Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 52

51 Niet zelden worden deze als gering voorgesteld; zijn arbeid - zoo zegt men - werd spoedig ongedaan gemaakt, en men wijst op de ingrijpende verandering in de staatsrechtelijke verhouding van vorst en volk, in '48 en in de jaren '66-'68 tot stand gebracht, eveneens op het verlaten van zijn economische en koloniale politiek, beide zoo nauw met zijn persoonlijk gouvernement samenhangende. Zonder dit in het minst te willen ontkennen, merk ik toch op, dat dit alles niet zonder horten en stooten is toegegaan. De meeste weerstand, dien de liberalen - want zij vooral hebben het persoonlijk gouvernement omvergeworpen hierbij vonden te overwinnen, kwam van de zij der conservatieven. Waren de liberale, de Roomsch-Katholieke en de antirevolutionnaire partij ieder ontstaan uit oppositie tegen het regeerstelsel van Willem I, met deze partij was het anders, zij wilde het in hoofdzaak voortzetten. Ze was voor een sterk koninklijk gezag en tegen uitbreiding van het kiezerscorps. Kon men de liberale partij noemen den "parti du mouvement", zij was de "parti de la résistance". Maar was ze dit alleen geweest, ze zou niet zoo lang een rol van beteekenis gespeeld hebben. Ook daarin echter sloot ze zich het nauwst aan bij de staatkunde van Willem I, dat ze was anti-Roomsch en anti-Gereformeerd: ze ijverde voor het behoud van het recht van placet, van de macht der Hervormde Synode en van de gemengde school. Houden we in het oog, dat de kerk- en schoolpolitiek van Willem I door een groot deel van de natie was toegejuicht, zoowel het sluiten der klein-seminariën als de vervolging der Afgescheidenen, dan verstaan we beter, hoe de conservatieve partij zich zóó lang heeft kunnen staande houden. Het kwam haar ten goede, dat de liberalen, al vóór '48 en vooral daarna, jaren lang met de Roomsehen samengingen. Ook vond ze wel steun bij de anti-revolutionnairen, omdat zij, ofschoon met d e liberale partij in de beginselen van 1789 haar uitgangspunt nemend, toch in de toepassing hiervan minder ver ging dan deze. Doch toen het oms..treeks '70

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen