Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 51

50 den steken, zooals b.v. wijlen Ds. Chevalier, met noemenswaardige sommen bij 1). Van Belgische zijde heeft men het wel voorgesteld, alsof het Calvinisme de oorzaak geweest is van de scheuring van het rijk: de koning zou zich door zijn Calvinistischen ijver hebben laten vervoeren. Ook Nuyens heeft zich nog in dien geest uitgelaten. Terecht heeft De Beaufort die beschuldiging afgewezen 2) . Neen, het was er den koning niet om te doen de Belgen te "protestantiseeren", maar ze te liberaliseeren. "Het gouvernement haat de Roomsche religie niet" - schrijft Dirk van Hogendorp - "maar de getrouwheid der Roomschen aan hun:religie" en het schijnt hem toe, "dat de haat van het gouvernement tegen de Gereformeerde kerk nog veel grooter is dan die tegen de Roomsche kerk". ") Reeds toen was er tusschen Calvinisten en Roomschen "gemeenschap van onrecht, geloof en gevaar". 4) Van politieke samenwerking was in dien tijd echter nog geen sprake. Wel verdient het de opmerkzaamheid, dat ook de Roomschen in het Noorden vrijheid van onderwijs begeeren: velen hunner teekenen de petities van 1829. 5) Hebben we in den loop van ons betoog eerst stilgestaan bij de vorsten, die WiIIem I min of meer als model hebben gediend, vervolgens, door zoowel de positieve als de negatieve methode toe te passen - door te letten op 's konings daden en den tegenstand, dien ze verwekten het karakter zijner regeering nader leeren kennen, thans dringt zich nog onwillekeurig _de vraag naar voren, welke beteekenis hij heeft voor onze latere geschiedenis of m.a.w. welke de gevolgen zijner regeering geweest zijn. I) Gedenkstukken 1825 - 30 11 p. 48, 140. Ib. p. 225: "Pater Tol, de brutaalste Jesuit van die wij hier hebben, moet zich, zoo mij verzekerd wordt, hebben uitgelaten, dat hij den aanhang van B i I der dij k voor het grootste gedeelte in den schoot der moederkerk terugverwacht" . 2) Geschiedkundige Osptellen 11. p. 178. 3) Gedenkstukken 1825 - 30 11 p. 889. 4) G roe n, Adviezen in de Tweede Kamer, II p. 299. ') Gedenkstukken 1825 - 30, I p. 141.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen