Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 45
Rede ter aanvaarding van het ambt van hoogleeraar in de Geschiedenis aan de Vrije Universiteit
44 Noorden al meer ontdaan van datgene, waarop de rechtzinnige Protestant in de opvoeding zijner kinderen prijs stelde 1). Het Christelijke van de school werd zóó algemeen, dat ook Joden van het openbaar onderwijs gebruik konden maken en dat ook inderdaad wel deden 2). Die onderwijzers, welke nog aan de rechtzinnige belijdenis vasthielden, werden veelszins bemoeilijkt. terwijl het oprichten van bijzondere scholen zoo goed als onmogelijk was. Het besluit van Mei '30 bracht in het Noorden, voor de rechtzinnige Protestanten althans, geen verbetering teweeg. In deze kringen ontstaat ontevredenheid over het onderwijsmonopolie der regeering, welke, naar het getuigenis van De Bosch Kemper S) en Franssen van de Putte 4), door de Afscheiding meer aan het licht zou komen, en in het jaar '37 door Groen in zijn "Maatregelen tegen de Afgescheidenen" het eerst officieel onder woorden zou worden gebracht. Hiermee kan men den Schoolstrijd rekenen te beginnen .
.
\
Het waren andere zijden van het regeeringsbeleid, die in breeder kringen de ontevredenheid gaande maakten: 's konings zucht om zelf alles te doen, zijn besnoeiing van de rechten der volksvertegenwoordiging, niet het minst op het stuk der financiën, welke deerlijk in de war geraakten, zijn politiek van volharding ten opzichte van het Belgisch vraagstuk. Om kort te gaan, het was zijn persoonlijk gouvernement, dat misnoegen wekte over den eens onder luid gejubel ingehaalden vorst, en toen deze, het eindelijk opgevende het Roomsche België nog eens weer met ons land te vereenigen, voor zijn persoon een verbintenis met een Roomsche Belgische beraamde, sloeg dat misnoegen in wrevel om, en Willem I achtte het beter heen te gaan. Zoo moest hij, na eerst de Zuidelijke Nederlanden door I) Van 0 tt e rI 0 0 , op. cito p. 50-69. 2) ib. p. 74, 80, 81. 3) De Bosch Kemper, Geschiedenis na 1830, Ir p. 412. 4) Tijdspiegel 1917, III p. 105.
•
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van maandag 8 juli 1918
Inaugurele redes | 63 Pagina's