst der poëzie, de veranderde smaak ook in het religieuze vers, heeft het van lieverlee zijn groote plaats doen verliezen. De lyrisch-impressionistisch© poëzie van den nieuweren tijd, het streven naar woord-muziek en klank-plastiek stonden van het Sluyter-vers te ver af en de evoluties der dichtkunst naar haar modernen vorm maakten dien afstand nog grooter.

En toch bevat het veel moois, veel dat, ondanks de verouderde zegging en de didactisch© structuur, voor dezen tijd nog alleszins lezenswaardig is. Want de gemoedsgesteldheid, die in deze verzen leeft, is fijn en de mystieke, vrome gedachten, die worden uitgesproken, zijn vaak diep en schoon.

Ik geloof daarom niet mis te tasten, als ik Willem Sluyter en zijn werk opnieuw onder de aandacht breng en nu als nieuwjaarszang een van zijn gedichten overneem. Het moge dan anders zijn dan de moderne poëzie — soms inderdaad meer stichtelijk gerijmei zijn dan kunst — de polsslag der waarachtige christelijke kunst klopt er stellig in ©n als gezonde mystiek heeft het onmiskenbare waarde.

De Nieuwjaarszang, die ik bedoel is te vinden in den bundel j, Gesangen van Heylige en Godvruchtige Stoffe", waarmede Sluyter, naar zijn eigen zeggen, „de slechten en eenvoudigen dienen" vnlde, „die niet lezen of schrijven konnen en denvijelken de geestelijke sangen een groot behulp zijn, als zij diezelve van anderen leeren".

Op de wijze van den (Datheenschen) 146en Psalm te zingen, luidt hij aldus:

In Gods nam© zijn wij heden Weder uyt het oude jaer In dit nieuwe jaer getreden: En wij hebben allegaer Dus van onz' ellendigheden Nu een jaer weer afgeleid. De verlossing© der vromen. Die haer heel zal maken vrij. Is tot haren troost gekomen Weer een jaer t© nader bij; En alzoo zal haer elend Haestig loopen tot een end. Jesu, uwen zoeten nazne. Dien gij in veel smert en pijn Mede brengt voor ons al t' same Zal ons troost en yreugd© zijn. Als wij zijn te zeer bezwaerd In onz' ballingschap op aerd. Wilt ons stieren en geleiden In dit aengevangen jaer. Dat wij mogen ons bereiden IJ alleen te volgen naer, En door kruis geduldelijk Gaen na 'tHemelsch Koninkrijk. Zone Gods, die d'eerst en leste_, Die 't begin en eynde zijt Zegent toch tot onzen beste Midden in all' onzen strijd, D'ingang, voortgang, uytgang 't zaem Dezes jaers o^m Uwen Naem. Laet uw geest tot ons genaken, Opdat gij ons allegaer Mag tot nieuwe schepsels maken In dit nieuw begonnen jaer. Dat het oude gansch verdwijn! En het alles nieuw mag zijn. Totdat gij hier nae volkomen All© ding nieuw maken zult. Als het eerste weggenomen En geheel zal zijn vervult, Daer geen rouw noch ongeval Noch gekrijt meer wezen zal.

Een eenvoudig Nieuwjaarsvers, zeker, maar dat gesproken heeft en nog altijd spreken kan tot het hart van den Christen bij den aanvang van het nieuwe en den uitgang uit het oud© jaar.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen