Synode-indrukken.

III.

.Praealabele kwesties.

Voor wie aan ons kerkelijk spraakgebruik wat gewend is, behoeft de uitdrukking „praealabele kwestie" geen nadere verklaring. Men verstaat daaronder een kwestie, waaromtrent eerst een beslissing moet worden genomen, zal men met de be handeling van de eigenlijke zaak voortvaren.

Zulke praealabele kwesties komen er'l)ijna op iedere belangrijke Synode voor.

Het gebeurt echter maar zelden, dat er zoovele op het Synodaal Agendum staan als thans het geval was.

En het kwam in de kerkgeschiedenis schier nooit voor, dat ze zoo diep ingrepen.

't Was werkelijk geen kleinigheid, dat de Synode zich eerst over haar eigen wettigheid moest beraden.

Op den achtergrond stond een heel andere kwestie, n.l. de zelfstandigheid van het kerkelijke recht.

Moeten de regelen van het wereldlijke recht ook in de kerk gelden en moet onze kerkenorde op juridische wijze worden uitgelegd?

Dat was feitelijk de alles beheerschende vraag.

Daaruit ontsproten de volgende vier praealabele kwesties:

1. Is de Synode wettig? '

2. Is de afvaardiging van de Particuliere Synodes van N.-Holland en N.-Brabant en Limburg wettig?

3. Is de afvaardiging van de aangewezen afgevaardigden van de Particuliere Synode van Noord-Holland wettig ?

4. Is de uitnoodiging tot de Hoogleeraren in de theologie om de Synode als pj-ae-adViseurs te dienen, wettig?

Als dat uitgemaakt was, wachtten er nog twee praealabele kwesties:

5. Was-er genoegzame grond oan een bui te gewone Synode saam te roepen ?

6. Kan de Synode de zaak-Geelkerken in haar geheel in behandeling te nemen?

Deze kwesties zouden bijna twee volle dagen in beslag nemen,

in a E wachting.

De eerste vier vragen vormden den hooldschotel voor den eersten dag.

Er werd een commissie benoemd om daa, rover prae-advies uit te brengen.

Men hoopte, dat deze tegen vier uur wél met haar rapport gereed zou zijn.

De afgevaardigden bleven in de kerk wachten.

Ook moesten sommigen zich ter beschikking van de Commissie houden om te worden, gehoord..

Zoo gonsde het dien middag in het kerkgebouw als in een beurs.

De Synodeleden verdeelden zich in kleine. of grootere groepen, waartusschen zich ook anderen uit het pabliek mengden.

Of de* controle dien eersten dag al zoo streng was als later durven wij niet te bevestigen.

Wij meenden oofc een - paat persmuskieten te zien vliegen.

Maar daarvan willen we af wezen.

Tamelijk levendig, zonder eenige heftigheid evenwel, werd er gedisputeerd.

De afgevaardigden van Amsterdam-Zuid voegden zich ook daarbij.

Om drie uur kwam het bericht, dat de Commissie niet voor 's avonds acht uur gereed kon zijn.

Toch bleef de kerk tot bijna zes uur het centrum van konversatie.

Sommigen wandelden even buiten het hek.

De stoutmoedigsten waagden ©en snoepreisje naar het Asser-bosch. Berekeningen hoelang het verhoor van dezen of dien duren zou, dienden daarbij als basis. Maar zij namen den tijd tocli wel zóó krap , dat zij Ijij de hand waren, als üe Commissie hen riep.

En ook velen, wier tegenwoordigheid niet volstrekt noodzakelijk was, bleven hangen.

Nieuwsgierigheid bleek een even groote aantrekkingskracht te bezitten als de plicht.

Eindelijk kregen sommige wachtenden bericht, dat zij niet aan de beurt zouden komen om gehoord te worden en van lieverlede droop; de een na den ander af. Een paar slechts bleven over.

Bij de heropening der Synode was de Co^mmissie met haar rapport nog niet gereed.

Evenwel stonden er eenige punten op, het Synodaal menu, welke gevoeglijk konden worden behandeld.

Al waren deze zaken nu juist niet van het hoogste gewicht, ze moesten toch aan de orde komen en zoo werd met een gevoel van bevrediging de tijd gekort.

Zoo zoetjes aan verschenen er Commissie-leden als voorboden, dat het werk op een oor na was gevild.

Toen de rapporteurs binnen kwamen, droegeu hun gezichten de duidelijke kenteekenen van den hoogen druk, waaronder zij hadden gearbeid.

In alles wettig.

In alles wettig.

Dat was, kort saamgevat, de konklusie, waartoe de Commissie was gekomen.

Voor verdere bijzonderheden zij verwezen naar het rapport.

het rapport. Dat spreekt op dit punt voor zichzelf en heeft geen verduidelijking noodig.

De Synode wettig samengeroepen volgens art 50 der Kerkenorde.

De gedeputeerden van N.-Holland en N.-Brabant en Limburg wettig afgevaardigd.

Ook de afvaardiging van de bepaalde personen, die N.-Holland ter Synode zond, volkomen wettig, schoon zij reeds eer in de zaak gemoeid warea geweest.

Ook het zitting nemen van de prae-adviseurs, ofschoon zij in een vroeger stadium de Classis Amsterdam Van advies hadden gediend, zonder twjj-., fel wettig. '~ ' ^

Weinigen hadden een ander oordeel verwacht

Wel werd door Dr van Es nog een voorstel ingediend om het rapport eerst 'te laten drukken, maar de Synode was het er over eens, dat di' geheel onnoodig was en er alleen toe leiden kon om de Synodale vergaderingen te rekken.

Na eenige niet al te zware discussie weiden dan ook de konklusies met eenparigheid Van stemmen aangenomen.

Dit was een feit van 'bijzonder belang.

Het had deze beteekenis, dat de Synode bet kerkrecht niet wilde laten beheerschen door te' wereldlijke recht.

Daarmee nam zij een standpunt in, dat voor al haar volgende beraadslagingen, voorzoover z'J een kerkrechtelijk karakter droegen den doorsla? ; geven zou.

Voor het eerst gaf de Synode teek'ening te zien.

De eenparigheid verhoogde de waarde ervan.

Wij behoeven niet te zeggen, hoezeer deze beslissing ons verheugde.

In dit opzicht staair het sein tenminste op vein? -1

Nog een w a n d e 1 d a g.

Nu kon een tweede Commissie aan het werk om de overige twee praealabele kwesties uit te pluizen.

Uit te pluizen is hier voorzeker het rechte woord.

Want men zal deze Synode, zelfs tot op het oogenblik, waarop wij dit schrijven, niet kunnen beschuldigen, dat .zij zich van de zaken afmaakt.

Alles wordt minitieus onderzocht.

De beruchte Fransche slag kon in Assen nergens genade vinden.

Wel behoort zulke pluizerij voor een 'betrokken Commissie niet tot de aangenaamste bezigheden.

Maar het besef is algemeen, dat men hier niet voor zijn plezier zit.

Zonder op, den ernst van andere Synodes ook maar iets af te dingen, kan gerust worden getuigd, dat deze veel vaker behaaglijke momenten opleveren.

Hier ecliter drukt zwaar de hand van den plicht, een vriendenhand, weliswaar, maar dan een van een vriend, die een weinig somber is gestemd.

Of wil men, het wordt gevoeld, hoe hier-groote kwesties in het geding zijn, welke voor onze kerken levensbelangen zijn.

De niet-Synodeleden hadden den morgen viij om korrespondentie en andere dingen af te doen' of een stevige wandeling te maken.

• Om twaalf uur ontmoetten allen elkander in „Het Wapen van Drenthe", waar wij geregeld het noenmaal gebruiken.

De kerk van Assen toont ook hier de hoimeurs van gastvrouw uitnemend te kunnen waarnemen.

Te spreken van een welvoorzienen disch zoiu door zijn clichéachtigheid te weinig zeggen.

aangelegde kan' tevre­ Zelfs de gastronomisch den zijn.

Men make hieruit echter weer niet op — want men moet in deze dagen o zoo voorzichtig zijn — dat er overdaad zou heersclien.

De Dordsche Synode wordt hier — en zeer terecht — niet als voorbeeld gekozen.

Maar toch, de kerk van Assen staat op het bijbelsch standpmit, dat het natuurlijke eerst is, daarna het geestelijke en begrijpt, dat, wanneer er door. Synode-leden vaak gewerkt wordt van 's morgens 9 uur tot 's nachts half één het in bet belang onzer kerken is, dat haar afgevaardigden .er ook physiek tegen bestand moeten kminen zijn.

Een woord van hulde aan onze gastvrouw mag hier niet achterwege blijven.

Dat de schildering van de bovenzaal, waarin gewoonlijk de lunch wordt geserveerd, ons persoonlijk niet aesthetisch aandoet, kan zi| natuurlijk niet helpen.

Die zaal herinnert mij door haar harde, scherpe kleuren aan de Walhalla's, welke men in Duitsche pensionplaatsen vaak tegenkomt.

Doch de tafelkout brengt u spoedig over dit ietwat unheimische heen. :

Aan het noenmaal dan vernamen we al, dat de tweede Commissie om 2 uur, niet zooals afgesproken was, haar rapport zou kunnen indienen.

De verhooren waren nog lang niet afgeloopen.

Het zou wel weer avond worden.

's Avonds behoefden wij echter niet zoolang te wachten als den vorigen dag. ,

De Commissie was tot de slotsom gekomen, dat er voor een spoedige behandeling van de zaak-Geelkerken op een buitengewone Synode alleszins deugdelijke motieven bestaan.

Ook hier volgde nog eenige discussie.

"Maar de konklusie werd ook nu weer met algemeene stemmen aangenomen.

Nu kon dan met den eigenlijken arbeid een aanvang worden gemaakt.

De wandeldagen behoorden voorloopig tot het verleden.

Twee Commissies wei-den ingesteld, welke men kortheidshalve pleegt aan te duiden als de kerkrechtelijke en de dogmatische.

Die kregen dadelijk de handen vol.

Ook deze dag scheen blij te eindigen.

Helaas! na afloop van de Synode kwam een verpletterende Jobstijding.

Dr de Moor. f

Reeds heeft ons blad in andere rubrieken het overlijden van Dr de Moor herdacht.

Er zou alleszins aanleiding bestaan om ook in de rubriek „Kerkelijk Leven" een afzonderlijk „In Memoriam" aan onzen ontslapen broeder te wijden.

Hij behoorde tot de oprichters van ons blad.

Menig artikel verscheen daarin van zijn hand.

^Vooral door zijn „Muzikale Kronieken" bewees 'JIJ zich te kunnen bewegen op een terrein, dat door weinigen, misschien door niemand onder ons •ïiet autoriteit betreden kan worden.

Een paar maanden geleden zei hij ons nog enkele hoofdartikelen toe over de „Krankenkomöiunle"..

Wij denken niet, dat zij' in manuskript gereed "ggen.

Hij verzocht ons hem aan geen tijd te willen Binden, ofschooii hij zich voorstelde ze in het "6gm van dit jaar ons toe te zenden, waarin wij "^lljï'rlijk gaarne toestemden.

v\ant wij hadden geen vrijmoedigheid eenigen "••ang op hem uit te oefenen.

Integendeel hebben wij hem nog gewaarschuwd niet te veel van zijn krachten te vergen.

Want op grond van wat hem in Augustus van het vorige jaar was (jverkomen, waren wij niet gerust.

Zeker, hij deed het voorkomen, alsof hij geheel de oude was.

de oude was. Niettemin vreesden wij, dat hij, die altijd overvloedig was in het werk des 'Heeren en niet rusten kon, zichzelf suggereerde, dat zijn krachten waren teruggekeerd.

Immers, , zoo zelden ziet men, dat iemand, die door een ongesteldheid als de zijne is getroffen, weer zóó ""volkomen herstelt, dat hij zich niet bijzonder in acht behoefde te nemen.

Ons blad verliest in hem zeer veel.

En toch wij willen zijn heengaan het liefst zien in de omlijsting van de Synode.

Dr de Moor was in alles, wat hij ter hand nam getrouw, tot in het minste toe. Hij heeft dan nu ook uit de hand van zijn Heiland het loon des getrouwen ontvangen.

Als prediker kende hij geen vermoeienis en zijn preeken droegen een eigen stempel. Als herder kende hij zijn wedergade nauwelijks. Als scribent deed hij wekelijks van zich spreken. Als drager vair verschillende functies onderscheidde hij zich door preciése opvatting van zijn "taak, helderheid van inzicht en hij was als voor voorzitter in de wieg gelegd.

Als man en vader droeg hij zijn gezin op zijn trouwe hart.

Maar hij glorieerde toch op onze Generale Synodes.

Daar was hij in zijn element.

Tweemaal viel hem de eer te beurt zulk een Synode te presideeren.

Maar ook wanneer hij .geen praeses was en zelfs geen „portefeuille" had, oefende hij voortdurend invloed.

Indien wij niet geloofden, dat onze Vader in de hemelen het zóó beschikt als het het beste is voor de familie de Moor, het beste voor de kerk van Utrecht, het beste ook voor onze kerken in het generaal, wij zouden moeilijk kunnen zwijgen.

Wij deelen in de droefheid van Mevrouw de Moor en haar kinderen, van Utrechts kerk, van de Synode.

Er is rouw, zware rouw in ons hart.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen