Wereldoorlog en theologie - pagina 43

relativistische tendens worden geïnfecteerd, nu de ongeproportioneerde, chaotische werkelijkheid schijnt te roepen énkel om de daad der vernieuwing en de macht van woorden, van theorie, van analyse en sjmthese schijnt te ridiculiseeren? Staat ook voor ons besef onze dogmatiek, onze ethiek, onze symboliek niet soms ver weg van de concrete werkelijkheid en zal het de theologie mogelijk zijn niet in een zwakke vlucht, maar in verantwoordelijkheid zich te bezinnen op „das Gebot der Stunde"? Toch staat daar tegenover, dat de periode tusschen 1920 en 1945 ons zoo duidelijk laat zien, dat het Woord Gods ons nimmer wil voeren tot een leege systematiek, die het concrete leven niet raakt, maar dat het gansche leven — ook in den chaos — benaderd werd vanuit diepere achtergronden, die geen oogenblik van de religie mogen worden geabstraheerd en dat hierbij ook de theologie een ingrijpende — zij het dikwijls verwarrende — rol heeft gespeeld. Wanneer we dan ook na den oorlog opnieuw aan den arbeid gaan, dan zullen we zeker over een gebrek aan problemen niet hebben te klagen en voor een stilstand der theologie niet behoeven te vreezen. We zullen ons daarbij in de eerste plaats moeten wachten voor een leven uit de reactie. De reactie heeft in de geschiedenis van kerk en theologie reeds ontzaglijk veel tijd gekost. Kostbare tijd! We zien dat in de opvallende eenzijdigheid van het proces, dat telkens weer het beeld van een „Pendelbewegung" vertoonde en we behoeven slechts te herinneren aan immanentie-transcendentie, anthropocentrisch-theocentrisch, subj ectivisme-obj ectivisme, evolutionisme-eschatologisme, humanisme-antihumanisme, om U het reactie-gevaar eenigszins te doen gevoelen. Daarbij komt nog het gevaar van een constructie der theologie vanuit een modem chaotisch levensgevoel. Zulk een projecteerende theologie, die het tijdsbeeld tot in de uithoeken der theologie weerspiegelt, oefent begrijpelijkerwijze een machtige bekoring. Ze schijnt ons te bevrijden van alle „levensvreemdheid" en ons te behoeden voor een „catastrofe der Scholastiek". Maar deze constructies voeren de theologie onverbiddelijk tot machteloosheid, omdat ze gekenmerkt worden door een belichting van de Openbaring vanuit den bewogen doorleefden tijd inplaats van omgekeerd en daardoor aan de theologie een grondslag geven in een „theologia naturalis" van de allergevaarlijkste soort. Daarmee is allerminst ontkend, dat de historische gebeurtenissen „aanleiding" kunnen vormen voor een nieuwe bezinning en zoo voor het sterker en zuiverder dóórkomen van elementaire gegevens van het Woord Gods. We kunnen dat temidden van alle theologische verwarring ook na den eersten wereldoorlog duidelijk opmerken. Wanneer maar niet — zooals zoo dikwijls het geval bleek — de subjectiviteit van een theologisch epochaal bewustzijn de Openbaring gaat begrenzen en versmallen. Daartegen vormt de theologie der 20e eeuw een machtige waarschuwing. 41

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen